دلالان در کمین یاقوت سرخ مه‌ولات:یکی از شاخص‌ترین محصولات تولیدی شهرستان مه‌ولات، انار است اما دلالان و واسطه‌گران با چمبره زدن بر بازار یاقوت سرخ و در دست گرفتن آن باعث شده‌اند حاصل دسترنج کشاورزان با قیمت ناچیز خریداری و با افزایش حدود دو برابری قیمت به بازار مصرف برسد که این امر باعث شده هزینه کاشت، داشت و برداشت انار نیز عاید کشاورزان و باغداران نشود.
تربت‌حیدریه- ایرنا- برداشت انار از ۲ هزار و ۳۰۰ هکتار باغ‌های این محصول در شهرستان مه‌ولات استان خراسان رضوی در حالی آغاز شد که در آستانه فصل برداشت، فعالیت دلالان برای خرید ارزان این محصول محسوس و قابل مشاهده است و این امر نگرانی باغداران این منطقه را در پی داشته است.
یکی از شاخص‌ترین محصولات تولیدی شهرستان مه‌ولات، انار است اما دلالان و واسطه‌گران با چمبره زدن بر بازار یاقوت سرخ و در دست گرفتن آن باعث شده‌اند حاصل دسترنج کشاورزان با قیمت ناچیز خریداری و با افزایش حدود دو برابری قیمت به بازار مصرف برسد که این امر باعث شده هزینه کاشت، داشت و برداشت انار نیز عاید کشاورزان و باغداران نشود.
شهرستان مه‌ولات با در اختیار داشتن دو هزار و ۳۰۰ هکتار باغ انار، سالانه بیش از ۲۰ هزار تن از این محصول تولید و روانه بازارهای مصرف می کند اما این محصول هنگام فصل برداشت با بی مهری های بسیار مواجه می شود تا جایی که کشاورزان این شهرستان با توجه به هزینه بسیار کاشت، داشت و برداشت، متحمل هزینه های جبران ناپذیر می شوند.
مشاهدات خبرنگار ایرنا حاکی است دلالان و واسطه‌گران هر کیلوگرم انار تولیدی از باغداران مه‌ولات را بین ۴۲ تا ۴۵ هزار ریال خریداری می‌کنند و این محصول را با قیمت ۸۰ هزار ریال به دست مصرف کننده می‌رسانند که تداوم این روند جز ضرر، عایدی دیگری برای کشاورزان این شهرستان ندارد.
وقوع خشکسالی های پی در پی در این شهرستان تولید انار را تحت تاثیر قرار داده و باعث شده کشاورزان برای آبیاری انارستان های خود با مشکلاتی مواجه شوند که ادامه این وضعیت بر محصول تولیدی آنان نیز تاثیر منفی گذاشته است.
مه‌ولات دارای مقام نخست تولید انار در خراسان رضوی
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات با بیان اینکه در سال زراعی کنونی از هر هکتار باغ انار در این شهرستان بطور میانگین ۱۰ تن انار برداشت و روانه بازار مصرف شد گفت: مهمترین رقم انار این شهرستان از نوع اردستانی است که ۹۰ درصد سطح زیر کشت را شامل می شود و ۱۰ درصد بقیه نیز از ارقام خزر، عقدا، شیشه، کپ و ملس بجستان است.
رمضانعلی قاسمی افزود: انار تولیدی مه‌ولات از جمله ارقام صادراتی است که سالانه علاوه بر مصرف داخلی، بخشی نیز به خارج از کشور از جمله آسیای میانه، کره و ژاپن صادر می شود که از ارزآوری مناسبی نیز برخوردار است.
وی با بیان اینکه مه‌ولات با در اختیار داشتن دو هزار و ۳۰۰ باغ انار، یکی از شهرستان‌های بزرگ باغی در خراسان رضوی است که مقام نخست سطح زیرکشت و تولید این محصول در استان را به خود اختصاص داده است ادامه داد: این یاقوت سرخ در فصل برداشت با همه خواص منحصر به فرد خود مورد بی‌مهری بازاریان قرار گرفته و هزینه های زیاد، باعث نگرانی تولیدکنندگان آن شده است.
