به گزارش ایرنا ، از حدود ۷۵ هزار هکتار مزارع زعفران ایران سالانه ۲۰۰ تن محصول یعنی ۹۵ درصد زعفران جهان برداشت می شود که ۷۸ درصد آن محصول مزارع خراسان رضوی است.
برای تولید این میزان محصول می بایست حدود ۲۵ میلیون تن گل زعفران در فاصله کوتاه ۴۵ روز از مزارع جمع آوری، کلاله های قرمز زعفران از آن جداسازی و خشک شود تا از کیفیت مناسب برای عرضه در بازار برخوردار باشد.
بر این اساس بیشترین میزان محصول زعفران جهان با سه هزار سال سابقه در شهرستانهای تربت حیدریه، زاوه، کاشمر، رشتخوار و مه ولات واقع در جنوب استان خراسان رضوی تولید می شود.

* ۱۲ درصد مزارع زعفران خراسان رضوی در تربت حیدریه
مدیر اداره جهاد کشاورزی تربت حیدریه می گوید از مجموع ۷۰ هزار هکتار زمین زیر کشت زعفران در خراسان رضوی هشت هزار هکتار معادل ۱۲ درصد آن به شهرستان تربت حیدریه اختصاص دارد.
محمد کریمی افزود: ۱۱۷ هزار خانوار در سطح خراسان رضوی به کشت زعفران مشغول هستند که ۱۵ هزار خانوار از این جمعیت در تربت حیدریه زعفرانکاری می کنند.
وی ادامه داد: هم اکنون به ازای هر هکتار زمین زعفران ۲۲۰ نفرروز مشغول کار هستند و در مجموع ۷۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و دو تا سه برابر این رقم اشتغال غیرمستقیم به دست می آید.
مدیر اداره جهاد کشاورزی تربت متوسط استانی تولید زعفران در خراسان رضوی را چهار کیلوگرم و آن را در تربت حیدریه ۴٫۲ کیلوگرم در هر هکتار ذکر و بیان کرد: بر این اساس سالانه ۳۲ تن زعفران خشک در همین شهرستان تولید می شود.
وی همچنین متوسط نرخ کنونی هر کیلوگرم زعفران را ۵۰ میلیون ریال ذکر و بیان کرد: بر این اساس درآمد حاصل از هر هکتار ۲۰۰ میلیون ریال است و در مجموع سالانه ۱۶۰ میلیارد ریال درآمد نصیب زعفرانکاران تربت حیدریه می شود.
کریمی در خصوص زمان کاشت زعفران نیز گفت: پیاز زعفران بر خلاف سایر محصولات کشاورزی معمولا تابستان خواب است و به محض آنکه به خواب رفت(خرداد) می توان نسبت به کاشت آن اقدام کرد.
وی افزود: اوایل تیر ماه فعل و انفعالات شیمیایی پیاز زعفران آغاز و آماده گل دهی می شود لذا باید عملیات کاشت را آغاز کرد.
او ادامه داد: هر چند به دلایل مختلف معمولا فصل کاشت تا مهر ماه ادامه می یابد اما بطور کلی فصل برداشت گل زعفران به ترتیب در سه اقلیم سرد شامل بخش جلگه رخ شهرستان تربت حیدریه، معتدل در بخش مرکزی همین شهرستان و شهرستان زاوه و اقلیم گرم شهرستان مه ولات از ۱۵ مهر آغاز و تا اواخر آبان ادامه دارد.

