گزارش روزان از نشست متفاوت معاونت زنان ریاست جمهوری؛ تن فروشی در سکوت رشد می‌کند
معصومه چاوشی :برای نخستین بار، معاونت زنان ریاست جمهوری، نشستی با موضوع “سلامت زنان و رفتارهای پرخطر با تمرکز بر تن فروشی" را برگزار کرد. این نشست اولین جلسه از سری مباحث تخصصی بوده که در حال حاضر معاونت زنان در قالب ۱۳ کارگروه مشغول اجرا و برگزاری انها هستند.
در این جلسه ناهید خداکرمی عضو هیات علمی مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دبیرکارگروه سلامت و محیط زیست، به عنوان مجری پانل، و دکتر ژاله شادی طلب استاد جامعه شناسی و بنیانگذار مرکز مطالعات وتحقیقات زنان دکتر مینو محرز فوق تخصص بیماریهای عفونی و رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، دکتر داوودی حقوقدان شرکت داشتند.
پدیده تن فروشی، به قدمت تاریخ
شادی طلب، با بیان تاریخچه تن فروشی در ابتدای نشست گفت: در یک پژوهش ثابت شد این هنجار از زمان مادها در ابتدای تاریخ وجود داشته است. خاص کشورهای عقب افتاده هم نیست. یک پدیده جهانی است.
پژوهش تن فروشی چگونه صورت گرفت
این جامعه شناس در ادامه افزود: پژوهشی برای اولین بار در خصوص این پدیده در سال ۱۳۸۶ و فقط در شهر تهران به کمک وزارت بهداشت و قوه قضائیه انجام شد.ناگفته نماند ما معمولا در مورد مشتری‌های این شغل چیز زیادی نمی‌‌دانیم. در این پژوهش راجع به مشتری‌ها هم سئوال کردیم که حداقل یک تصویری از کل این قضیه به دستبیاوریم.۳۰۰ نفر از زنان خیابانی که بازداشت نشده بودند، در خانه عفاف یا بهزیستی هم نبودند بلکه در حال کار در سطح خیابان بودند؛ در این تحقیق مورد پرسش قرار گرفتند.مراکز کار اینها را از روی نقشه تهران پیدا کردیم.در نواحی شمال یا جنوب تهران اینها را پیدا کردیم.
۹ درصد از تن فروشی زنان به اجبار شوهر
بنا به گفته دکتر شادی طلب، این زنان، فراری نبودند کمتر از یک سوم انها سابقه مصرف مواد داشتند یعنی در حدود 23 درصد و ۸۰ درصدشان سابقه مصرف مواد نداشتند. ۹۰ درصدشان سابقه زندان و یا بازداشت هم نداشته‌اند و تعداد خیلی کمی در حد ۷ درصد اولین بار برای تهیه مواد شروع به کار کرده اند. ۹ درصد اولین بار به اجبار شوهر انجام داده بودند و ۱۸ درصد توسط والدین غالبا پدر ها. ۷۰ درصد از ایشان، سن شروع‌شان 18 سالگی است.
تن فروشی برای تامین مخارج خانواده
مسیولیت تامین مخارج چند نفر، در زمان تن فروشی مهمترین دلیل یا اقتصادی ترین علت برای انتخاب این شغل بوده است. به گفته شادی طلب, سابقه بازداشت و جرم پدر، وضعیت تاهل، نوع رابطه خانوادگی با همسر و حضور در بین دوستان تن فروش از دلایل بعدی این انتخاب عنوان شده است. البته دوستان تن فروش در رده آخر هستند. قبل از تن فروشی فعالیت اقتصادی بیشتر اینها هیچ بوده. ۸۰ درصدشان هیچ شغلی نداشته اند.نیمی بیکار و تعداد کمی خانه دار بودند. در عین حال مسئول تامین هزینه زندگی چند نفر بودند.
