معاون وزیر نیرو در گفت‌وگو با «شرق» خبر داد نامه رسمی به قالیباف
مشرق: گیر کار‌ها به شهرداری‌ها به یکی، دو مورد ختم نمی‌شود. این‌بار خبرهایی در حاشیه دوازدهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی صنعت آب و تأسیسات آب و فاضلاب ایران شنیده می‌شود که نشان از آن دارد شهرداری‌ها برای آبیاری فضای سبز به‌صورت غیرمجاز از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند. دیروز مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران با اشاره به برداشت‌های شهرداری‌ها از آب‌های زیرزمینی، اعلام کرد ۷۰میلیون مترمکعب از برداشت‌های شهرداری‌ها از منابع آب سفره‌های زیرزمینی غیرمجاز است. به گفته خسرو ارتقایی، شهرداری تهران درحال‌حاضر ۲۰۰میلیون مترمکعب از منابع آب سفره‌های آب زیرزمینی استفاده می‌کند که ۱۳۰میلیون مترمکعب از این مصارف مجاز و بیش از ۷۰میلیون مترمکعب برداشت‌های شهرداری از منابع آب سفره‌های زیرزمینی غیرمجاز است. این در حالی است که به گفته علیرضا دائمی، معاون وزیر نیرو، بارها برای چنین عملکردی از سوی شهرداری‌ها، به آنها اخطار داده شده است. دائمی هشدار داد که اگر این روند ادامه یابد، با ابزارهای قانونی این مسئله را پیگیری خواهند کرد و ممکن است دست به انسداد چاه‌های شهرداری‌ها هم بزنند. دائمی، معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت نیرو، می‌گوید: برداشت از چاه برای آبیاری فضای سبز از سوی شهرداری در مناطق مختلف کشور متفاوت است. در بسیاری از شهرها شهرداری‌ها متناسب با مجوزی که از سوی شرکت‌های آب منطقه‌ای آن شهر دارند، نسبت به برداشت آب اقدام می‌کنند، اما در مواقعی نیز این برداشت‌ها از حد لازم عبور می‌کند. دائمی تصریح می‌کند: شهرداری‌ها متناسب با صدور پروانه حفر چاه و میزان حجم آبی که می‌توانند برداشت کنند، می‌توانند برای آبیاری فضای سبز از آن بهره بگیرند. حال اگر فراتر از میزان ذکرشده در پروانه برداشت کنند، عملکرد آنها در قالب برداشت غیرمجاز گنجانده می‌شود.
برخورد جدی با شهرداری‌ها
او در پاسخ به این پرسش که آیا برخوردی با شهرداری‌هایی که فراتر از حجم معین‌شده در پروانه، برداشت دارند، صورت می‌گیرد، هشدارگونه می‌گوید: برخوردهایی جدی با آنها داریم. در وهله اول برای آنها اخطاریه صادر می‌کنیم، اگر به اخطار توجه نکردند، مجبور هستیم از ابزار قانونی استفاده کنیم که این ابزار قانونی در شهرها به ما اجازه می‌دهد ضابطان ما مراجعه کرده و چاه موردنظر را به‌طور موقتی مسدود کنند.
گله از شهرداری تهران
دائمی با گله از عملکرد شهرداری‌ها در حوزه آبیاری فضای سبز می‌افزاید: یکی از مشکلات اساسی که با شهرداری‌ها به‌ویژه شهرداری تهران داریم، آن است که فضاهای سبز بیشتر از حد لازم آبیاری می‌شود. این امر منجر به این می‌شود که آب در پیاده‌روها، خیابان‌ها و اتوبان‌ها جاری شده و به هدر رود. این مسئله سبب مصارف بیشتری در سایر حوزه‌ها می‌شود. ازجمله اینکه خودروهایی که با عبور از خیابان‌ها، آب به آنها پاشیده شده، مجبور می‌شوند به شست‌وشوی خودروهای خود اقدام کنند که این امر مصرف آب بیشتری را می‌طلبد. درعین‌حال آبیاری فضای سبز به‌گونه‌ای است که آب بیشتری سرریز می‌شود و این تصور را ایجاد می‌کند که آب فراوانی داریم، درصورتی‌که چنین نیست و با محدودیت آب حتی در سفره‌های زیرزمینی مواجهیم. از آنها خواستیم این مسئله را مدیریت کنند تا تکرار نشود، زیرا اثرات و تبعات مضاعف دارد.
زیان سه‌گانه آبیاری غلط فضای سبز
او تأکید می‌کند: زیان ناشی از این کار، در سه نوع است. هدررفت آب، الگوی نامناسب مصرف و ایجاد تصور غلط در مردم و استفاده مضاعف از آب برای شست‌وشوی خودروهایی که در معرض پاشیدن آب قرار گرفته‌اند.
