واکنش‌ها به نامه عذرخواهی سعید مرتضوی ادامه دارد نمی‌بخشیم
شرق: ایامی را به خاطر می‌آوریم که سعید مرتضوی بسیار قدرتمند و پرنفوذ بود. در آن دوران به مخیله هیچ‌کس خطور نمی‌کرد همین مرتضوی مقتدر، بارها به عنوان متهم، دادگاهی و سوژه عکاسان شود و روزی برسد که نامه پوزش‌خواهی او به تیتر یک رسانه‌ها بدل شود؛ اما آن روز آمد. دادستان سابق تهران در چند سال اخیر بارها در مقام متهم در دادگاه حاضر شده، اتهاماتش هم بی‌شمار است. از فساد مالی تا معاونت در قتل، اما این بار ماجرا متفاوت بود. او پس از هفت سال انکار و حمله پیش‌دستانه، مسئولیت جنایات کهریزک را – هرچند به صورت غیرعمد- پذیرفت و به این دلیل ابراز شرمندگی کرد. همین عذرخواهی نصفه‌ونیمه بود که باعث شد خاطرات هفت‌ساله برای برخی و داغ هفت‌ساله برای بعضی دیگر زنده شود. واکنش‌ها پس از ۴۸ ساعت همچنان ادامه دارد. درحالی‌که تقریبا تمام رسانه‌های اصولگرا دراین‌باره سکوت معناداری را پیش گرفته‌اند؛ اما در فضای مجازی این نامه همچنان محل بحث و تبادل نظر کاربران است. کلیدواژه بیشتر کاربران هم این بوده که مرتضوی باید به خاطر آنچه در کهریزک رخ داد، مجازات شود. از سویی دیگر برخی شخصیت‌های حقوقی و سیاسی هم درباره مرتضوی و کهریزک به اظهارنظر پرداختند. شاید دلخراش‌ترین واکنش مربوط به خواهر محمد کامرانی، جوان ۱۸ساله‌ای که در کهریزک جان باخت و به جلسه کنکور نرسید، باشد. خواهر کامرانی می‌گوید این داغی نیست که با عذرخواهی فراموش شود.
عذرخواهی درمان ناله‌های جانسوز مادرم
و بغض‌های پدرم نیست
خواهر یکی از قربانیان بازداشتگاه کهریزک گفت که عذرخواهی سعید مرتضوی، درمان ناله‌های جانسوز مادرم و بغض‌های پدرم نیست. به گزارش روزنامه الکترونیکی «امید ایرانیان» خواهر محمد کامرانی در واکنش به عذرخواهی سعید مرتضوی گفت: «عذرخواهی شما درمان ناله‌های جانسوز مادرم و بغض‌های پدرم نیست. آنها برای فرزند عزیزشان آرزوهای بزرگی داشتند؛ اما شما با حکم خود همه آن آرزوها را نابود کردید». حالا هفت سال می‌شود که محمد کامرانی، امیر جوادی‌فر و محسن روح‌الامینی، در بازداشتگاهی که نامش «کهریزک» بود، کشته شدهاند و «سعید مرتضوی» همان فردی که دستور انتقال بازداشت‌شده‌ها را به کهریزک صادر کرد و هفت سال منکر دست‌داشتن در این حادثه فجیع شد، عذرخواهی می‌کند. آصفه کامرانی، خواهر محمد کامرانی، افزود: «اینها همه شعارهای پنج روز کهریزک است. کابوس کهریزک تمام‌شدنی نیست و لکه ننگش هم پاک نمی‌شود؛ حتی با عذرخواهی شما آقای مرتضوی، آن هم بعد از هفت سال. اصلا عذرخواهی برای چه؟». او سخنانش را خطاب به مرتضوی این‌گونه ادامه می‌دهد: «شما که مشغول دفاع از رساله دکترای خود بوده‌اید و عملا خود را تبرئه کردید، حال چقدر پشت خود را خالی دیده‌اید که بعد از هفت سال یادتان افتاده چه بلایی بر سر عزیزان ما آمده و عذرخواهی می‌کنید، خدا داند». سعید مرتضوی آن زمان از اتفاقاتی که در کهریزک رخ داده بود، اظهار بی‌اطلاعی کرده و گفته بود که آن زمان مشغول دفاع از رساله دکترای خود بوده و از قضیه هیچ اطلاعی نداشته است. به گفته سردار احمدی‌مقدم، مرتضوی حکم انتقال به کهریزک را داد. خواهر محمد کامرانی خاطرنشان کرد: «اگر عمدی در کار نبوده، چرا عزیزان ما در سوله‌های بازداشتگاه نگهداری می‌شدند، با وجود اینکه با کمبود جا مواجه بوده‌اند؟ خب حداقل در حیاط بازداشتگاه نگهداری می‌شدند. اگر عمدی در کار نبوده، چرا به آنها هتک حرمت شد؟ این شکنجه‌ها مگر می‌شود برنامه‌ریزی‌شده نباشد؟ آیا این شکنجه‌ها نزدیکی به مرگ نیست؟». خواهر محمد کامرانی خطاب به مرتضوی گفته: «راستی ماجرای مننژیت را خاطرتان هست؟ آیا همه این گزارش‌ها غیرعمد و ناخواسته بوده است؟ کاش شما از جریان کهریزک درس عبرتی بگیرید و تضمینی باشد برای تکرارنشدن چنین فجایعی، نه اینکه بیشتر به‌خاطر طلب بخشش باشد». در آن زمان، مرتضوی علت مرگ کشته‌شدگان کهریزک را دلایلی نظیر مننژیت ذکر کرده بود.