* بازار زعفران شهرداری تربت حیدریه و حواشی آن
بازار زعفران در تربت حیدریه در زمینی به مساحت چهار هزار مترمربع با ۷۲ غرفه و تعبیه سبد عرضه گل زعفران برای هر غرفه از سوی شهرداری این شهر برپا شده است.
طی دوره ۴۵ روزه فصل برداشت و فروش گل زعفران، این بازار با انتقال محصول از دیگر نقاط خراسان رضوی همچون شهرستان زاوه به مرکز فروش زعفران تبدیل می شود.
یک زعفرانکار که به خرید و فروش در بازار زعفران تربت حیدریه نیز اشتغال دارد می گوید: تا پارسال شهرداری بابت ۴۵ روز حضور در این بازار مبلغ ۱۵ میلیون ریال دریافت می کرد اما امسال چون ساماندهی بازار به بخش خصوصی واگذار شده، پیمانکار مبلغ ۷۰ میلیون ریال طلب کرده است.
حمیدرضا جهانشیری افزود: نصب میزهای مجهز به توری پلاستیکی در این بازار برای ما کارایی ندارد زیرا باعث پلاسیدگی گل زعفران و در نتیجه زیان هنگفت می شود.
یک کشاورز دیگر گفت: تمام محصول خود را در خانه خشک می کنم و تمایلی به عرضه آن در بازار شهرداری ندارم.
محمد پاکزاد بایگی افزود: تاکنون دولت اقدامی برای ساماندهی بازار زعفران نکرده لذا ترجیح می دهم با چند ماه تاخیر محصول خود را با قیمت بالا به فروش برسانم.
زعفرانکاری دیگر نیز مدعی شد: اقدام شهرداری تربت حیدریه باعث خانه نشین شدن ما یا در نهایت انتقال خرید و فروش زعفران در روی زمین شده است.
بلوچ قرایی افزود: در حالی که اجاره مغازه در میدان مرکزی شهر ماهی ۳۰ میلیون ریال است شهرداری تربت حیدریه بابت ۴۵ روز حضور در بازار زعفران ۷۰ میلیون ریال طلب کرده است.
وی گفت: این روزها باسکول خود را بر می دارم و به صورت قراردادی و بر روی زمین، گل زعفران را خرید و فروش می کنم.

* شیوه جدید عرضه زعفران بر اساس مصوبه کارشناسی است
شهردار تربت حیدریه به خبرنگار ایرنا گفت: شیوه جدید عرضه زعفران بر اساس مصوبه و تایید ۱۴ دستگاه دولتی عضو کارگروه زعفران از جمله اداره بهداشت، صنعت، معدن و تجارت و نیز جهاد کشاورزی صورت گرفته است.
رمضانعلی شورابی افزود: تاکنون برای ساماندهی بازار زعفران به شکل کنونی بر اساس مصوبه شورای شهر تربت حیدریه هشت میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال هزینه شده است.
وی گفت: این در حالی است که بابت واگذاری غرفه ها با وجودی که شورای شهر مجوز اخذ وجه صادر کرده مبلغی دریافت نشده است.
شهردار تربت حیدریه افزود: برنامه اصلی ایجاد نمایشگاه و بازار دایمی و بین المللی زعفران توسط بخش خصوصی با ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار می باشد که در حال ساخت است.

* میز عرضه زعفران استاندارد شورای ملی زعفران است
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت تربت حیدریه نیز گفت: طراحی میزهای عرضه زعفران در بازار این شهر بر اساس استانداردی است که شورای ملی زعفران و پژوهشکده زعفران تعیین کرده اند.
محمد سلطانپور افزود: افرادی که می گویند ۷۰ میلیون ریال بابت هر غرفه بازار زعفران شهرداری تربت حیدریه زیاد است همگی دلال هستند که در مدت ۴۵ روز اقامت در این بازار حداقل سودشان ۲۰۰ میلیون ریال است.
وی ادامه داد: هر چند وجود این افراد موجب رونق بازار زعفران ایران به محوریت تربت حیدریه می شود و قصد نداریم مانع کسب و کارشان بشویم اما همه آنها باید نسبت به قانون تمکین کنند.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت تربت حیدریه گفت: قرار است بازار زعفران با ساخت یک سازه فضایی توسط بخش خصوصی که شهرداری تربت حیدریه قرارداد آن را منعقد کرده تکمیل شود.
وی افزود: این سازه نه تنها مانع کاهش سود دلالان نمی شود بلکه بر آن است این بازار را به عنوان قطب رسمی و قانونی عرضه زعفران به تمام دنیا معرفی کنیم.