نامه رسمی به شهردار تهران
معاون وزیر نیرو با اشاره به مشکلاتی که در ابتدای فصل تابستان در رابطه با این مسئله به وجود آمده بود، می‌گوید: مجبور شدیم در یک نامه رسمی از شهردار تهران بخواهیم این مسئله را رعایت کنند، اما با اینکه این مسئله را پایش نکردیم، هنوز هم شاهدیم توجه چندانی به این موضوع نشده است. او با اشاره به اینکه باید الگوی مصرف برای آبیاری فضای سبز متناسب با زیست‌بوم منطقه باشد، تصریح می‌کند: در تمام مناطقی که در کمربند خشک و کم‌آب قرار دارند، فضای سبز متفاوت از فضای سبز مناطق پرآب است، اما چمنی که در پارک‌ها و فضای سبز ایران کاشته می‌شود، نیازمند آب فراوانی است و درست در فصل کم‌آبی، باید بارها آبیاری شود. اینکه از گیاهانی مانند چمن استفاده کنیم که برای مناطق مرطوب هستند، منطقی نیست، درحالی‌که باید از گیاهانی که شکل بومی داشته و کمتر نیاز به آبیاری دارند، بهره گرفت یا باید معماری فضا کرد و از نماهایی مانند سنگ‌چین استفاده کرد. ما بارها این مسائل را در قالب توصیه به شهرداری‌ها اعلام کرده‌ایم، اما توجه چندانی به آنها نشده است.
فرونشست زمین در محل اجرائی‌شدن عملیات ساخت مترو
محمد پرورش، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران، هم با نگاهی متفاوت‌تر به عملکرد نادرست شهرداری‌ها و منتسب‌کردن هر مشکلی به شرکت آب و فاضلاب استان تهران انتقاد کرد و گفت: ما هر کاری انجام می‌دهیم شفاف است. درباره شبکه‌های اجراشده شهادت می‌دهم که ما حتی یک متر لوله غیرچدنی در پروژه‌های خود استفاده نکرده‌ایم، درحالی‌که قیمت چدن سه برابر لوله‌های پلی‌اتیلن است؛ استفاده از لوله‌های چدن به معنی عمر ۲۰۰ساله آنهاست. او خاطرنشان کرد: ما از لوله‌های باکیفیت برای انتقال آب استفاده می‌کنیم اما وقتی لایه زیرین زمین نشست می‌کند، لوله‌های آب هم می‌شکند و آب جاری می‌شود. پرورش در اینجا اشاره‌ای تلویحی به عملکرد شهرداری می‌کند: باید توجه کرد چرا تمام این اتفاقات جاهایی می‌افتد که مترو اجرا می‌شود؟
شهرداری هم مقصر است
این مقام مسئول با بیان اینکه فرونشست زمین فراتر از بحث بازشدن یک چاله است، گفت: با توجه به گستردگی فضای سبز تهران، آیا بیرون‌آوردن آب از دل زمین برای آبیاری آن درست است یا باید از پساب برای این کار استفاده کرد؟ آیا چاه‌های غیرمجاز موجود باید امکان برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی را داشته باشند؟ بنابراین در بحث فرونشست زمین، دستگاه‌هایی مثل محیط زیست، شهرداری، شرکت آب و فاضلاب و… درگیر هستند. این یک بحث کلان است که نیاز است برای آن برنامه‌ریزی شود.
شهرداری تهران عمده برداشت‌کننده از آب‌های زیرزمینی تهران
ارتقایی هم با اشاره به برداشت آب زیرزمینی از سوی شهرداری‌ها گفت: هم‌اکنون در شهر تهران به جز شهرداری تهران که بخش عمده‌ای از منابع استخراجی از سفره‌ها را صرف آبیاری فضای سبز می‌کند، دیگر به شکل عمده، مصرفی از این منابع در شهر نداریم؛ بنابراین فرونشست‌های شهر تهران هیچ ارتباطی با موضوع پایین‌رفتن سطح سفره‌های زیرزمینی ندارد. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران ادامه داد: هم‌اکنون سالانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب را از طریق سدهای پنج‌گانه تهران (طالقان، لار، لتیان، امیرکبیر و ماملو) وارد شهر می‌کنیم که بخشی از آن نیز به سفره‌ها نفوذ می‌کند بنابراین اینکه پایین‌رفتن آب سفره‌ها در تهران باعث فرونشست می‌شود، قریب به واقعیت نیست و بعضا در حفاری‌های صورت‌گرفته به‌دلیل بی‌توجهی به تدابیر فنی و اصولی، شاهد بروز اتفاقات تلخی هستیم.
انسداد ۳هزار حلقه چاه غیرمجاز در استان تهران
وی با اشاره به انسداد سه هزار حلقه چاه غیرمجاز سطح استان تهران در سال جاری، تصریح کرد: در راستای اجرای احیا و تعادل‌بخشی از ابتدای سال تاکنون بالغ بر هزار چاه غیرمجاز در استان مسدود شده است که علت عقب‌بودن انسداد چاه‌ها از برنامه‌ریزی پیش‌بینی‌شده به‌دلیل تخصیص دیرهنگام اعتبارات مربوط به این بخش است.