کمترین آمار تن فروشی متعلق به زنان بیوه
بر اساس این تحقیق، سن شروع به تن فروشی از ۱۸ سالگی و حول و حوش آن بوده است. بیش از نیمی از آنها در موقعیت ازدواج‌های دائمی و در سن خیلی جوان بودند. زیر ۱۴ سال هم بین اینها هستند. از بیسواد تا همه سطوح تحصیلی را در بر گرفته. زیر ۶ درصدشان بیسواد بودند.۱۴ درصد هم لیسانس داشتند. این تحقیق به ما این هشدار را می‌دهد که گرفتن مدرک دانشگاهی لزوما به معنای کسب مهارت زندگی نیست. ۱۱ درصدشان ازدواج دائم داشتند و۴۰ درصد ازدواج نکرده‌اند و سهم کوچکی برای بیوه‌ها بوده است.
رابطه مبهم ازدواج موقت و تن فروشی
بنا به این پژوهش، مرز بین تن فروشی و ازدواج موقت خیلی مبهم است. در صیغه مزایایی وجود دارد. متعه عموما نفقه ندارد اما مبلغی برایش تعیین می‌شود در زمان قرایت خطبه و رابطه مدت دارد. زن در صورت بارداری می‌داند پدر بچه اش کیست. دوماه و ده روز فاصله برای عقد بعدی می‌تواند گذاشته شود. بنا به عقیده دکتر شادی طلب، این مرز در زنان تن فروش مبهم است. در بین این افراد چیزی بنام عده وجود ندارد.
مشتری‌ها که هستند؟
این استاد جامعه شناسی با بیان اینکه این نخستین تحقیقی است که به مشتریان زنان تن فروش هم پرداخته است، می‌گوید: متوجه شدیم اکثر مشتری‌ها سنی بین ۳۰ تا ۵۰ سال دارند. نیمی از مشتری‌ها متاهل بوده اند. نزدیک به نیمی از مردان هم تحصیلات عالیه دارند. ۸۰ درصدشان شاغل و نزدیک به نیمی از آنها جزء اقشار پر درآمد هستند. روش جلب مشتری هم از کنار خیابان و شبکه‌های اجتماعی وتماس تلفنی بوده است. مکان‌های جلب مشتری خیابان‌های اصلی شهر و منزل مشتری ها. اینها در خانه‌های مشتری بودند وقتی خانواده در خانه نبود.
وضعیت ایدز و بیماریهای مقاربتی در زنان تن فروش
دکتر مینو محرز استاد و فوق تخصص بیماریهای عفونی دانشگاه تهران، در ادامه بحث در خصوص پروهشی که وی و دستیارانش در سال ۹۱ و ۹۲ انجام دادند و در آن میزان ابتلای این گروه به بیماریهای آمیزشی و عفونی را بررسی کردند، گفت: نام تن فروشان را در دنیا به زنان کارگر جنسی تغییر داده اند. تن فروشی خودش یک انگ است. به این افراد، سکس ورکر و به این شیوه سکس اینداستری می‌گویند. در حال حاضر ۵۰۰ زن معتاد خیابانی برای تامین مواد زیر پلها زندگی می‌کنند. اینها در ان جی اویی گردامده اند. ما با همکاری این بانوان این پژوهش را انجام دادیم.
ایدز هست ولی نمی‌‌توانیم از آن صحبت کنیم
بنا به گفته دکتر محرز، این زنان تن فروش کارتن خواب هم هستند. چنین پدیده‌ای با این وخامت هرگز قبل از این وجود نداشت. بیش از سی سال از اپیدمی اچ‌ای وی میگذرد و ما هنوز درموردش نمی‌‌توانیم حرف بزنیم.همه بیماران می‌گویند ما تماس جنسی قبل از ازدواج نداریم! اما وجود دارد. در جهان ۳۷ میلون نفر با ایدز زندگی می‌کنند. همین تعداد هم مرده اند. این بیماری الان دیگر کشنده نیست. بشرط اینکه تشخیص داده شود. ما هر روز یک یا دو مریض جدید داریم. جوان و با ایدز. مریض تحصیلکرده از خانواده خوب.
الان راه انتقال ایدز راه جنسی است
به گفته رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، برآوردها نشان داده تا آخرین ماه تابستان حدود ۳۰ هزار نفر بیمار ایدزی داریم. همیشه یک رقم تخمینی در همه جای دنیا وجود دارد. تخمین ما سه برابر این است. در هیچ جایی درباره ایدز صحبت نمی‌‌شود. نه در مدارس نه در رسانه‌هایی مثل صدا سیما حرفی از بیماری نیست. مهارت‌ها آموزش داده نمی‌‌شود.الان راه انتقال ایدز راه جنسی است. درحالیکه قبلا تزریق بود. اپیدمی در معتادین در زندانها سرنگ مشترک بود.