* بازار زعفران نیاز به دلال دارد
رئیس اتحادیه زعفران و خشکبار تربت حیدریه نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بازار زعفران نیاز به وجود دلال دارد زیرا همین افراد هستند که توجه را به سمت این منطقه جلب می کنند.
هادی موحدان افزود: در عین حال دولت باید ساز و کار ساماندهی این افراد را فراهم آورد.
وی ادامه داد: از آنجا که گل زعفران خیلی زود پژمرده شده و از بین می رود غالب کشاورزان باید خیلی سریع اقدام به برداشت محصول کنند لذا دیگر فرصت برای حضور در بازار زعفران پیدا نمی کنند.
رئیس اتحادیه زعفران و خشکبار تربت حیدریه گفت: ارزش کار دلالها در همین زمان مشخص می شود زیرا آنها بلد کار هستند و خیلی سریع زعفران را خریداری کرده و به دست مصرف کننده نهایی می رسانند.
وی افزود: با این وجود بعضا دلالها ترازوهای خود را دستکاری کرده و گاه مرتکب کم فروشی می شوند لذا معتقدیم بازار زعفران نیازمند ساز و کار قانونمند است.
موحدان ادامه داد: به منظور ساماندهی بازار عرضه، تقاضا و نیز قیمت گذاری زعفران، اتحادیه زعفران و خشکبار تربت حیدریه در زمان دولت پیشین طرح خرید تضمینی یا توافقی گل زعفران را به رئیس جمهور وقت ارائه کرد و او نیز دستور عملیاتی شدن آن را داد.
وی گفت: اما از آنجا که هیچگونه کار کارشناسی بر روی طرح پیشنهادی صورت نگرفت، مورد اعتراض تجار قرار گرفت لذا اجرایی نشد.
رئیس اتحادیه زعفران و خشکبار تربت حیدریه افزود: هنوز بر این اعتقادیم تا زمانی که دولت با رعایت حفظ منافع همه طرفها وارد کار نشود همچنان آشفتگی در بازار زعفران تکرار خواهد شد.

* نیاز به تحول در حوزه کاشت و برداشت زعفران
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه گفت: هم اکنون در حالی کشت زعفران به صورت سنتی صورت می گیرد که نیاز به مکانیزاسیون آن احساس می شود تا هزینه های تولید کاهش یابد.
کریمی افزود: هر چند خوشبختانه تاکنون انحصار تولید زعفران را به خودمان محدود کرده ایم اما واقعیت آن است که در ساخت ماشین آلات کشاورزی حرفی برای گفتن نداریم.
وی ادامه داد: کشورهای پیشرفته با کاشت زعفران آشنایی ندارند لذا تاکنون به این فکر نیافتاده اند تا در زمینه کاشت و برداشت زعفران اقدام به ساخت ماشین آلات خاص کنند.
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه گفت: وظیفه داریم با شرکتهای متخصص در زمینه ساخت ماشین آلات کشاورزی وارد مذاکره شویم البته این نکته را نیز نباید فراموش کرد که مکانیزاسیون کاشت و برداشت زعفران به اعتبارات بسیار بالا نیاز دارد.
وی افزود: سال ۱۳۹۰ برنامه خوبی با نام 'برنامه جامع بهبود محصول زعفران ایران' با هدف حفظ مزیت نسبی و ارتقا توان رقابت در تجارت خارجی از طریق بهره برداری و تولید و حفظ جایگاه برتر تدوین و تصویب شد.
کریمی ادامه داد: آن برنامه با کمک وزارتخانه های جهاد کشاورزی، امور خارجه، بهداشت، بازرگانی و سازمانهای استاندارد، میراث فرهنگی و البته بخش خصوصی تدوین شده بود.
وی گفت: اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح در آن سال سه هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال پیش بینی شده بود که می بایست به تدریج و در قالب شش طرح و در مدت پنج سال اجرا می شد.
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه افزود: طرح به صورت جامع تمامی مسائل زعفران را در نظر گرفته بود اما تا امروز اجرایی نشده است.

