بسته «پیشگیری از آسیب های اجتماعی» در پایه اول متوسطه اجرا می شود آموزش گریز از اعتیادو رفتار پر خطر جنسی به ۵ میلیون دانش آموز فریبا خان احمدی
معاون کاهش تقاضا و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر در طرح توانمندسازی مربیان از طریق آموزش و مشاوره نگرش، دانش و رفتار دانش‌آموزان را نسبت به مواد مخدر تغییر می‌دهند تا چنانچه دانش‌آموزان در معرض تعارف مواد قرار بگیرند، بتوانند دوری گزینند
رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور بهزیستی با کمک آموزش و پرورش سیستم «مدیریت مورد» را در مدارس سراسر کشور اجرا می‌کند به این ترتیب که مربیان آموزش دیده عوامل خطر مانند خانواده پر خطر و از هم گسیخته را در دانش‌آموزان شناسایی می‌کند و اگر دارای علائم نشان دهنده اعتیاد باشند به سمت درمان هدایت می‌شوند
«در کلاسمان ۱۵ نفریم. ۱۱ نفر از بچه‌ها حشیش و گل می‌کشند. فقط من و سه نفر دیگر که باشگاه می‌رویم مواد مصرف نمی‌کنیم. گاهی بچه‌های کلاس «علف» را روی زرورقی می‌ریزند که روی رادیاتورمی اندازند و همانجا می‌کشند. معلم‌مان می‌بیند اما فقط با آنها دعوا می‌کند. می‌گوید اگر به مدیر خبر بدهیم اخراج‌شان می‌کند و آن وقت می‌روند داخل پارک‌ها تزریقی می‌شوند.» علی پسر ۱۷ ساله‌ای است که در جنوب شهر تهران در پایه نهم درس می‌خواند و از وضعیت همکلاسی‌هایش می گوید که از نگرانی گذشته.
آموزش و پرورش از انتشار آمار دقیق و صحیح در رابطه با اعتیاد دانش‌آموزی ابا دارد. تنها آمار رسمی درباره اعتیاد دانش‌آموزی مربوط به سال ۹۳ است. طبق اعلام مسئولان ستاد مبارزه با مواد مخدر یک درصد دانش‌آموزان تجربه مصرف مواد مخدر دارند. اگر تعداد دقیق دانش‌آموزان ایرانی را ۱۳ و نیم میلیون نفر در نظر بگیریم یعنی 135 هزار دانش‌آموز در معرض خطر مصرف مواد مخدر هستند.
به‌دلیل گسترش آسیب‌های اجتماعی‌ای چون مصرف مواد مخدر؛ دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش و پرورش تصمیم گرفته ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دانش‌آموز پایه ششم تا نهم را در حوزه مصرف مواد مخدر و رفتارهای پر خطر آموزش دهد. به گفته دکتر منصور کیایی، با تدوین سند تقسیم کار ملی کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی همه دستگاه‌های عضو شورای اجتماعی از جمله ستاد مبارزه با مواد مخدر و سازمان بهزیستی در قالب این سند همکاری خود را آغاز کردند.
-پوشش ۷۰درصدی دانش‌آموزان در برابر آموزش پیشگیری از اعتیاد
معاون کاهش تقاضا و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره آموزش رفتارهای پر خطر به دانش آموزان در مدارس به خبرنگار ما گفت: جمعیت دانش‌آموزی مهم‌ترین جمعیت هدف ستاد مبارزه با مواد مخدر است به همین دلیل باید ۴۰ تا ۵۰ درصد از جمعیت دانش‌آموزان کشور تحت پوشش برنامه‌های پیشگیری قرار بگیرند. به رغم آنکه تاکنون میزان این پوشش دهی حدود ۱۵ درصد بوده است.
دکتر پرویز افشار این را هم گفت که از سال گذشته طرح «توانمندسازی» برای جمعیت پایه دوم متوسطه؛ کلاس نهم تا دوازدهم به‌صورت پایلوت در استان قم اجرا شد و مربیان و دانش‌آموزان این مقطع تحصیلی تحت پوشش آموزش، درمان و بازتوانی قرار گرفتند. در طرح توانمندسازی مربیان از طریق آموزش و مشاوره نگرش، دانش و رفتار دانش‌آموزان را نسبت به مواد مخدر تغییر می‌دهند تا چنانچه دانش‌آموزان در معرض تعارف مواد قرار بگیرند، بتوانند دوری گزینند.
به گفته او، با توجه به اینکه نتیجه پایلوت طرح توانمندسازی مثبت ارزیابی شد، تصمیم گرفتیم طرح را به دانش‌آموزان پایه ششم تا نهم ۱۲ استان با خطر شیوع بالای اعتیاد تعمیم دهیم.