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات گفت: برای جبران نگرانی کشاورزان و باغداران و در راستای ایجاد زنجیره تولید در بخش کشاورزی، اقداماتی از جمله ایجاد و راه اندازی یک واحد فرآوری رُب و سس انار با ظرفیت سالیانه ۳۰۰ تن، احداث انبار نگهداری با ظرفیت سه هزار و ۵۰۰ تن و نیز ایجاد فرصت برای باغداران به منظور عرضه مستقیم محصول تولیدی خود در بازارها و میادین تره بار انجام شده است.
وی افزود: کشاورزان و باغداران با توجه به کاهش قیمت انار در فصل برداشت باید نسبت به ذخیره سازی این محصول و عرضه به بازار در فصل مناسب و به طور مستقیم اقدام کنند.
قاسمی ادامه داد: جهاد کشاورزی مه‌ولات در سال زراعی جاری در راستای حمایت از باغداران، نسبت به پرداخت تسهیلات بلاعوض برای اجرای سامانه های نوین آبیاری و همچنین تسهیلات یارانه دار برای اجرای طرح‌های هرس و اصلاح باغ، تغذیه و مبارزه بیولوژیکی با کرم گلوگاه انار، تامین سرمایه در گردش و برگزاری کلاس ها و کارگاه‌های آموزشی ترویجی برای کشاورزان اقدام کرده است.
وی با بیان اینکه در ۱۶ هکتار باغ انار و چهار هکتار باغ پسته مه‌ولات، طرح سایبان اجرا و پروانه مورد نیاز بهره برداری نیز صادر شده است گفت: برای اجرای این طرح، ۱۲ میلیارد ریال تسهیلات تصویب و آماده پرداخت است و هم اکنون طرح ۶۵ هکتاری سایبان در این شهرستان آماده صدور پروانه و اخذ اعتبار لازم میباشد.
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات کاهش تبخیر و استفاده بهینه از منابع آب، کاهش چشمگیر آفتاب سوختگی با توجه به موقعیت شهرستان و زیاد بودن دمای هوا در فصل رشد، حل مشکل دانه سفیدی، افزایش کیفیت و بازار پسندی، افریش درآمد و کاهش هزینه های کشاورز، مبارزه راحت تر با آفات و جلوگیری از خسارت سرما و تگرگ در باغ های انار را از جمله مزایای اجرای طرح سایبان ذکر کرد.
وی افزود: طرح سایبان در حاشیه جاده دوغ آباد در حال اجراست که تاکنون مورد بازدید مسوولان استانی، وزارتخانه جهاد کشاورزی و همچنین کارشناسان و کشاورزان بیش از ۱۱ استان کشور و تمام شهرهای انار خیز استان خراسان رضوی قرار گرفته است.
سایه بان سازه ای فلزی و بسیار ساده تر از گلخانه است با پوشش توری مانند که سایه ایجاد می کند و روی سازه نصب می شود. هدف از اجرای این سازه کاهش خسارات برف، باران و تگرگ در مزارع و باغات فضای باز است.
همچنین سایه بان از تبخیر قابل توجه آب و آفتاب سوختگی محصولات جلوگیری می کند.
اهتمام دولت در تقویت و توسعه صنعت باغداری
قاسمی به اقدامات دولت در تقویت صنعت باغداری در مه‌ولات اشاره کرد و ادامه داد: باتوجه به کاهش کمی و کیفی آب چاهها، امکان توسعه باغات انار در این شهرستان وجود ندارد ولی برنامه جهاد کشاورزی به مرور جایگزین کردن گیاهان کم آب طلب مثل گل محمدی، عناب، زرشک و سنجد و روی آوردن به کشت گلخانه‌ای است و در برخی مناطق مستعد این شهرستان، کشت پسته با توزیع نهال‌های یارانه‌دار انجام می‌شود.
وی تامین هزینه‌های اجرای طرح آبیاری تحت فشار تا سقف ۸۵ درصد به صورت بلاعوض و بقیه با مشارکت خود کشاورز در راستای استفاده بهینه از منابع آب و خاک، پرداخت تسهیلات مکانیزاسیون برای خرید ادوات کشاورزی ازجمله تراکتور، تسهیلات بیمه محصولات کشاورزی در برابر تگرگ با بهره ۱۵ درصد و دوره بازپرداخت پنج ساله، توزیع کودهای یارانه‌دار دولتی از جمله فسفات، پتاس و اوره به باغداران، پرداخت تسهیلات به اجرای طرح شیدینگ (پوشش دار کردن باغات) انار در مقابل عارضه آفتاب سوختگی و تنش‌های محیطی به منظور افزایش کمی و کیفی محصول انار، برگزاری کارگاه ها و کلاس آموزشی روز مزرعه در جهت آشنایی کشاورزان با روش‌های مبارزه با آفت کرم گلوگاه انار، تغذیه و آبیاری محصولات با هدف افزایش راندمان تولید و معرفی تولیدکنندگان برای فروش محصول انار در غرفه‌های سازمان شهرداری مشهد در بوستان ملت را از جمله طرح‌ها و برنامه‌های دولت در جهت تقویت و توسعه صنعت باغداری در مه‌ولات ذکرکرد.
کشت ارقام سازگار با محیط
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات گفت: با توجه به وقوع پدیده سرمازدگی درسال های اخیر و کف بر شدن باغ‌های انار و تحمیل هزینه‌های چندساله به انارکاران، رقم انار واندرفول به صورت الگویی در سطح یک هکتار از انارستان‌های منطقه کاشته شده که از ویژگی‌های این رقم می‌توان به مقاومت بیشتر نسبت به سایر ارقام در مقابل سرمازدگی اشاره کرد.
توسعه صنایع جانبی
وی به توسعه صنایع جانبی انار اشاره کرد و افزود: در راستای تکمیل زنجیره تولید محصول انار، یک واحد سردخانه نگهداری محصولات کشاورزی با ظرفیت چهار هزار تن با تسهیلات بانکی و با هدف جلوگیری از کاهش قیمت محصول انار در زمان برداشت و عرضه تدریجی محصول به بازار در مه‌ولات احداث و راه اندازی شده است.
قاسمی ادامه داد: همچنین در زمینه صنایع تکمیلی، یک کارخانه تولید رب انار در منطقه عبدل آباد مه‌ولات راه‌اندازی شد ضمن اینکه به منظور استفاده از بیشترین ظرفیت تولید، توسعه و تکمیل کارخانه رب انار با فرآورده‌های دیگری مانند تولید شربت، سرکه و ژله از انار علاوه بر توسعه صنعت فرآوری محصولات کشاورزی، در بهبود وضعیت اقتصادی باغداران و اشتغالزایی مناسب بسیار موثر است.
مهمترین مشکلات کشاورزان مه‌ولاتی
وی قیمت ناچیز انار در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی، افزایش تعرفه بیمه کشاورزی و کاهش سطح تعهدات بیمه، افزایش چند برابری قیمت کود شیمیایی و نداشتن توجیه اقتصادی محصول انار در مقایسه با هزینه تولید، وجود آفت کرم گلوگاه انار که سالانه خسارات بسیار به محصول انار وارد می‌کند، نداشتن توانایی واحدهای تولید رب انار و سردخانه شهرستان برای دریافت تسهیلات سرمایه در گردش به علت عدم ارایه تضمین مناسب و مشکلات بانکی و افزایش قیمت سبد پلاستیکی نگهداری محصول را از عمده مشکلات فراروی باغداران این شهرستان برشمرد.
امکان صادارات انار به کشورهای همسایه
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات گفت: با توجه به اینکه انار تولیدی مه‌ولات از کیفت بسیار مطلوبی برخوردار است امکان صادارت این محصول به کشورهای همسایه نیز در صورت فراهم بودن زیرساخت‌های لازم فراهم است و امسال نیز با توجه به تحریم دشمنان و شیوع ویروس کرونا، از آمادگی لازم برای صادرات این محصول برخورداریم.
وی افزود: پارسال حدود ۶۵۰ تن انار تولیدی مه‌ولات با قیمت هرکیلوگرم بین ۷۰ سنت تا یک دلار به برخی کشورهای همسایه صادر شد و امسال نیز در صورت فراهم بودن تمام شرایط امکان تحقق این مهم وجود دارد که این امر علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی باغداران، در ارزآوری پایدار نیز نقش بسزایی دارد.
پیش‌بینی برداشت ۳۴ هزار تن انار در سال جاری
قاسمی از آغاز برداشت انار از دو هزار و ۳۰۰ هکتار باغ‌های سطح زیرکشت این شهرستان خبر داد و گفت: پیش‌بینی می‌شود امسال در مجموع ۳۴ هزار تن انار در این شهرستان برداشت و روانه بازار مصرف شود.
وی ارقام برداشت شده را از انواع مختلف اردستانی، خزر، عقدا، شیشه کپ و ملس ذکر کرد و افزود: نوع اردستانی، ۹۰ درصد از انارهای تولیدی مه‌ولات را شامل می‌شود که از کیفیت بسیار مطلوبی برخوردار است.
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات ادامه داد: با هدف آشنایی باغداران با ارقام مختلف انار، برای احداث باغ مادر به منظور تکثیر ارقام شناسایی شده که با شرایط آب و هوایی سازگار باشد و نیز احداث باغ الگویی انار در سطح دو هکتار با کاشت ارقام متفاوت اقدام شده است.
وی گفت: انار “واندرفول” برای نخستین بار به صورت الگویی از سه سال پیش در انارستان‌های مه‌ولات کشت شد که اکنون به ثمردهی مطلوب رسیده است.
قاسمی افزود: در راستای ایجاد زنجیره تولید در بخش کشاورزی، یک واحدفرآوری انار با ظرفیت ۳۰۰ تن رب و سس انار در این شهرستان احداث شد که انارهای درجه دو و سه برای استحصال رب به این کارخانه ارسال می‌شود.
وی با بیان اینکه به منظور کمک به باغداران برای نگهداری و فروش به موقع محصول، یک واحد سردخانه با ظرفیت سه هزار تن و قابلیت بسته بندی هزار و ۵۰۰ تن میوه در مه‌ولات راه‌اندازی شده ادامه داد: با توجه به افت شدید قیمت انار در زمان برداشت و به منظور پیشگیری از بروز خسارات احتمالی، به باغدران توصیه می‌شود قسمتی از محصول تولیدی خود را در سردخانه ذخیره و در زمان مناسب به بازار عرضه کنند.
مدیر جهاد کشاورزی مه‌ولات به افزایش هزینه کاشت، داشت و برداشت انار و همچنین سایر محصولات اشاره کرد و گفـت: با توجه به افزیش قیمت محصولات مختلف، قیمت انار به نسبت هزینه‌های آن رشد چندانی نیافته است و این امر باعث بی‌انگیزگی باغداران منطقه شده است.
وی افزود: جهاد کشاورزی مه‌ولات در راستای حمایت از باغداران امسال تسهیلات بلاعوض برای اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، مکانیزاسیون یارانه‌دار و تسهیلات سرمایه در گردش پرداخت کرده است و همچنین کلاس‌های آموزشی – ترویجی اصلاح و هرس باغ‌ها و تغذیه و کنترل کرم گلوگاه را برای باغداران برگزار کرده است.