به نقش رئیس‌جمهوری وقت در فاجعه کهریزک رسیدگی می‌شود؟
دیگر واکنش درباره عذرخواهی مرتضوی به روزنامه «جمهوری اسلامی» بازمی‌گردد. روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی نوشت: «روزگاری حتی اشاره به حوادث سال ۸۸ و خطاهای جبران‌ناپذیری که صورت گرفت، خط قرمز جدی به حساب می‌آمد….آنچه بهانه این نوشتار شد، نامه دادستان وقت است که به میمنت و مبارکی روز عرفه! پرده از این راز برداشته و با تعابیری مثل: واقعه خون‌بار سال ۸۸، حادثه هولناکی که روح امام و شهدا را به درد آورد، قلب رهبری و مردم را جریحه‌دار کرد و… اعتراف کرده که در آن حادثه سه نفر بی‌گناه زیر شکنجه به قتل رسیده‌اند و عذرخواهی کرده است! بعد از هفت سال؟ در این سال‌ها چه بر وابستگان این قربانیان گذشته است؟ پاسخ‌گوی لطمات جانکاه جسمی و روحی آنان کیست؟… و تازه از کجا معلوم این‌گونه خطاها برای افراد دیگری انجام نشده باشد؟… رئیس‌جمهوری که در زمان مسئولیت او و به‌خاطر رفتارهای تحریک‌آمیز و مناظره‌های از قبل طراحی‌شده او در صداوسیما به امواج فتنه دامن زده شد؛ دراین‌میان چه نقشی دارد و همچنین حامیان سینه‌چاک او؟… این اعتراف دیرهنگام و تکان‌دهنده به هر منظور و هدفی که صورت گرفته باشد، ذره‌ای از گناه و مسئولیت عاملان و آمران امر نمی‌کاهد. باید صبر کرد و دید پشت این پرده چه رازهای پنهان دیگری نهفته است.