افشار این نکته را هم یادآور شد که معاونت اجتماعی وزارت کشور از طریق شورای اجتماعی برای کنترل آسیب‌های اجتماعی اعتبار در نظر گرفته و بخشی از این اعتبار را با هدف توانمندسازی دانش‌آموزان گروه اول متوسطه (پایه ششم تا نهم) به وزارت آموزش و پرورش اختصاص داده است. نکات فنی، پروتکل‌های آموزشی و دانش فنی توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر و آموزش و پرورش تهیه می‌شود.
او در توضیح بیشتر گفت که همه معلم‌های مدارس با هر نوع تخصصی علاوه بر رشته تخصصی‌شان از طریق درسنامه‌ای که سال گذشته در جشنواره دانش‌آموزی رونمایی شد، متون تکمیلی را آموزش می‌بینند. این درسنامه برای معلم‌های ابتدایی(۶ سال اول)، دو سال دوم و سه سال انتهایی طراحی شده است و هم اینک آموزش تعدادی از مربیان مدارس در تهران و برخی استان‌ها آغاز شده است.
این مقام مسئول با تأکید بر اینکه همه معلم‌های مدارس سراسر کشور باید دوره مربیگری پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و اعتیاد را آموزش ببیند، گفت: اگر این آموزش‌ها انجام شود میزان پوشش دهی آموزش دانش‌آموزان به بالای ۷۰ درصد در کشور گسترش پیدا می‌کند.
افشار در پاسخ به این پرسش که آیا کلاس‌های جداگانه‌ای برای پیشگیری از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی در مدارس برگزار می‌شود، اظهار داشت: غیر از برنامه‌های فوق‌العاده، معلم‌ها در همان زنگ‌های معمولی بخشی از زمان کلاس را به این موضوع اختصاص می‌دهند برای مثال مربی فیزیک قبل از آنکه آموزش درس فیزیک را شروع کند تلنگری به اعتیاد می‌زند و درباره آسیب‌های اجتماعی اطلاع‌رسانی می‌کند.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر به این نکته هم اشاره کرد که بزودی و با کمک معاونت سازمان جوانان جمعیت هلال احمر طرح غربالگری و مداخله زودرس برای گروه‌های پیش دبستانی و ۲ سال اول ابتدایی انجام می‌شود. این در حالی است که به باور رئیس مرکز توسعه و پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی کشور موضوع اعتیاد دانش‌آموزی پایه ابتدایی جدی نیست.
غربالگری نیاز به شیوع قابل قبول دارد چرا که غربالگری امری پرهزینه است، نگرانی ایجاد می‌کند و در هیچ سنی غربالگری اعتیاد مطرح نیست.
دکتر مجید رضا‌زاده درباره برنامه‌های بهزیستی در رابطه با پیشگیری از اعتیاد دانش‌آموزی به روزنامه ایران گفت که بهزیستی با کمک آموزش و پرورش سیستم «مدیریت مورد» را در مدارس سراسر کشور اجرا می‌کند به این ترتیب که مربیان آموزش دیده عوامل خطر مانند خانواده پر خطر و از هم گسیخته را در دانش‌آموزان شناسایی می‌کند و اگر دارای علائم نشان دهنده اعتیاد باشند به سمت درمان هدایت می‌شوند.وی در ادامه گفت: دانش‌آموزانی که والدین معتاد دارند از طریق «طرح مدیریت آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان» (نماد) آموزش داده می‌شوند به عبارتی نماد چتر گسترده و بزرگی است که طرح‌های توانمندسازی هم زیر آن قرار می‌گیرند که جزء پیشگیری آن بیشتر است. علاوه بر اینها بهزیستی در حال راه‌اندازی مدارس دوستدار زندگی است که کودکان کنترل خشم و مسئولیت‌پذیری را آموزش می‌بینند که رویکرد آن سلامت روان است در حال حاضر این آموزش‌ها در ۱۰ مدرسه استان تهران آغاز شده و بتدریج گسترش پیدا می‌کند.
هر چند آتش اعتیاد به کلاس‌های درس رسیده اما کارشناسان آسیب‌های اجتماعی بر این باورند که جلوی ضرر را از هر جا بگیریم، منفعت است. همان‌طور که «هومان نارنجی‌ها » معتقد است تأخیر در این مسأله عواقب و عوارض داشته است.
حجم، توسعه و پوشش برنامه‌ها و محتوای آموزشی موضوع مهمی است که به گفته این کارشناس باید مد نظر قرار بگیرد چرا که پوشش برنامه‌ها برای همه دانش‌آموزان جنبه واکسیناسیون اطلاعاتی را تأمین می‌کند.
