یک هفته مانده به شب خاص سال، سازمان حمایت قیمت اعلام می کند، تعزیرات هشدار می دهد، داستان از تهدید به جریمه و بستن مغازه شروع می شود و در آخر بدون هیچگونه تغییری در بازار مشکلات و معضلات سالهای گذشته تکرار می شود؛ تقاضا بالا رفته و قیمت نیز با قدم های بلندتری از تقاضا سبقت می گیرد

ایلنا-یاسمن خالقیان: همچون یک فیلم ساخته شده و به روز نشده در سالهایی دور در یک شب یا مناسبتی خاص تکرار می‌شود، بدون هیچ تغییری دکمه تکرار را فشار می‌دهند تا حاشیه‌ها را کم کنند، تا مثلا بگویند حق مطلب ادا شده، تمام گوشزد‌ها به گوش رسیده و همه چیز تحت کنترل است اما به محض پایان فیلم باز روز از نو و روزی از نو.

درست یک هفته مانده به شب خاص سال، سازمان حمایت قیمت اعلام می‌کند، تعزیرات هشدار می‌دهد، داستان از تهدید به جریمه و بستن مغازه شروع می‌شود و در آخر بدون هیچگونه تغییری در بازار مشکلات و معضلات سالهای گذشته تکرار می‌شود؛ تقاضا بالا رفته و قیمت نیز با قدم‌های بلندتری از تقاضا سبقت می‌گیرد و اینگونه است که سفره بلند‌ترین شب سال که ریشه در فرهنگی کهن دارد، کوچک و کوچک‌تر می‌شود و کسی پاسخگو نیست.

"برای مردم عادت شده، کمتر کسی تعجب می‌کنه؛ یا می‌خرند و یا پشیمان می‌شوند." صدایش زمخت است، از فریادهای حین کار است یا نه؛ نمی‌دانم؛ اما طوری حرف می‌زند که انگار بیرون مغازه ایستاده‌ام، میوه‌های خوب را درست روبروی مغازه چیده، به ترتیب و نظم خاصی که مخصوص شب یلدا و شب عید است؛ من را به خوبی می‌شناسد؛ نگاهم می‌کند و با‌‌ همان صدای زمخت؛ اما مهربان می‌گوید:"هروقت گرون یا ارزونی داریم اینجا‌ها پیدات می‌شه."

صاحب مغازه میوه فروشی در مرکز شهر است که قدیمی بودنش موجب شده میزبان مشتریان زیادی در شب‌های یلدا و عید باشد و به همین خاطر قادر است اطلاعات مناسبی را در یک روز مانده به بلند‌ترین شب سال در اختیارم بگذارد، برخلاف انتظارم مغازه رفت و آمد آرامی دارد، مشتریان یا قیمت می‌پرسند و یا کمتر از میزان درخواستی اولیه میوه جدا می‌کنند؛ بیشتر انار یا هندوانه.

شاگرد مغازه با جعبه انار وارد مغازه می‌شود؛ خواب آلود است یا خسته، نمی‌دانم؛ اما سرحال نیست. انارهای درشت و قرمز با قیمت بین ۴ تا ۷ هزارتومان که در شب یلدا به ۸ هزاروپانصد تومان نیز می‌رسد کنار انارهای ریز و آسیب دیده چیده می‌شوند که قیمتی بین ۲ تا ۳ هزار تومان دارند.

"مگه مردم در طول سال چقدر میوه می‌خورند که حالا برای شب یلدا این همه هزینه کنند؟" همینطور که حرف می‌زند پرتقال جدا می‌کند، پنج پرتقال نسبتا درشت، بعد انگار پشیمان می‌شود، نیم نگاهی به من می‌کند که منتظر ادامه حرف‌هایش به او زل زده‌ام و سختش می‌شود، نگاهم را می‌دزدم، بعد با صدای بلند که من هم بشنوم به فروشنده می‌گوید:" بچه‌ها زیاد پرتقال دوست ندارن،" کیسه پرتقال را روی میز می‌گذارد؛ سه پرتقال نسبتا درشت.