یکی پیدا شود از خانواده دکتر پوراندرجانی عذرخواهی کند
یک وکیل مطرح دادگستری با بیان اینکه یک نفر هم پیدا شود از خانواده پوراندرجانی و دیگر محکومان آن سال‌ها عذرخواهی کند و مسئولیت آنها را برعهده بگیرد، گفت: نامه عذرخواهی آقای مرتضوی به‌مثابه اعتراف است و قضات پرونده ایشان با توجه به این اعتراف می‌توانند با فراغ بال بیشتری برای او حکم صادر کنند. نعمت احمدی درباره ابعاد حقوقی نامه عذرخواهی سعید مرتضوی از خانواده شهیدان واقعه کهریزک، به «جماران» گفت: «از نظر حقوقی اصولا هر تصمیمی قضائی که بخواهد گرفته شود باید یک قناعت وجدان برای فرد تصمیم‌گیرنده به وجود بیاید. قاضی صرف‌نظر از خیلی از موضوعات باید نسبت به وصف مجرمانه جرم علم پیدا کند و مطمئن شود مجازاتی که تعیین می‌کند متناسب با جرم باشد. با این عذرخواهی که آقای مرتضوی انجام داد عملا این علم برای قضاتی که به اتهامات وی رسیدگی می‌کنند و مردمی که شاهد و ناظر روند برسی اتهامات ایشان در دادگاه هستند، حاصل شد که ایشان در واقعه کهریزک مجرم است». احمدی اضافه کرد: «از طرفی آقای مرتضوی این افراد را شهید خطاب کرده است هرچند امثال من و آقای مرتضوی مرجع تشخیص اینکه چه کسی شهید است و چه کسی نیست نیستیم؛ اما ایشان به‌عنوان عامل و آمر، این فرزندان را شهید دانسته است. شهید کسی است که در مقابل ظلم می‌ایستد و در راه دفاع از مظلوم جان خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین در مقابل شهید یک شقی و کشنده انسان مظلوم قرار می‌گیرد؛ اگر این سه نفر شهیدند که هستند، کسی که در مقابل شهید قرار می‌گیرد شقی و ضدشهید است». این حقوق‌دان همچنین درباره بازداشتگاه کهریزک در زمان مرتضوی خاطرنشان کرد: «در جریان محاکمه مرتضوی به‌کرات گفته شد که این سوله قبل از حوادث ۸۸ عنوان «بازداشتگاه کهریزک» را نداشت اما ایشان مدعی بود که این مکان زیر مجموعه سازمان زندان‌ها بوده است. من ماه‌ها قبل از این اتفاقات در یکی از بازپرسی‌های دادسرای الهیه بودم. قاضی پرونده‌ای، قصد داشت متهمانی را به سوله کهریزک بفرستد؛ این متهم ظاهرا قبلا از وضعیت این مکان خبر داشت و می‌دانست که چه رفتارهای غیرانسانی‌ای‌در آنجا اتفاق می‌افتد. این فرد برای اینکه به این مکان فرستاده نشود به من متوسل شد و گفت هر مقدار که پول بخواهی به شما می‌دهم فقط کاری کنید که من را به سوله نفرستند. گفتم مگر سوله کجاست؟ گفت در بیابان‌های کهریزک سوله‌ای است که برخی زندانیان را به آنجا می‌برند و رفتار قرون وسطایی با آنها انجام می‌دهند. این موضوع مربوط به ماه‌ها قبل از واقعه کهریزک است که بعد از آن من مطلبی هم در رابطه با این سوله در یکی از روزنامه‌ها نوشتم؟!». او ادامه داد: «این شهیدان از این بخت و اقبال برخوردار بودند که فرزند یکی از مسئولان در بین آنها بود». نعمت احمدی تأکید کرد: «مگر بعد از این اتفاقات، پزشک همین بازداشتگاه دکتر «رامین پوراندرجانی» نبود که به‌صورت مشکوکی فوت شد و صدای خانواده‌اش به‌جایی نرسید؟ به نظر من یک نفر هم باید پیدا شود که از خانواده پوراندرجانی عذرخواهی کند و مسئولیت این اتفاق را بر عهده بگیرد». نعمتی همچنین در پاسخ به این سؤال که با توجه به جرم «معاونت در قتل» سعید مرتضوی و حکمی که قبلا برای ایشان در این رابطه صادر شده بود، درحال‌حاضر با این نامه چه حکمی می‌تواند برای متهم این پرونده در نظر گرفته شود، گفت: «متأسفانه اشتباهی که در رسانه‌های ما درباره حکم قبلی آقای مرتضوی صورت گرفت این بود که از آن حکم به‌عنوان جریمه ۲۰۰ تومانی یاد شد و این بخش حکم را بیشتر رسانه‌ای کردند، درحالی‌که این حکم یکی از شدیدترین احکامی بود که دادگاه علیه آقای مرتضوی صادر کرد. ایشان در این حکم از خدمت منفصل شد، دادستان تهران قدرتمندترین مقام قضائی کشور است و هیچ قاضی‌ای به‌اندازه دادستان تهران قدرت قضائی ندارد. این دادستان از یک صلاحیت مضاعف بسیار گسترده‌ای برخوردار است. دادستان تهران می‌تواند به جرم کلیه وزرا، نمایندگان مجلس، سفرا، مدیران کل به بالا، استانداران، قضات، اعضای شورای نگهبان و مجمع تشخیص غیر از روحانیان در هرکجای جهان و ایران رسیدگی کند. آقای مرتضوی دارای این پست بود و در آن تاریخی که رئیس سازمان تأمین اجتماعی شد، حکم انفصال دائم از خدمت را گرفت؛ بنابراین آن حکم ۲۰۰ هزار تومان نبود، بلکه یکی از شدیدترین احکامی بود که دادگاه نسبت به یک فرد در جایگاه آقای مرتضوی صادر کرد. درحال‌حاضر نیز طبیعتا این عذرخواهی را می‌توان به‌مثابه اعتراف به عمل دانست و قضاتی که می‌خواهند برای ایشان به‌عنوان یک مجرم مجازاتی را تعیین کنند، می‌توانند با توجه به این اعتراف و پذیرفتن اتهام با فراغ بال بیشتر برای ایشان حکم صادر کنند».
