آرمان- ویدا ربانی: دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان با حضور در جلسه کمیسیون برجام از اعضای این کمیسیون خواست بدون برخورد سلیقهای و توقف در گذشته قرائت خود را از برجام ارائه کنند. برخی این اشاره علی شمخانی را متوجه سعید جلیلی دانستند و برخی هم آن را توصیهای دوستانه! به هر حال پنهان نیست که اظهارات سعید جلیلی در روزی که برای نخستین بار به جلسه کمیسیون برجام رفت چالشبرانگیز بود و او با نادیده گرفتن دستاوردهای تیم مذاکره هستهای دولت یازدهم، آنچه مورد تایید و تشویق قرار میگیرد را حاصل عملکرد تیمی دانست که در دولت دهم، خود، مدیریت آن را بر عهده داشت. اما این اظهارات جلیلی انتقادات زیادی را روانه وی کرد و تصور بر این بود که بحث با درک ملی بودن موضوع هستهای پایان یافته است اما دوشنبه شب بود که در صفحه اینستاگرام جلیلی مطلبی با این مضمون مشاهده شد: « ﺩﺭ شرایطی ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ تحویل ﺩﻭﻟﺖ یازدهم ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﻤﻬﻮﺭﯼ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺑﻪ نقطه ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﺩﺭ پیشرفت ﺻﻨﻌﺖ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ رسیده ﺑﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ پذیرفتن ﺑﺮﺟﺎﻡ ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ یکصدﺣﻖ ﻣﺴﻠﻢ ﺧﻮﺩ ﺻﺮﻑﻧﻈﺮ ﮐﺮﺩﻩایم. ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺩﺭ این ﺗﻮﺍﻓﻖ پذیرفتهایم ﮐﻪ ایران یک ﺍﺳﺘﺜﻨﺎﺳﺖ ﺑﻪ این معنا ﮐﻪ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻗﺒﻮﻝ کردیم ﺣﻘﻮﻕ ﮐﻤﺘﺮ ﻭ تکالیف بیشتری ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ سایر ﮐﺸﻮﺭﻫﺎﯼ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ باشیم ﻭ ﺑﺪﺗﺮ اینکه ﺣﺘﯽ ﺍﺯ ﺣﻘﻮﻕ تصریح ﺷﺪﻩ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻓﻖ ﮊﻧﻮ ﻫﻢ عقبنشینی ﮐﺮﺩﻩﺍیم. تکلیف بسیاری ﺍﺯ ﻣﺤﺪﻭﺩیتﻫﺎﯼ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﺭﺳﺘﯽ ﻣﺸﺨﺺ نشده ﻭ ﺑﺮﺍﯼ رسیدن ﺑﻪ ۱۹۰ﻫﺰﺍﺭ ﺳﻮ ﻏﻨﯽﺳﺎﺯﯼ ﮐﻪ ﺭﻫﺒﺮ ﺍﻧﻘﻼﺏ تاکید ﮐﺮﺩﻧﺪ نیاز ﮐﺸﻮﺭ ﺍﺳﺖ، ﺑﺎ ﺍﯾﻦ وضعیت ﺑﻪ ۴۰ﺳﺎﻝ ﺯﻣﺎﻥ نیاز ﺩﺍﺭﯾﻢ! یکی دیگر ﺍﺯ ﺧﻄﻮﻁ ﻗﺮﻣﺰ ﻧﻈﺎﻡ رعایت ﺿﻮﺍﺑﻂ امنیتی ﺑﻮﺩ ﻭﻟﯽ ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺑﺮﺟﺎﻡ ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ، ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻭ ﺑﺎﺯﺭﺳﯽﻫﺎﯼ غیرﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺭﺍ پذیرفتیم ﮐﻪ این ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺩﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ بسیاری ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﮐﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ. همچنین نتیجه کمیسیون ﻣﺸﺘﺮﮐﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﺮﺟﺎﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺷﮑﻞ بگیرد، علیه ایران ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ زیرا ﻣﺜﻼ ﺑﺎ ﺑﻬﺎﻧﻪگیری یک ﮐﺸﻮﺭ ﻋﻀﻮ کمیسیون ﻣﺜﻞ آمریکا ﮐﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﺪ ایران ﺑﻪ ﺗﻌﻬﺪﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻞ ﻧﮑﺮﺩﻩ؛ به راحتی کلیه تحریمها علیه ایران ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ. همچنین ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻗﻄﻌﻨﺎﻣﻪ اخیر، ایران ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺪﺕ ۱۰ﺳﺎﻝ ذیل ﺑﻨﺪ ۴۱ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﻫﺴﺘﻪﺍﯼ ﺗﺎ ۱۰ﺳﺎﻝ دیگر ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﮐﺎﺭ ﺷﻮﺭﺍﯼ امنیت ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ.» نکته جالب اینجاست که در پایان این پست آمده «این مطالب بخشی از سخنان جلیلی در جمع اعضای کمیسیون بررسی برجام در مجلس بوده که امید است صدا و سیما تمام جلسه را پخش کند!»
سخنان جلیلی نتیجه بررسیهای خودش است!