اعلام آمادگی تعاون روستایی مه‌ولات برای خرید حمایتی انار
رییس اداره تعاون روستایی مه‌ولات نیز به خبرنگار ایرنا گفت: با توجه به آغاز فصل برداشت این میوه بهشتی در شهرستان، دلالان و واسطه گران حاصل دسترنج باغداران زحمتکش را با قیمت بسیار نازل خریداری می‌کنند و با افزایش چند برابری به دست مصرف کننده می رسانند.
حسین خوش سیرت افزود: دراین راستا، اداره تعاون روستایی شهرستان با توجه به سابقه خرید در سنوات گذشته، آمادگی دارد در صورت تامین اعتبار لازم و ابلاغ توسط مدیریت جهاد کشاورزی خراسان رضوی، نسبت به خرید توافقی انار تولیدی کشاورزان این شهرستان اقدام کند تا علاوه بر کوتاه کردن دست واسطه‌ها، این محصول را با قیمت واقعی و منصفانه خریداری و به دست مصرف کننده برساند.
نقش دلالان در تعیین قیمت انار
یک کشاورز مه‌ولاتی نیز به خبرنگار ایرنا گفت: پائین بودن قیمت فروش انار، نبود انبارهای سردخانه‌ای برای ذخیره سازی محصولات، بی انصافی دلالان در موقع خرید و نبود صنایع کافی تبدیلی برای فرآوری محصول و صادر نشدن آن از مشکلات باغداران انار در این شهرستان است.
جعفر پورعباس، خسارات آفتاب سوختگی، آفات و اختلاف شدید درجه حرارت در شب و روز که باعث ترکیدگی انارها می شود، پیر شدن کشاورزان و کاهش نیروی کار و کمبود سرمایه لازم در بخش کشاروزی و پرداخت نشدن تسهیلات کم بهره به باغداران را از دیگر مشکلات باغداران انار در مه‌ولات عنوان کرد و افزود: بسیاری از انارهای تولیدی، مشتری صادراتی ندارد و میزان کمی از انارهایی که در گذشته صادر می شد نیز اکنون مشتری‌های خارجی خود را از دست داده است که علت این امر نبود پایانه صادراتی است.
خشکسالی و تبعات منفی آن در تولید محصولات کشاورزی
دیگر کشاورز مه‌ولاتی گفت: خشکسالی های ۲۰ سال گذشته در این شهرستان و دیگر مناطق کشور، تولید محصولاتی از قبیل انار را که نیازمند آب زیاد است تحت تاثیر قرار داده است و تداوم این امر برای کشاورز بسیار مشکل ساز شده و علاوه بر این کرم گلوگاه، آفتاب سوختگی و سرمازدگی نیز همه ساله محصول انار را تهدید و عمل آوری آن را برای کشاورز سخت و دشوار می کند.
کاظم شریعتی افزود: علاوه بر آن باغداران برای فروش محصول تولیدی باید به دنبال خریدار بگردند و به ناچار مجبورند محصولشان را با قیمت بسیار اندک به واسطه‌ها و دلالان بفروشند.
وی ادامه داد: وجود باغ های درهم، کوچک و غیرتجاری، کمبود آب به خاطر خشکسالی، شور شدن منابع آب، غیر اقتصادی بودن باغ ها به دلیل کاهش عملکرد و همچنین قیمت پایین انار و نبود صنایع تبدیلی مرتبط از عمده مشکلات باغداران انار در این شهرستان است.
مه‌ولات بزرگترین شهرستان باغی خراسان رضوی است که مقام نخست سطح زیرکشت و تولید دو محصول پسته و انار و عنوان پنجم سطح زیرکشت و تولید زعفران را در این استان به خود اختصاص داده است و حدود ۹۷ درصد اشتغال مردم این منطقه وابسته به بخش کشاورزی است.
فیض‌آباد مرکز شهرستان ۵۰ هزار نفری مه‌ولات در ۲۰۷ کیلومتری جنوب مشهد قرار دارد.