* پیاز زعفران قاچاق می شود
یک کشاورز و دست اندکار فروش زعفران می گوید: هم اینک پیاز زعفران در نقاطی از کشور کشت می شود که کیفیت زعفران تربت حیدریه را ندارند اما برای فروش به اینجا عرضه و در نتیجه به اسم زعفران تربت حیدریه محصولی با درجه کیفی پایین عرضه می شوند.
جهانشیری افزود: از سوی دیگر به دلیل رواج قاچاق پیاز زعفران به خصوص به کشور افغانستان هر سال شاهد شکسته شدن بیشتر این انحصار توسط دیگر کشورها هستیم.
وی ادامه داد: هر چند از پارسال خرید، فروش و انتقال پیاز زعفران به خارج ممنوع اعلام شد اما هنوز قاچاق پیاز زعفران وجود دارد.

* انتقال پیاز زعفران ممنوع اما ناگزیر
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه در خصوص توزیع پیاز زعفران خارج از شبکه توزیع رسمی یا به تعبیری قاچاق آن تاکید کرد: بطور کلی این اقدام غیرقانونی و ممنوع است.
کریمی افزود: برای پیشگیری از کشت بی رویه زعفران در ایران و سایر نقاط جهان، در قالی برنامه پنجم توسعه الگوی کشت تدوین شد.
وی ادامه داد: ولی با این حال از آنجا که کشت زعفران به آب کمی نیاز دارد و از سوی دیگر به دلیل تداوم پدیده خشکسالی در سطح کشور، هر روز سطح تقاضا برای کاشت زعفران در ایران بیشتر می شود.
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه گفت: بر این اساس لازم است طبق قانون، شهر مقصد پیاز زعفران تقاضای خود را به مدیریت باغبانی جهاد کشاورزی شهر مبدا ارایه کند که نیاز به طی روند اداری دارد.
وی افزود: در سال بین ۱۰ تا ۱۵ درصد بر میزان سطح زیر کشت زعفران افزوده می شود و به همین میزان نیز به دلیل فرسودگی و پایان عمر مفید، پیاز زعفران از رده تولید خارج می شود.
کریمی ادامه داد: اما چون هر سال میزان کشت نسبت به سال قبل هزار هکتار اضافه می شود در واقع میزان کشت دو برابر افزایش می یابد.
وی گفت: حال اگر یک سوم این میزان پیاز زعفران مصرف شود، دو سوم آن مازاد است و غالبا در خارج از چرخه توزیع به فروش می رسد.
مدیر جهاد کشاورزی تربت حیدریه افزود: امسال هزار و ۴۰۰ تن تقاضا برای پیاز زعفران داشتیم که تاکنون ۵۰۰ تن آن تحویل شده و این روند ادامه خواهد داشت.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت تربت حیدریه نیز در این خصوص گفت: اگر بحث قاچاق پیاز زعفران برای حفظ انحصار آن در ایران و به خصوص تربت حیدریه باشد، سخت در اشتباه هستیم.
وی افزود: امروزه در بسیاری کشورهای غربی و به خصوص اسپانیا ذخیره ژنتیکی گیاهان وجود دارد که هر گاه اراده کنند می توانند وارد کار شوند و اینکه امروز می بینیم این کار را نمی کنند بدان خاطر است که برایشان صرفه اقتصادی ندارد.
وی ادامه داد: اگر قرار بود زعفران انحصاری بماند ۴۰ سال پیش تنها در انحصار شهرستان قائن بود اما امروز که پدیده خشکسالی موجب روند کاهشی کشت زعفران در آن منطقه شده، پس دیگر باید منتظر نابودی زعفران می ماندیم.
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت تربت حیدریه گفت: از سوی دیگر افغانستان نیازی به پیاز ما ندارد زیرا در دنیا ۱۶ گونه زعفران وجود دارد که تنها یک گونه آن در ایران کشت می شود.
وی افزود: اما اگر منظور از قاچاق پیاز زعفران ارسال و کشت آن به دیگر استانهای کشور است، در این خصوص نمی توانم اظهار نظری کنم جز اینکه بگویم جهاد کشاورزی باید بر اساس طرح آمایش سرزمینی الگوی کشت ارایه کند.
۶۱۲۱/۱۸۵۸

انتهای پیام /*