مشخص نیست سعید جلیلی از بازنشر اظهارات چالشی خود چه هدفی را دنبال میکند و چرا تمایل دارد به رغم حمایتهای بزرگان کشور از تیم مذاکره هستهای، با مخالفان توافق همنوا شود. آیا ایجاد شائبه در دستاوردهای تیم مذاکرهکننده هستهای دولت یازدهم خواست ملت است یا شاید بهانهای برای مخالفانی شود که با نیت غیرخیرخواهانه عملکردهای تیمی که به ریاست ظریف عمل میکند را تضعیف میکنند؟ رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام دیروز به سخنان سعید جلیلی در مورد توافق وین واکنش نشان داد. علیاکبر ولایتی در پاسخ به سوالی مبنی بر این که دبیر سابق شورای امنیت گفته است که در متن برجام حداقل از ۱۰۰ حق مسلم ایران چشم پوشی شده است، گفت: اظهاراتی که از سوی آقای جلیلی روز گذشته در مجلس مطرح شد نتیجه بررسیهای خود ایشان است. وی افزود: هدف گروهی که در مجلس تشکیل شده بررسی دقیق همین موضوع است. ولایتی اظهار کرد: این حق مجلس است که این بررسیهای همه جانبه را انجام دهد و امیدوارم در نهایت به نتیجهای برسند که به نفع جمهوری اسلامی باشد. رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: بدون تردید نمایندگان مردم در امری که مربوط به تعهدات جمهوری اسلامی ایران در رابطه با پرونده هستهای است ذی الحق هستند.
مردم قضاوت میکنند
محمد باقر نوبخت، سخنگوی دولت هم در مورد ادعای سعید جلیلی گفت: ملت ما هوشمند است. ما دو سال وقت داشتیم و سریع وارد عمل شدیم و در کمتر از دو سال وعده رئیسجمهور را عملیاتی کردیم. آقای روحانی قول داد که با عالیترین مقامها وارد مذاکره شود تا موضوع هستهای را حلوفصل کند که این کار صورت گرفت. مردم ما زیرکند و این مساله را قضاوت خواهند کرد.
بازدیدهای غیرمتعارف در هیچ جای برجام نیست
عباسعلی منصوری آرانی، عضو کمیسیون ویژه بررسی برجام هم در گفتوگو با آرمان با تاکید بر اینکه آقای جلیلی نظر شخصی خود را اعلام کردهاند، گفت: نسبت به برجام دیدگاههای مختلفی وجود دارد و تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی دیدگاههای خود را بر مبنای مطالعات خود بیان میکنند. هر کسی بر اساس اینکه کدام قسمت برجام را مورد بررسی و مطالعه قرارداده، نقاط قوت و ضعف را بر شمرده است. هر کسی ممکن است چنین بررسیهایی را انجام دهد و ایشان هم از جانب خودشان به موضوع نگاه کردهاند. پذیرش بازرسیهای غیرمتعارف از دیگر انتقاداتی بود که سعید جلیلی به برجام وارد میداند اما منصوری آرانی با بیان اینکه همچنان درکمیسیون ویژه برجام در حال بررسی هستند و با همه صاحبنظران نیز در چارچوب گفتوگو میکنند، افزود: طبیعی است که نقاط قوت و ضعفی در برجام یا دادهها و گرفتهها وجود دارد که افراد مختلف را تحت تاثیر خود قرار میدهد. هنوز در مجلس درباره برجام نظر نهایی اعلام نشده اما مساله بازدیدهای غیرمتعارف درست نیست. بازدید از مراکز نظامی خط قرمز ماست و در هیچ جای برجام نیز این مساله مطرح نشده است. در این میان برخی از چهرههای دولت گذشته اما تلاش میکنند نشان دهند آنها بودهاند که زمینههای توافق هستهای را فراهم کردهاند. سعید جلیلی اخیرا از دستاوردهای تیم مذاکرهکننده در دولت گذشته صحبت میکند در حالی که در دوره مسئولیت سعید جلیلی در پرونده هستهای چهار قطعنامه تحریمی ۱۸۰۳ (۱۳اسفند۸۶)، ۱۸۳۵ (۶مهرماه۸۷)، ۱۸۸۷ (دوم مهرماه ۸۸)، و ۱۹۲۹ (۱۹خرداد۸۹)، از سوی شورای سازمان ملل متحد علیه ایران صادر شد. در ۲۹مهر۱۳۸۶ علی لاریجانی از دبیری شورای عالی امنیت ملی کنارهگیری کرد و احمدینژاد پس از پذیرفتن استعفای وی، سعید جلیلی را به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی برگزید اما دستاوردهای جلیلی تنها ۶۹ماه مذاکره بود که به «مذاکره برای مذاکره» شهرت پیدا کرد. مذاکراتی بدون دستیابی به نتیجه خاص تنها تکرار شد و در این میان چندین بار نیز از از میز مذاکره قهر کرد و به همین دلیل مذاکرات با وقفه روبهرو شد. با وجود تمام مناقشاتی که بر سر مساله بررسی برجام وجود دارد به نظر میرسد با توجه به نزدیک شدن انتخابات نمایندگان مجلس در این زمینه تصیمی در جهت منافع ملی خواهند گرفت.