جای خالی ایدز در ازمایش‌های ازدواج
به گفته محرز، تا یک دهه قبل آمار ابتلای مردان ۹۷ درصد بود و ۳ درصد زنان. اما الان ۶۰ درصد مردان بوده‌اند و ۴۰ درصد زنان. در عرض چند سال ۱۰ برابر شده. اینها رفتار پرخطر ندارند. مرد هم نمی‌‌داند که خودش مبتلاست. این زنان فقط ازدواج کرده اند. اما در آزمایش ازدواج در ایران هنوز تست اچ‌ای وی انجام نمی‌‌شود. در کشور ما آمار ابتلا بسرعت بالا می‌رود بدون اینکه هیچ کنترلی روی ان داشته باشیم.
فاجعه‌ای بنام ایدز
این استاد دانشگاه در ادامه گفته هایش افزود: آمار بالا و سرعت رشد ایدز یک فاجعه است. یکی از برنامه‌های کاهش آسیب که در ایران انجام شد، دادن سرنگ در زندانها بود که الان متوقف شده است. سالهاست تجمع معتادان در یک جا ممنوع است. اما اینجا رعایت نمی‌‌شود و اینها دوباره بازگشت دارند.
وفاداری عامل پیشگیری از ایدز است
باید گفت یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از ایدز وفاداری و خویشتن داری است. دکتر مینو محرز با تکیه بر این دو عامل می‌گوید: تنها فکر ما اینست که اینها سالم باشند. ما بفکر سلامت جامعه هستیم. زنان جوانی داریم که تاریخچه رابطه جنسی‌شان 16 سالگی است. حتی در ۸ ساله هم داشته ایم.
۴/۵ درصد کودکان خیابانی ایدز دارند
یکی از آمارهای به دستآمده در این تحقیق، اینست که ۴/۵ درصد کودکان خیابانی ایدز دارند. نکته مهمی است زیرا این کودکان در بین بزرگسالان گم می‌شوند. در صورت داشتن رابطه در کمتر از نیمی از آنها از وسایل جلوگیری استفاده نمی‌‌کنند و اینجا عمق فاجعه است.
استفاده از مخدرها و تشدید ابتلا به ایدز
بنا بر نتایج این تحقیق، استفاده از مخدرها بخصوص روان گردان ارزان شیشه، استفاده از روانگردان‌هایی نظیر کوکایین باعث ازدیاد میل جنسی و عدم استفاده از وسایل جلوگیری و بی بند و باری‌های جنسی میزان فاجعه را بالا می‌برد. در دنباله این تشدید شدگی‌ها هم باید از مشکلات اجتماعی نظیر طلاق و رابطه‌هایی تنها در ازای پول و غذا، داشتن شرکای جنسی متعدد، عدم مجاب نمودن مشتری، میزان آگاهی کم درمورد راههای محافظت در برابر بیماری و خشونت و شیوع بالای سایر بیماریهای آمیزشی از نتایج این تحقیق است.
توصیه پزشکی
دکتر محرز با تکیه بر اهمیت سلامت این زنان گفت: اصلی ترین گام احداث کلینیک‌های زنان آسیب پذیر با تمرکز بر سلامت آنها است. حتی راه اندازی کلینیک‌های سیار با قابلیت درمان‌های روانی و جسمی. بدون انگ زدن اینها را باید سالم نگه داشت.
از منظر حقوقی و قانونی تن فروشی جرم است
دکتر داوودی نخستین جرم شناس زن ایران، در ادامه این نشست با تکیه بر اهمیت نظرات پزشکی و جامعه شناسی افزود: پزشکان متخصص می‌گویند باید اینها را به رسمیت بشناسیم با تکیه بر سلامت. ولی ما دچار تحیر و سرگردانی شده‌ایم اما با تمام اینها این پدیده جرم است. در تمام قوانین ما جرم تلقی شده است. اگر فرد متاهل باشد رجم و حد باید جاری شود. در ماهیت حقوقی زناست و جرم. اما فرد مرتکب تکرار و تعدد جرم می‌شود. پس باید از لحاظ کیفی بمراتب مجازاتش بدتر شود. اما سیاست‌های اجرایی و تقنینی در این مورد متفاوت است. کسانی که حتی یک بار مرتکب زنا شده باشند بنا به شکایت دستگیر و مجازات شده اند.