صادق زیباکلام هم در نامه‌ای خطاب به سعید مرتضوی به مسئله عذرخواهی دادستان پیشین تهران از قربانیان کهریزک پرداخت. در بخشی از نامه این استاد دانشگاه که «فرارو» آن را منتشر کرده نوشته شده: «من همیشه جناب‌عالی را به‌عنوان قاضی مرتضوی معروف می‌شناختم که به اندازه موهای سرش روزنامه، هفته‌نامه، ماهنامه و فصل‌نامه تعطیل نموده و نویسندگان آنها را هم روانه زندان نموده. شاید هم حق با شما می‌بوده و آنها سزاوار محکومیت بودند. بگذریم، خبر عذرخواهی‌تان از خانواده‌های قربانیان کهریزک را در رسانه‌ها دیدم. برخی آن را خیلی دیر و برخی هم آن را با انگیزه تأثیرگذاری بر تعیین مجازاتتان می‌دانند. من اما معتقدم فقط خداوند سبحان از دل مخلوقاتش آگاهی دارد و ای بسا شما واقعا هم به این باور رسیده‌اید که می‌توانستید جلوی اعزام بازداشت‌شدگان اعتراضات سال ۸۸ به بازداشتگاه کهریزک را بگیرید؛ ای‌بسا می‌توانستید جلوی پرپرشدن سه جگرگوشه‌ای را که به جز شرکت در اعتراضات خیابانی جرم دیگری مرتکب نشده بودند، بگیرید. البته فقط تراژدی کهریزک و رفتار مأموران با بازداشت‌شدگان نیست که همچنان در پرده ابهام قرار دارد».
جنایات کهریزک با یک عذرخواهی حل نمی‌شود
بهروز بنیادی نماینده مردم کاشمر و عضو فراکسیون امید هم به نامه مرتضوی واکنش نشان داد. بنیادی در یادداشتی که در «ایلنا» منتشر شده است، نوشت: «جنایاتی که در کهریزک و نیز ستم‌هایی که در حق بازداشت‌شدگان وقایع ۸۸ به ناروا رفته است، چیزی نیست که با یک عذرخواهی ساده به انجام برسد… مبادا این عذرخواهی، قبل از آنکه عذرخواهی باشد یک دهن‌کجی به قانون و مردم تشنه اجرای عدالت باشد. در روزنامه‌ها بسیار خواندیم که ایشان در ایام محاکمه به همراه محافظ و بعضا مسلح در دادگاه حاضر می‌شدند. حال مردم حق دارند که پس از شنیدن آن اخبار و دیدن آن رفتارها در این عذرخواهی تردید کنند!! آرزو می‌کنیم این عذرخواهی، از سر توبه و پشیمانی حقیقی باشد و نه به عنوان دلخوش‌کنک برای مردم و امیدواریم دستگاه قضا فارغ از همه‌چیز و تنها با پیروی از سیره عدل علوی در پی ستاندن داد مظلومان باشد.
