گزارش آفتاب یزد از سریالهایی که تحت عنوان تاریخی این شبها روی آنتن است فیلم تاریخی یا سفارشی؟!
آفتاب یزد – یوسف خاکیان: مبحث تاریخ یکی از مباحث مهم در زندگی بشر است و مردم میهن ما نیز از این قضیه مستثنی نبوده و این موضوع بسیار مورد توجه شان قرار گرفته است. پر واضح است که مردمان یک سرزمین با مدد جستن از تاریخ کشورشان راه آینده را با اندیشه و فکری درست پیموده و با داشتن دانش تاریخ از تکرار اشتباهات گذشتگان خود دوری می کنند . این نشان می دهد که مهمترین ابزار برای روشن شدن چراغ آینده برای مردمان یک سرزمین تاریخ است. تاریخی که از گذشته حکایت می کند و مسیر آینده را روشن می کند. مدتهای مدیدی بود که تنها وسیله ارتباط با حوادث، رخدادها و وقایع تاریخی کتاب بود. در کتاب تاریخ را می نگاشتند تا آیندگان به آن آگاهی یافته و بدانند چه بر سر گذشتگانشان آمده است. با اینکه کتاب این نقش
بی بدیل خود را تا امروز حفظ کرده و همچنان به عنوان مهمترین مرجع از آن استفاده می شود اما در گذر قرن ها ابزار دیگری هم پدید آمدند تا به مدد کتاب
در کنار آن روایتگر حوادث و وقایع تاریخی به نوعی دیگر باشند، دوربین یکی از مهمترین این ابزارها بود. دوربینی که می توانست حوادث تاریخی نگاشته شده در کتابها را به بهترین شیوه بازخوانی کند و آن را به صورتی تصویری برای مردمان امروز روایت کند. کارگردانان بزرگی توانستند به مدد دوربین فیلمهای تاریخی مهمی را به تصویر بکشند، فیلمهایی که از زندگی مردمانی در گذشته حکایت می کرد که امروز دیگر نیستند اما مردمان امروز می توانند از شرح حال و زندگی آنها آگاه شوند. فیلم های بزرگی مانند السید، تروا، ده فرمان، بن هور
و … محصولات عظیمی هستند که هر کدام در نوع خود کم نظیر بوده اند. سینما
و تلویزیون ایران نیز از ساخت چنین فیلمهایی درباره تاریخ سرزمینمان مبرا نبوده و محصولات تاریخی خوبی به جامعه عرضه کرده است. محصولاتی که حاصل تلاش کارگردانان بزرگی مانند علی حاتمی، ناصر تقوایی، بهرام بیضایی، داوود میرباقری، مهدی فخیم زاده، حسن فتحی و… بوده است. سریالهایی که به لحاظ داشتن ساختار و قصه ای قوی توانسته اند در زندگی حال و آینده مردم رخنه کرده به حدی که حتی پس از گذشت سالها هنوز هم رنگ و بوی نابی دارند. زنده بودن و امروزی بودن سریالهایی که سالها از ساخت آنها می گذرد نشان‌دهنده مجموعه عواملی است که در زمان ساخت یک اثر هنری به دقت به
آنها توجه شده و هر کدام در زمان خودشان به بهترین نحو مد نظر قرار گرفته اند و پرواضح است که تمام این عوامل را یک نفر به عنوان کارگردان رهبری
کرده تا چنین محصولی پدید آید. بررسی سریال های تاریخی قدیمی تلویزیون نشان می دهد که کارگردانان آن آثار تا چه حد به مقوله تاریخ و ساخت آثار
تاریخی و روایت درست آن وفادار بوده و از کنار هیچ موضوعی به راحتی
نمی گذشتند. تجربه ای که شاید حتی سالهای سال وقت یک کارگردان و تیمش
را می گرفت اما او به هیچ عنوان حاضر نبود کیفیت کارش را پایین بیاورد. سریالهایی مانند هزاردستان، امام علی(ع)، ولایت عشق، تنهاترین سردار، دایی جان ناپلئون، شب دهم، مدار صفر درجه و … نشان می دهد که کارگردانان این آثار هنری دغدغه تاریخ داشته و خود را ملزم به کیفیت می دانستند. کشور ما با این پیشینه عظیم فرهنگی در ساخت سریالهای تلویزیونی اما هرچه به زمان حال نزدیکتر شد گرفتارمعضلی به نام کمیت شده و آن را بر کیفیت ترجیح داد و نتیجه این شد که رفته رفته هر چه به زمان اکنون نزدیکتر شدیم کمتر و کمتر شاهد ساخت سریالهایی خوش ساخت بودیم و دیگر اثری از سریالهایی
مانند هزاردستان در تلویزیون ایران یافت نشد. اندیشه ها عوض شده و ناگهان
سریالی که قرار بود ۵۰ قسمتی باشد به ۸۰ قسمت افزایش یافته و کارگردان خود را ملزم می دانست که داستانش را کش دهد. در این رهگذر چون اثر تاریخی بود روایتش اتفاق افتاده بود و نویسنده، سناریست، فیلمنامه نویس یا همان کارگردان سناریویش را در ۵۰ قسمت نوشته بود اما حالا قرار بود آن را ۸۰ قسمتی کند. کمیت البته یکی از معضلاتی بود که گریبان سریالهای تاریخی را گرفت، معضلات دیگری هم بودند، اینکه می شد برخی حوادث، اکت ها، تشخصیت ها و دیالوگ ها با آنکه هرگز وجود خارجی نداشتند و یا اگر داشتند به این گونه که روایت می شود رخ نداده بودند را نیز داخل سناریو کرد و آنها را به عنوان وقایع تاریخی به تصویر کشید. سفارشات، گافهایی که بعدها در زمان نمایش در برخی سکانس ها دیده شد و عوامل دیگری دست
به دست هم دادند تا بینندگان میلیونی تلویزیون که پای گیرنده های خود
می نشستند تا نظاره گر یک اتفاق تاریخی باشند دریابند که اثر هنری – تاریخی ای که در حال تماشای آنند، یک اثر هنری – تاریخی محض نیست. آنچه به عنوان سریال تاریخ در گذشته توسط برخی کارگردانان به تصویر کشیده می شد و مقایسه آنها با آنچه این شبها به عنوان سریال تاریخی "معمای شاه" و "کیمیا" از تلویزیون پخش می شود ما را بر آن داشت تا نظر آقایان حسن معظمی و جبار آدین دو منتقد سینما و تلویزیون در این زمینه جویا شویم .