فروشنده میوه‌های روی میز را حساب می‌کند و با اشاره به قیمت پرتقال می‌گوید:» قیمت پرتقال شمال بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان، پرتقال کوهستان جنوب بین ۵۰۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان، پرتقال رسمی جنوب ۲۵۰۰ تومان، نارنگی انشو ساری ۱۵۰۰ تا ۳۵۰۰ تومان است که هرکدام وابسته به مشتری تقاضای خاص خودش را دارد؛ البته امسال محصول پرتقال مناسب بوده و قیمت‌ها نسبت به سال گذشته مناسب است. «صدایش را پایین می‌آورد و به جولان دلالان میوه به خصوص در شب یلدا اشاره می‌کند» مردم که از افزایش قیمت میوه‌ها به خصوص هندوانه شکایت کردند تعزیرات وارد موضوع شد و طرح گشت مشترک تعزیرات را اجرا کرد؛ اما مساله اینه که باید قبول کنیم یه سری میوه‌ها شب عید و شب یلدا باید افزایش قیمت داشته باشه؛ هم فصل تولید هندوانه الان نیست و هم اینکه اگر این دو سه روز با قیمت خوب فروش نره دیگه کمتر کسی از این محصول خریداری می‌کنه.

همینطور که حرف می‌زند به کشاورزانی فکر می‌کنم که در مرداد و شهریور با هندوانه‌های تولیدی خود راهی تهران شدند؛ محصولی که روی دست تولیدکنندگان باد کرد، فاسد شد و از بین رفت تا حتی هزینه تولید این محصولات نیز جبران نشود؛ کشاورزانی هم بودند که به جای حمل هندوانه به تهران و فروش محصول خود به قیمت کیلویی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان، از مردم تقاضا می‌کردند که هندوانه‌های در مسیر جاده قزوین-تهران را بدون پرداخت پول برداشته و مصرف کنند؛ کشاورزانی که هر سال با ضررو زیان بسیار پاسخگوی ناکارآمدی بخش مدیریت در حوزه کشاورزی هستند.

با اعلام قیمت هندوانه توسط فروشنده یکه می‌خورم و فروشنده متوجه می‌شود، محصولی که در ماه آخر تابستان به قیمت کیلویی ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومان هم به فروش رسید در شب یلدا در میادین میوه و تره بار به قیمت ۳۵۰۰ تومان و در خرده فروشی‌ها به قیمت ۴ تا ۵هزار و پانصد تومان نیز رسیده است؛ خرمالو هم دست کمی از هندوانه ندارد؛ هر کیلو ۴ تا ۵ هزار تومان؛ اما نکته جالب و تامل برانگیز در قیمت هندوانه است که ساعتی ست؛ بطوری که با گذشت هر ساعت و نزدیک شدن به شب یلدا قیمت نیز افزایش بیشتری می‌یابد.

طبق گفته فروشندگان مرکز شهر که به واسطه ازدحام در این مناطق باید از فروش بالاتری نسبت به دیگر نقاط شهر برخوردار باشند؛ رکود خاصی در بازار شب یلدای ۹۴ حاکم است؛ از قیمت‌ها می‌توان حدس زد که چه میوه‌ای در شب یلدا از سفره بسیاری از مردم حذف خواهد شد؛ هندوانه در بازار کم و قیمتی نجومی دارد و از طرفی بازرسی در آستانه بلند‌ترین شب سال همچون سالهای گذشته به گونه‌ای نیست که موجب کنترل قیمت محصولات پر مصرف در یلدای ۹۴ شود؛ از طرفی برگزاری مراسم شب یلدا، برای یک خانواده ۴ نفره (بدون محاسبه هزینه شام) رقمی در حدود ۱۱۴ هزار تومان هزینه خواهد داشت؛ بنابراین به جرات می‌توان گفت بلند‌ترین شب سال برای بسیاری از مردم رنگ و بوی گذشته را ندارد و هرسال به فاصله از این رسم کهن افزوده می‌شود.