حجت‌الاسلام زائری: سعید مرتضوی باید اعدام شود
یکی از جالب‌توجه‌ترین واکنش‌ها مربوط به یک روحانی اصولگرا بود. حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، در متنی که «الف» به نقل از صفحه اینستاگرام او منتشر کرده، نوشته است: «بقای جمهوری اسلامی به اعتماد عمومی و اعتقاد مردمی وابسته است و اعتقاد مردم به عوامل گوناگونی همچون رأی دادگاه مرتضوی بستگی دارد. جرم او تنها قتل قربانیان مظلوم کهریزک و معمای پیچیده زهرا کاظمی نیست و اتهام او نیز فقط اختلاس‌ها و دروغ‌ها و پرونده‌های مطبوعاتی و… نیست. بسیار نکته‌های وحشتناک هست که اگر روزی فضای لازم فراهم شود، شاید بر زبان‌ها بیاید و به گوش‌ها برسد. اعتماد مخدوش مردم مخصوصا در وضعیت خطرناک و حساس فعلی تنها با حکم اعدام او قدری ترمیم خواهد شد و هرگونه سستی و تهاون نسبت به این موضوع و بی‌توجهی به خسارت‌های سهمگین و جدی که او به ارکان جمهوری اسلامی وارد کرده است، منجر به تهدیدهایی خواهد شد که فروپاشی نظام کمترین آنها خواهد بود». مدیرمسئول نشریه خیمه در ادامه خاطرنشان کرد: «الملک یبقی مع الکفر و لا یبقى مع الظلم/ نظام حاکمیت با کفر می‌پاید اما با ستم از هم خواهد گسست! و خدا هم هیچ تعهدی نداده که ما هر کار خواستیم بکنیم و باز هم جمهوری اسلامی را حفظ کند! و ننگ بر امثال من اگر برای منفعت و مصلحت یا به طمع جیفه دنیا بر غارت دین مردم سکوت کنیم و دم برنیاوریم!»
مهدی کوچکزاده: فتنه‌گر را شهید نخوانید!
شاید عجیب‌ترین واکنش به نامه مرتضوی متعلق به مهدی کوچکزاده، نماینده سابق و همواره حاشیه‌ساز مجلس باشد. درحالی‌که مرتضوی خود اتفاقات رخ‌داده در کهریزک را فاجعه و جنایت نامیده و قربانیان را شهید خطاب کرده است اما کوچکزاده اینها را قبول ندارد. او در اینستاگرام خود نوشت: «بعد از شهیدنامیدن آبراهام لینکلن برای دلجویی از خبرنگار شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان توسط آن فتنه‌گر باغی، این‌بار متهمان به محاربه و بغی و فساد فی‌الارض با عنوان مقدس شهید نامیده شدند!!! چه کسانی شهید نامیده شدهاند؟ کسانی که در درگیری خیابانی، علیه نظام مقدس جمهوری اسلامی و لجاجت سران باغی فتنه، مجروح و توسط پلیس دستگیر و بعد در زندان یا بیمارستان و قصور احتمالی معدودی از دست‌اندرکاران مسائل آن روزها ازجمله پزشکان و چند مأمور انتظامی، قبل از محاکمه و صدور حکم، از دنیا رفته‌اند و حسب اطلاعات موثق دیه آنها هم توسط نیروی انتظامی تأمین و داده شده! آیا به‌راستی اینها شهیدند؟!». کوچکزاده در ادامه نوشت: «آقای مرتضوی دادستان محترم وقت که بار همه جنایات سران باغی فتنه را در چند سال برووبیا در دادگاه‌ها و آبروریزی، به‌تنهایی پاسخ داده‌‌اند و امروز تبرئه شدهاند بهتر از هرکس بار محتوایی و معنی کلمات را می‌داند، یقینا برای رعایت حرمت کلام مقام معظم رهبری که تأکید داشتند بساط فتنه باید بدون صدمه به مردم برچیده شود (که متأسفانه به دلیل لجاجت سران باغی فتنه میسر نشد) و احتمالا برای التیام خانواده‌های درگذشتگان، علیرغم تبرئه از سوی دادگاه و دیوان‌عالی کشور در بحث معاونت، عذرخواهی کردهاند اما لزوما این به معنای درستی به‌کارگیری لفظ مقدس شهید برای متهمان به بغی و محاربه نیست! لازم به تذکر است که حسب شنیده‌های موثق، حتی بنیاد شهید نیز از پذیرش نام این افراد به عنوان شهید امتناع نموده است! مگر ممکن است هم ایثارگرانی که خون پاکشان در راه دفاع از این نظام مقدس و مظلوم ریخته شده «شهید» باشند و هم باغیان فتنه‌گری که در برابر این نظام قد علم کردهاند؟!!!! جل‌الخالق!». مشخص نیست کوچکزاده توقع داشته با قربانیان جنایات کهریزک چه برخوردی شود تا او راضی باشد.
