چمران؛ چریک عاشق روزنامه اعتماد ۲ تیر ۱۴۰۱ ص ۱۲ (محمود فاضلی)

سیر دلتنگی‌های چمران در امریکا و فعالیت‌های اثربخش او در کنار امام موسی صدر، زندگی سراسر سفر و پررمز او از امریکا و لبنان، از پاوه تا سوسنگرد، از اهواز تا دهلاویه و جبهه‌های جنوب، عاشقانه‌های او با خدا و شخصیت علمی او نامه‌های خواندنی مصطفی به خدا، داستان زندگی عاشقانه او با همسرش، روایت شجاعت‌ها و کرامات مصطفی از زبان همسر او و همرزمان و دوستانش چنان در کنار هم نشسته است که از چمران، شخصیتی ناب و کم‌نظیر ساخته است.چمران مردی وارسته، با عواطف عمیق انسانی بود که در برابر مصائب بشری به‌شدت منقلب می‌شد. راز و نیازهای عارفانه‌اش، حاکی از عشق و علاقه خالصانه او به خدا و اوج محبت و دوستی‌اش نسبت به همنوعانش است، چنان‌که دوستانش لقب «خدای عشق» را به او دادند.  چمران طی تحصیل از شاگردان ممتاز به‌شمار می‌آمد. از پانزده سالگی در جلسات دینی، از جمله درس تفسیر قرآن آیت‌الله طالقانی در مسجد هدایت شرکت کرد. در ۱۳۳۲ در رشته الکترومکانیک دانشکده فنی دانشگاه تهران پذیرفته شد و در دوران تحصیل، دانشجویی ممتاز بود.   پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و سقوط دولت دکتر مصدق، چمران به کمیته نهضت مقاومت ملی دانشکده فنی پیوست. پس از فارغ‌التحصیلی، در ۱۳۳۷ با استفاده از بورس تحصیلی شاگردان ممتاز برای ادامه تحصیل راهی امریکا شد. درجه کارشناسی‌ ارشد مهندسی برق را از دانشگاه تگزاس گرفت و برای ادامه تحصیل به دانشگاه برکلی رفت و دوره دکترا در رشته الکترونیک و فیزیک پلاسما (مهندسی گرافت هسته‌ای) را با درجه ممتاز به پایان رساند. چمران و چند نفر از دانشجویان، شاخه‌ای از جبهه ملی را با عنوان «جبهه ملی ایران در امریکا» تاسیس کردند و او به عضویت شورای مرکزی و هیات اجرایی آن انتخاب شد. در کنار ابراهیم یزدی و دیگر چهره‌های شاخص نهضت آزادی، شاخه خارج از کشور این گروه را تاسیس کرد. در اوایل دهه ۱۳۴۰، چمران به‌همراه سایر دانشجویان ایرانی و نیز دانشجویان مسلمان سایر کشورهای اسلامی، «انجمن اسلامی دانشجویان در امریکا و کانادا» را پایه‌گذاری کرد که به یکی از فعال‌ترین سازمان‌های اسلامی در امریکا تبدیل شد. یکی از مهم‌ترین اقدامات چمران در سال‌های حضور در امریکا، مشارکت در ساماندهی اعتراضات دانشجویی علیه سیاست‌های امریکا بود.  پس از قیام پانزدهم خرداد، چمران و دیگر اعضای شاخه نهضت آزادی در خارج از کشور، مبارزه مسلحانه را راه‌حل مناسبی برای مبارزه با حکومت شاه دانسته و تصمیم گرفتند با تشکیل پایگاهی در کشورهای عربی (الجزایر و مصر)، گروهی از اعضا را برای آموزش مبارزه مسلحانه به این کشورها اعزام کنند. در پی این تصمیم، چمران و ابراهیم یزدی در ملاقاتی با سرکنسول مصر در واشنگتن، از دعوت وی برای سفر به مصر استقبال کردند. در ۱۳۴۳ نخستین هیات اعزامی با عنوان «سازمان مخصوص اتحاد و عمل» (سماع) برای آموزش راهی مصر شد. به‌دلیل جنگِ تبلیغاتی مصر علیه تمامیت ارضی ایران، روابط «سماع» با دولت مصر تیره شد و ستاد عملیات به لبنان منتقل گشت. استقرار در لبنان نیز طولی نکشید، زیرا جنگ شش روزه اعراب و اسراییل (۱۹۶۷) اوضاع لبنان را آشفته کرد و ادامه فعالیت اعضای نهضت را غیرممکن ساخت. در نتیجه فشارِ دولت لبنان، آنان مجبور به ترک این کشور شدند. چمران به امریکا بازگشت، ولی در اواخر ۱۳۴۹ بار دیگر برای ادامه مبارزه سیاسی و به دعوت امام موسی صدر رهبر شیعیان لبنان، راهی لبنان شد. با همکاری موسی‌صدر «حرکه المحرومین» و شاخه نظامی آن، امل را پایه‌ریزی کرد.  پس از پیروزی انقلاب اسلامی چمران پس از ۲۳ سال دوری از وطن، به ایران بازگشت. پس از انتصاب به‌سمت معاونت نخست‌وزیر، به حل و فصل مسائل مناطق بحرانی کشور پرداخت. با گذشت هشت روز از پیروزی انقلاب اسلامی، آشوب و جنگ مسلحانه در کردستان آغاز شد و چمران به‌همراه سرتیپ فلاحی، فرمانده نیروی زمینی، ماموریت یافت تا با شیوه‌های مسالمت‌آمیز بحران را رفع کند.پس از حل‌و فصل قضیه مریوان، مامور آرام‌‌سازی پاوه و دیگر شهرهای کردستان شد. به پیشنهاد شورای انقلاب و به فرمان امام خمینی در آبان ۱۳۵۸ به وزارت دفاع منصوب شد. او برنامه‌هایی را برای دگرگونی و اصلاح در ارتش پی‌ریزی کرد که یکی از مهم‌ترین آنها توجه به صنایع و تحقیقات دفاعی بود.  در نخستین دور انتخابات مجلس شورای اسلامی، با بیش از یک میلیون رای به نمایندگی مردم تهران انتخاب شد و در اردیبهشت ۱۳۵۹، نماینده و مشاور رهبر انقلاب در شورای عالی دفاع شد. چمران براساس تجارب نظامی‌اش پیش از شروع جنگِ عراق با ایران، پیشنهاد تشکیل لشکر ده هزار نفری از نیروهای مردمی را ارایه داد که به‌تصویب شورای انقلاب رسید. با شروع جنگ، چمران به‌همراه شماری از رزمندگانی که در کردستان جنگیده بودند، برای ساماندهی نیروهای مردمی در برابر حملات عراق راهی اهواز شد. یکی از اقدامات چمران تشکیل ستاد جنگ‌های نامنظم در اهواز بود تا در جبهه‌ها خط دفاعی به وجود آورد. چمران در آزادسازی سوسنگرد و تپه‌های‌الله‌اکبر (اردیبهشت ۱۳۶۰) شرکت داشت. پس از فتح ارتفاعات‌الله‌اکبر طرح تسخیر دِهلاویه را به کمک رزمندگان ستاد جنگ‌های نامنظم به‌مرحله اجرا درآورد و در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ براثر اصابت ترکش خمپاره دشمن به شهادت رسید.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *