قربانیان روزنامه‌نگاری در ۲۰۲۰   ( محمود فاضلی منبع: روزنامه اعتماد ۲۳/۱۰/۹۹ ص ۱۶)

سالی که گذشت جهان شاهد نقض شدید حق اطلاع‌رسانی بوده است. روند کشته‌شدن روزنامه‌نگاران در کشورهایی که در حال جنگ نیستند، از سال ۲۰۱۶ آغاز شد. با کشته‌شدن ۵۰ روزنامه‌نگار در سال ۲۰۲۰ و تقریبا ۴۰۰ نفر دیگر که در زندان به سر می‌برند، نشانگر ثابت ماندن وضعیت رسانه‌ها در مقایسه با سال قبل است. اکثریت این دستگیری و مرگ‌ها در کشورهایی که در صلح هستند، صورت گرفته است.  از مجموع ۵۰ خبرنگار (۴۸ مرد و ۲ زن)، ۴۲ نفر یعنی ۸۴ درصد خبرنگاران بطور عمدی هدف قرار گرفتند و ۸ نفر دیگر (۱۶ درصد) آن‌ها در جریان گزارش‌دهی کشته شدند. در مقابل ۶۳ درصد در سال ۲۰۱۹ دارای چنین وضعیتی بودند. در این سال، ۴۲ نفر یا به قتل رسیدند یا عمدا هدف قرار گرفتند و هشت نفر در جریان تهیه گزارش کشته شدند. در ۱۰ سال گذشته ۹۳۷ خبرنگار در جهان کشته شده‌اند. تعدادی از آنان مخصوصا به شیوه وحشتناکی به قتل رسیده‌اند.»

در سال میلادی که گذشت، علی‌رغم کاهش تعداد گزارش‌ها به دلیل همه‌گیری Covid-19، این رقم، در مقایسه با ۵۳ روزنامه‌نگار کشته شده در سال گذشته، ثابت بود. با توجه به محدودیت‌های سفر بر اثر بحران کرونا، تعداد مرگ خبرنگاران حین کار کاهش یافته و به کمترین میزان از سال ۲۰۰۰ رسیده است.

در سال ۲۰۱۶ میلادی ۵۸٪ از روزنامه‌نگاران در مناطق درگیری کشته شدند، در حالی که ۳۲٪ روزنامه‌نگاران امسال در کشورهای درگیر جنگ مانند سوریه و یمن یا مناطقی که با درگیری‌های کم یا متوسط مانند (افغانستان وعراق) کشته شدند. در سال ۲۰۲۰ از هر ده روزنامه‌نگار، تقریباً هفت روزنامه‌نگار – یا ۳۴ روزنامه‌نگار که ۶۸ درصد از کل تعداد را نشان می‌دهند – در کشورهای صلح کشته شدند. مکزیک با ۹ کشته، مرگبارترین کشور در این حرفه است. از سال ۲۰۰۰ میلادی تعداد کشته‌ها حداقل به ۱۲۰ نفر رسید. مکزیک از نظر آزادی مطبوعات دچار یک بحران چند وجهی است. وضعیت در طی چند سال گذشته به طور مداوم بدتر شده است. پس از این کشور، هند با ۴ نفر، پاکستان ۴، فیلیپین ۳ و هندوراس ۳ نفر قرار دارند.

گرچه در افغانستان تعداد قربانیان ۵ نفر اعلام شد اما براساس آمارهای داخلی در سال جاری در افغانستان ۱۲ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای در نتیجه حملات هدفمند جان باختند. در جریان سال ۲۰۲۰ میلادی ۱۹ خبرنگار و کارمند رسانه‌ای افغانستان نیز در رویدادهای جنایی و هم‌چنان تروریستی در ولایات مختلف کشور زخمی شدند. این قضایا شامل ۴۵ مورد تهدید، ۱۱ مورد خشونت فیزیکی، شش مورد بازداشت، شش مورد ربوده‌شدن و چهار مورد اقدام مسلحانه علیه خبرنگاران و رسانه‌ها است. رییس مرکز خبرنگاران افغانستان معتقد است: «سال ۲۰۲۰ به لحاظ آسیب‌هایی که به جامعه رسانه‌ای افغانستان زده است متمایز از سال‌ ۲۰۱۹ بود. از هشت مورد منجر به جان باختن کارمندان رسانه‌ای، شش مورد آن تروریستی بوده است که در کنار ازدیاد موارد تهدید و افزایش سازمان یافته محدودیت در دست‌رسی به اطلاعات، به بیش‌تر شدن ترس و خودسانسوری خبرنگاران دامن زده است.»

در سال گذشته تقریباً بیست روزنامه‌نگار تحقیق‌گر کشته شدند. ده مورد تحقیق در مورد فساد محلی و اختلاس در بودجه عمومی، چهار مورد در رابطه با مافیا و جرایم سازمان یافته و سه نفر در زمینه‌های مربوط به موضوعات زیست محیطی (از جمله استخراج غیرقانونی معادن یا غصب زمین) کشته شده‌اند. هفت روزنامه‌نگار نیز در تظاهرات اعتراضی در عراق، نیجریه و کلمبیا کشته شدند.

آمار روزنامه‌نگاران زندانی تا اواسط دسامبر ۳۸۷ بوده که یک رقم تاریخی بالا بوده است. در شرایط کرونا ویروس، اوج قابل توجه در نقض آزادی مطبوعات  به دلیل قوانین اضطراری یا اقدامات اضطراری اتخاذ شده در بیشتر کشورها را گزارش می‌دهد. بیش از نیمی از آمار روزنامه‌نگاران بازداشت شده در جهان در سال ۲۰۲۰ مربوط به پنج کشور جهان بوده است. چین با ۱۱۷ روزنامه‌نگار زندانی و پس از آن مصر با ۳۰ نفر، عربستان ۳۴ نفر، ویتنام با ۲۸ نفر و سوریه با ۲۷ نفر در صدر فهرست موارد بازداشت خودسرانه خبرنگاران قرار دارند. شمار روزنامه‌نگاران زن زندانی از ۳۱ نفر در سال گذشته به ۴۲ نفر در سال ۲۰۲۰ رسید. طبق آمار حداقل ۵۴ روزنامه‌نگار در حال حاضر در سوریه، یمن و عراق به گروگان گرفته شده‌اند. چهار روزنامه‌نگار در سال ۲۰۲۰ مفقود شدند که اهل خاورمیانه، آفریقای جنوبی و آمریکای لاتین هستند.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *