ورود همه آزاد! سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس هم گفته آرامگاه حافظ از روز ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۰ تا یکم فروردین‌ماه بیش از ۸۵ هزار نفر بازدیدکننده داشته است
با وجود هشدارهایی که از شش ماه پیش برای ازدحام مسافران نوروزی و سونامی سفر داده شده بود، اما برای هیچ یک از اماکن تاریخی با توجه به حساسیت این آثار، ظرفیت تحمل تعیین نشده و بدون هیچ محدودیتی، ورود به تمام آثار تاریخی ملی و جهانی آزاد است.
به گزارش ایسنا، طبق آماری که قائم‌مقام وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی داده است فقط آرامگاه حافظ در شهر شیراز در لحظه تحویل سال حدود ۴۰ هزار بازدیدکننده داشت. سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس هم گفته آرامگاه حافظ از روز ۲۷ اسفندماه ۱۴۰۰ تا یکم فروردین‌ماه بیش از ۸۵ هزار نفر بازدیدکننده داشته است. فیلم‌هایی از لحظه تحویل سال از این آرامگاه منتشر شده که نشان می‌دهد با وجود ازدحام جمعیت در داخل محوطه حافظیه، عده‌ای مصرانه از دیوارهای آرامگاه بالا می‌روند تا به خیل جمعیت داخل حافظیه بپیوندند. پس از آن، فیلم دیگری از چمن‌ها و فضای سبزی که بر اثر این ازدحام جمعیت تخریب شده است، در فضای مجازی منتشر شد. علاوه‌بر تعیین نشدن ظرفیت تحمل برای آرامگاه، اجرای برنامه نوروزی در مکانی که بالفعل مخاطب خود را برای لحظه تحویل سال دارد، به نظر اقدام نسنجیده‌ای بوده است. برخی مسؤولان میراث فرهنگی می‌گویند حجم بازدیدکنندگان در حافظیه بیش از بارِ تحمل آن بود که هیچ اقدام پیشگیرانه و مدیریتی برای این محوطه تاریخی نشده، به طوری که جمعیت بازدیدکنندگان به نوعی از کنترل خارج شده بود.
مشابه این وضعیت در بیشتر کاخ موزه‌های تهران مشاهده می‌شود؛ مثلا کاخ سعدآباد که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آمار داده فقط در روز اول فروردین‌ماه به ۹ هزار نفر بلیت فروخته است و یا مجموعه کاخ گلستان که فقط در پنج روز ۵۵ هزار بازدید داشته است.
بیشتر این اماکن تاریخی به انگیزه جذب بازدیدکننده، امسال محل برگزاری “نوروزگاه” نیز شده‌اند، از کاخ گلستان که درحالت طبیعی به اندازه ظرفیت تحمل خود بازدیدکننده دارد گرفته تا تخت جمشید که همیشه برای بازدیدکننده ایرانی جذاب بوده و مخاطب خود را داشته است. با این وصف، انتخاب این اماکن تاریخی پرطرفدار به عنوان محل برگزاری نوروزگاه که همراه با اجرای رقص و موسیقی محلی است و همیشه برای مخاطب جذابیت داشته، جای سوال دارد.
پرسش دیگر این است که چرا با وجود پیش‌بینی‌هایی که از ماه‌ها قبل درباره افزایش سفرها و بازدیدها در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، به عنوان متولی سفر و حفاظت از اماکن تاریخی شده بود، اقدامی برای سنجش و تعیین ظرفیت تحمل در این اماکن تاریخی که حفاظت از آن‌ها مهم‌ترین اصل و رکن به شمار می‌آید، صورت نگرفته است؟
آیا رکود و زیان اقتصادی دو سال کرونا در موزه‌ها و اماکن تاریخی و نداشتن نشاط و محدود شدن مردم به خاطر کرونا می‌تواند بهانه کافی برای ورود آزاد و بدون محدودیت بازدیدکنندگان به مکان‌های تاریخی باشد؟
بسیاری از مکان‌های تاریخی در دو سال کرونا با توجه به محدودیت منابع مالی به واسطه تعطیلی‌های طولانی کرونا و قطع درآمد و کمبود بودجه، بازسازی و به‌سازی و حتی تجهیزات آن‌ها به‌روز و کامل نشده‌اند، با این وضع، در تعطیلات نوروز با این آمارهای درشتی که وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی از بازدیدها اعلام می‌کند تا کارنامه سفرهای نوروز ۱۴۰۱ را درخشان و پربار نشان دهد، چه تدبیر حفاظتی‌ای برای اماکن تاریخی اندیشیده شده است تا تاب جمعیت بازدیدکننده را که هر روز درحال افزایش است، داشته باشند و کمترین خسارت و آسیب را از بازدیدهای پرحجم ببینند؟
کاخ گلستان در نوروز ۱۴۰۱
نکته دیگر، رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این اماکن تاریخی به ویژه موزه‌ها است، آن هم در دورانی که هنوز پیک ششم کرونا در کشور تمام نشده. شرطی که برای بازدید از موزه‌ها و محوطه‌ها و اماکن تاریخی تعیین شده تزریق دو دُز واکسن کرونا است، اما با توجه به حجم بازدید از برخی از این اماکن، چگونگی اجرای این شرط محل سوال است. چه بسا که بسیاری از بازدیدکنندگان گفته‌اند هنگام خرید بلیت و یا ورود به موزه و اماکن تاریخی هیچ استعلام و یا کنترلی از نظر واکسیناسیون صورت نمی‌گیرد.
به نظر می‌رسد این ازدحام جمعیت در برخی اماکن تاریخی، نه تنها از ظرفیت تحمل خارج شده که مدیریت این حجم از بازدیدکننده که عزت‌الله ضرغامی ـ وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ـ گفته تعدادشان چهار برابر سال گذشته شده، در برخی اماکن از مدار کنترل خارج شده است. شاید هم دو سال محدودیت کرونا و خستگی و کلافگی مردم و نداشتن نشاط باعث شده متولیان چندان سختگیر نباشند و مقررات را تا این حد آسان بگیرند.
