هفته آینده و در روز ۱۳ آبان، انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا انجام می‌گیرد. رأی‌گیری، از هفته گذشته چه به‌صورت پستی یا حضور آغاز شده است و تا‌کنون بیش از ۵۰ میلیون نفر از شهروندان آمریکایی، رأی داده‌اند.
ترامپ هم در شهر «فلوریدا» رأی خود را به صندوق انداخت. از مهمترین رویدادهایی که هر چهار سال یک بار در آمریکا روی می‌دهد، انتخابات ریاست‌جمهوری در این کشور است که در آن دو نامزد به نمایندگی از دو حزب حاکم (جمهوریخواه و دمکرات) با یکدیگر رقابت می‌کنند.
بسیاری بر این باورند که نتیجه انتخابات به دلیل جایگاه آمریکا در جهان و ابرقدرتی آن، بر کل مناسبات و تحولات بین‌المللی و منطقه‌ای در بسیاری از کشورها تأثیر حداکثری دارد. ایران هم از این انتخابات و نتیجه آن متأثر می‌شود، اما نه فوری و شدید، که در فاصله زمانی یک سال آینده و تحولات پیش رو. در مقابل این دیدگاه، برخی نیز نظری متفاوت دارند که در آن به ارزیابی شرایط جهانی آنهم در وسعت کانون‌های گوناگون قدرت و تأثیرگذاری‌های آنها تاکید می‌کنند.
اکنون در جهان چین، روسیه، اتحادیه اروپا و دیگر اتحادیه‌های اقتصادی ـ سیاسی در مناطق گوناگون جهان تبدیل به طیفی از مفهوم «ابرقدرت» شده‌اند. اولین پی‌آمد آن شکسته شدن مفهوم مطلق و سنتی «ابرقدرت» در سپهر مفاهیم تئوریک سیاسی در روابط بین‌الملل است.
آمریکا اگرچه قدرتمند، اما دیگر «یکه‌تاز» نیست، آنهم در حالی که با برخی از دیگر کشورهای قدرتمند و تعیین‌کننده در جهان همسویی و همراهی ندارد. بر این اساس در ایران، بسیاری باور دارند و می‌گویند که انتخابات آمریکا و انتخاب هر یک از دو نامزد آن یعنی «بایدن» یا «ترامپ» چندان تفاوت ندارد و تاثیر زودهنگام در روال روابط ایران و آمریکا نخواهد گذاشت.
در این نوشته به شرایط کنونی جامعه آمریکا که فضای عمومی انتخابات ریاست‌جمهوری را متفاوت از گذشته کرده است، به اختصار پرداخته می‌شود.
تجربه چهار سال گذشته ناشی از ریاست‌جمهوری ترامپ و دولت او از یکسو و توفانی که اپیدمی کرونا در آمریکا به‌بار آورده، مجموعه رفتارها و حتی باورهای جامعه آمریکا را دگرگون کرده است. اغلب جامعه‌شناسان آمریکایی نوشته‌اند که شرایط کنونی جامعه آمریکا متفاوت از گذشته در مقیاس اقتصادی و معیشت عمومی، روابط اجتماعی ـ فرهنگی، اعتماد نسبت به هم و نسبت به حاکمیت، شکاف‌های گوناگون، شکست ضریب امنیت عمومی و بخصوص نارضایتی از عملکرد چهار سال گذشته دولت ترامپ، بحران به‌هم خوردن تناسب درآمد و هزینه‌ها در نهاد خانواده‌ها و سرانجام، خستگی شدید از شخص و شخصیت ترامپ (رئیس جمهوری) که بالاترین نشانه او، دروغگویی است.
در چنین شرایط و نمودار از جامعه آمریکا، برنامه‌ریزان ستادهای انتخاباتی دو نامزد، دو روش و تاکتیک را انتخاب و عمل می‌کنند. ستاد انتخاباتی ترامپ، شرکت یا مشارکت حداقلی مردم را هدفگذاری کرده است، آنهم از اقشار خاص (میانسالان، سالخوردگان، محافظه‌کاران) و کسانی که به‌طور عمومی درآمد متوسط یا بالایی دارند. در مقابل ستاد «بایدن» رقیب ترامپ، شرکت حداکثری، هجومی از همه اقشار جامعه به‌خصوص معترضان به وضع موجود و خواهان تغییر را هدفگذاری کرده‌اند. این‌بار شعار دمکرات‌ها، به نامزدها رأی بدهید نیست؛ که مدام این شعار را تکرار می‌کنند: «رأی بدهید». ستاد بایدن شعار پاکسازی واشنگتن و کاخ سفید از دروغ و اشاعه هرج و مرج را نشانه‌گذاری کرده است.
در کمتر از ۱۰ روز مانده به پایان انتخابات، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بایدن ۱۰ تا ۱۵ درصد از ترامپ جلوتر است و اگر تغییر و تحول جدیدی رخ ندهد، نماینده دمکرات‌ها پیروز انتخابات می‌شود؛ در این صورت ترکیب حداکثری در کنگره آمریکا هم تغییر خواهد داد. اما بسیاری از کارشناسان آمریکایی که مرحله به مرحله، سئوال انتخابات را ارزیابی و نقد می‌کنند، هنوز از ابراز نظر پیروزی قاطع هر یک از این دو نامزد اجتناب می‌کنند و از امکان تقلب پیچیده تا شمارش کارت‌های الکترال و تا پایان نتیجه کار شش ایالات کلیدی در این انتخابات و… اظهار نظرهای گوناگون می‌شود، اما در همین مرحله واقعیتی انکارناپذیر و بسیار آشکار در صحنه انتخابات آمریکا دیده می‌شود که در صدر آن دو نشانه دارد؛ سیاست ترامپ موجب شکاف اجتماعی عمیق و گسترده در جامعه آمریکا شده است، به‌طوری که واژه «نژادپرستی» نه تنها بار دیگر زنده شده که آژیر خطر جدی را در سراسر کشور بصدا درآورده است.
دیگر این‌که آمریکایی‌ها از ترامپ خسته شده‌اند. این خستگی هم در هواداران حزب دمکرات و هم در طیف گسترده‌ای از جمهوریخواهان دیده می‌شود.
در نهایت تا اینجای کار، بسیاری از رسانه‌ها و مراکز خبری ـ سیاسی این جمله را تکرار می‌کنند که اگر روال انتخابات بدون مشکلات و بحران پیش برود و به پایان برسد، به‌طور طبیعی برنده آن بایدن خواهد بود، اما ترامپ کسی نیست که به راحتی شکست را بپذیرد و از هر اقدامی برای دستیابی به پیروزی، استفاده خواهد کرد؛ حتی اگر اعلام نتیجه نهایی این انتخابات شش ماه به طول انجامد!
