«کلنل» در تفلیس رونمایی شد دولت‌آبادی: امیدوارم کتابم به خوانندگان ایرانی هم برسد ( ندا آل‌طیب)
ترجمه رمان «کلنل» نوشته محمود دولت‌آبادی در حالی در گرجستان منتشر شده است که هنوز چشم‌انداز روشنی برای انتشار این اثر در ایران وجود ندارد. با این حال نویسنده با سابقه امیدوار است کتابی که برای نگارشش رنج فراوان برده، به دست خوانندگان ایرانی هم برسد.
ماجرای صدور مجوز این کتاب در ایران خود داستانی کم از «کلیدر» ندارد و بعد از گذشت چند سال و هزار فراز و نشیب، هیچ معلوم نیست این کتاب کی به زبان مادری نویسنده‌اش منتشر خواهد شد.
در این وضعیت اما ایسنا خبر داد که این رمان همزمان با سال نو میلادی در تفلیس منتشر و رونمایی شده است.
دولت‌آبادی که نگارش این کتاب را جزو سخت‌ترین پروژه‌های خود می‌داند، درباره چشم‌انداز خود برای انتشار این رمان در ایران به «اعتماد» می‌گوید: «امیدوارم وزیر جدید فرهنگ و ارشاد همراهی کنند و این رمان با توجه به طرح مشخص حقوق شهروندی و آزادی بیان، بعد از سی و یک سال، توفیق انتشار پیدا کند.» نویسنده موی سپید کرده به سال‌های دور و درازی اشاره می‌کند که این رمان در انتظار اجازه انتشار بوده است: «نگارش این کتاب سال ۶۴ به پایان رسید و امیدوارم مجموعه شرایط کشور اجازه دهد این رمان به دست خوانندگان ایرانی هم برسد و فقط سهم خوانندگان دیگر کشورها نباشد.»
او برای چاپ این کتاب از هیچ کوششی فروگذار نکرد. با وزیران فرهنگ و ارشاد اسلامی در دو دولت محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی به گفت‌وگو نشست اما هیچ یک از این تلاش‌ها به نتیجه‌ای نرسید و در حالی که «کلنل» به بیشتر زبان‌های دنیا همچون انگلیسی، نروژی، اسپانیایی، ایتالیایی و حتی عبری ترجمه و منتشر شده است، هنوز خبری از انتشار آن در سرزمین مادری‌اش نیست. جالب است که بعضی از آن ترجمه‌ها نامزد چند جایزه ادبی هم شده‌اند.
تابستان امسال دولت‌آبادی سفری به گرجستان داشت و در این سفر موضوع انتشار این کتاب به گرجی مطرح شد. مترجم کتاب، این اثر را از روی نسخه اصلی ترجمه کرده است و به گفته دولت‌آبادی، این ترجمه، هیچ ارتباطی به نسخه جعلی آن ندارد. هرچند او خود نتوانست به دلیل شرایط جوی در فصل زمستان، در مراسم رونمایی از کتابش در تفلیس حضور داشته باشد.
دولت‌آبادی پیش از این در گفت‌وگویی با «اعتماد» از دشواری‌های نوشتن این رمان سخن گفته بود؛ رمانی که انرژی و توان زیادی از او گرفته بود به طوری که نویسنده «روزگار سپری شده مردمان سالخورده» گفته بود: «می‌دانید آن کتاب یعنی چه؟! ذره ذره همه رنج‌های بشری من در مدت دو سال! برای نوشتن آن دویست، سیصد صفحه کتاب دو سال در آن حالت ماندم. در آن فضا دو سال ماندن، جنون می‌آورد. بعدا فکر می‌کنید با این وضعیت دیگر دل و دست آدم به کار می‌رود؟! با این حال من منتظر شدم… از من خواستند شلوغ نکنم تا مشکل مجوز حل شود. من هم که اهل شلوغ کردن نیستم اما خبری نشد.» حالا اما به مناسبت سال نو میلادی این رمان در تفلیس رونمایی شده است تا مردم گرجی زبان هم سهمی از آن داشته باشند.
نمایندگانی از وزارت فرهنگ گرجستان در کنار تعدادی از ایران‌شناسان، استادان دانشگاه و دانشجویان و علاقه‌مندان به زبان فارسی و اعضایی از انجمن مبلغ فرهنگ مشرق زمین گرد هم آمدند تا در مراسم رونمایی از این رمان شرکت کنند.
در این مراسم که در دانشگاه دولتی تفلیس «باشگاه شرقی» برگزار شد، نماینده مرکز ملی کتاب گرجستان وابسته به وزارت فرهنگ هم حضور داشته است.
«تامار لبانیدزه» ناشر کتاب و مدیر نشر «دیوگه نه» و «تِئا شورجایا» مترجم کتاب درباره نویسنده و رمانش صحبت کرده‌اند. به جز اینها در بخش پایانی نیز چند نفر از استادان حاضر درباره رمان «کلنل» و مترجم کتاب سخن گفته‌اند. ترجمه گرجی «کلنل» در نمایشگاه کتاب تفلیس که به مناسبت فرارسیدن سال نو میلادی در کتابخانه ملی گرجستان برپا شده، عرضه شده است.
در شرایطی که هیچ یک از هموطنان فارسی‌زبان دولت‌آبادی فرصت خواندن این رمان را پیدا نکرده‌اند، مترجم کتاب می‌گوید: «باعث خوشحالی است که رونمایی این کتاب نشان داد برداشت آن افرادی که کتاب را خوانده بودند، با هدف نویسنده یعنی نشان دادن تجربه بشری، تطبیق می‌کند.»
ظاهرا اگر هموطنان ایرانی دولت‌آبادی خواستار خواندن این رمان باشند، باید آن را به یکی از همین زبان‌ها بخوانند.
در گرماگرم رایزنی‌های دولت‌آبادی برای حل مشکلات انتشار این رمان، نسخه‌ای از آن در ایران به صورت غیرمجاز به چاپ رسید که خود دولت‌آبادی اعلام کرد جعلی است و از خوانندگانش خواست آن نسخه را کنار بگذارند. او بعدتر اما شکایت هم کرد اما درباره بی‌نتیجه ماندن این شکایت گفت: «یک سال حبس برای طرف معین کرده‌اند اما وکیلم می‌گوید او را از کجا پیدا کنم؟!»
با وجود تمام این فراز و نشیب‌ها، زندگی «کلنل» در خارج از مرزهای کشور در جریان است و دولت‌آبادی خبر می‌دهد که قرار است همین اثر تا پایان سال به زبان ترکی نیز ترجمه و منتشر شود.
اما تنها «کلنل» نیست که به دیگر زبان‌ها در حال ترجمه است که رمان قدیمی‌تر او «کلیدر» نیز همچنان به زبان‌های گوناگون برگردانده می‌شود. در حال حاضر نیز ناشری از سوییس با دولت‌آبادی در حال رایزنی است تا این رمان که طولانی‌ترین رمان آقای نویسنده است، به زبان آلمانی نیز منتشر شود.