نحوه برخورد قانونگذاران
به گفته این جرم شناس، در نظام اسلامی و اخلاقی این پدیده جایگاهی ندارد. سر دمل را بسته‌ایم اما گویی عفونت رفته در بدن و پخش شده. پدیده مخفی شد و در بدن منتشر شد. حالا پخش شده در جامعه حالا حتی پژوهش روی اینها بشدت سخت است و طول و عرض و عمق شناخت این پدیده بسیار سخت شده. حتی درصورت نبودن اینها، خطری متوجه زنان عفیف پیدا می‌شود. امکان ربودن دختران نجیب و عفیف بالا می‌رود. اگر اینها نباشند تجاوز به عنف بشدت بالا می‌رود. قانونگذار با یک پدیده دوگانه مواجه شده. در اوایل انقلاب، زنا حدودش بسختی اما اجرا شد. در روابط نامشروع برخوردها شدید بود. بازرسی‌ها و کنترلها شدید بود. الان این شدت پایین امده. شدت برخورد با این مسیله سبب شد قبح ماجرا ریخته شود اما شارع مقدس و هم قانونگذاران آنقدر اثبات پدیده زنا را سخت کرده‌اند که می‌خواهند بگویند نیست. ۴ شاهد عادل باید دیده باشند. حتی اگر سه تا شاهد شهادت دادند و یکی نیامده قبول نکنید یا ۴ بار اقرار به این کار اگر انکار کرد انکارش را بپذیرید. خواسته این جرایم اثبات نشود. شارع خواسته حتی اثبات نشود. با جرایمی که بنیان‌های اخلاقی را سست و مختل می‌کند. برخورد پلیس زیاد بود اما کم کم بازجویی و برملا شدن اتهام قباحتش ریخته الان وضعیت با ۲۰ سال پیش قابل مقایسه نیست.
وجود ۵۰۰ کارگر جنسی معتاد خطرناک است
این حقوقدان می‌گوید: در سال ۷۸ در آیین دادرسی کیفری گفته شده: در منافیات عفت، قاضی حق تحقیق ندارد. اگر شاهد موجود است خب فرق دارد اما شما حق تفحص ندارید. جرایم لواط و زنا نباید به دادسرا برود بلکه مستقیما به دادگاه برود. در سال ۹۲ قانونگذار طوری قانون را تنظیم می‌کند که می‌گوید این جرم قابل رسیدگی نیست مگر اینکه جرم مشهود و علنی باشد یا شاکی خصوصی داشته باشد. معمولا خانمها شاکی نمی‌‌توانند باشند. اما مردها می‌توانند شاکی باشند.الان سیاست جنایی تقنینی انعطاف نشان داده یعنی پوشاندن و باز نکردن این دمل چرکین.
مهمترین سئوال بی پاسخ
دکتر داوودی در پایان نشست با بیان اینکه سئوالی در ذهن ایجاد می‌شود که بی پاسخ می‌ماند ادامه داد: با اینان چه کنیم؟ اجازه دهیم مشروع باشند؟ دوباره محلات اینها را تخریب کنیم؟ آیا می‌توانیم اینها را کنترل کنیم؟ بهترین کار این است که انتقال بیماری صورت نگیرد و این نظریه پزشکی است. جرم شناس و جامعه شناس هم می‌خواهند این معضل افزایش پیدا نکند. به اعتقاد ما علت واقعه سستی در بعضی از باورهای اخلاقی است. چیزی که سبب شده الان بعد از ۸۰ سال عصر علم زدگی، غرب دوباره به اخلاقیات رو بیاورد. تمام این زنان هم بزهکارند هم بزه دیده. خودشان قربانی یک جرم هستند. اینها قربانی شرایط هستند. همه اینها خواهان یک زندگی آرام هستند و از وضعیت کار سیاه خود هیچکدام راضی نیستند.
