خانه‌های تاریخی متعددی از جمله «تدین»، «کلانتر»، «ادب»، «منشی‌الاطباء»، «رنجبران»، «حاجیان»، «حاج ناصر»، «نائب الصدر»و … در شهر سمنان وجود دارد که بخش مهمی از بافت تاریخی این شهر را تشکیل داده‌اند.

 

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه‌ی سمنان، شماری از این خانه‌ها با وجود گذر زمان هم‌چنان شکل ظاهر و استحکام خود را حفظ کرده‌اند و تعدادی به مرمت و احیا نیاز دارند.

 

این خانه‌ها بخش مهمی از هویت تاریخی و فرهنگی مردم سمنان را تشکیل می‌دهند و نماد و یادگار مناسبی از معماری اصیل و بومی این منطقه هستند.

 

در این گزارش برخی خانه‌های تاریخی شهر سمنان که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده‌اند معرفی شدند.

 

خانه تدین

 

خانه تدین یا محمدیه از خانه‌های با ارزش دوره‌ی قاجاریه در سمنان است که شامل دو بخش بیرونی و اندرونی با زیرزمین‌های زیبا و فضای خاص خدمه، اصطبل و آشپرخانه است.

 

بخش بیرونی این خانه تاریخی که با یک راهرو به ورودی اصلی بنا متصل می‌شود، شامل دو اتاق بزرگ، آشپرخانه و زیرزمین است که با سقف‌های قوسی و ازاره‌های زیبا از سنگ و آجر، قسمت تابستان‌نشین بنا بوده است.

 

بخش اندرونی نیز خود دارای دو بخش زمستان‌نشین در قسمت شمالی و تابستان‌نشین در قسمت جنوبی و بهار خواب‌های شرقی و غربی است.

 

در بخش تابستان‌نشین قسمت اندرونی یک بادگیر بلند و حجیم ساخته شده که در خنک کردن هوا در تابستان‌های گرم نقش ارزنده‌ای را داشته است.

 

خانه تدین در خیابان طالقانی واقع است.

 

خانه کلانتر(رجبی)

 

این خانه واقع در میدان ابوذر سمنان از بناهای باارزش دوره‌ی قاجاریه است.

 

این بنا دارای بادگیر بزرگ و بلند است، نوع بادگیر و طرح آن، این خانه را از دیگر خانه‌های قدیمی متمایز کرده است.

 

خانه رجبی برای کلانتر وقت سمنان ساخته شده بود و دارای سه حیاط (اندرونی، بیرونی و مرکزی) بوده است، حیاط مرکزی دارای دو اتاق قرینه و دارای مقرنس کاری است، در سقف بنا طاق‌های سنتی دیده می‌شود، زیرزمین نیز در ضلع شمالی حیاط مرکزی قرار دارد و دارای کف آجرپوش است.

 

یکی از زیرزمین‌های بنا دارای تونلی است که چند خانه و حتی یک قلعه را به هم مربوط می‌ساخته است، مصالح اصلی این بنا را خشت و گل تشکیل می‌دهد و نازک کاری آن با گچ انجام شده است، این خانه بیشتر جنبه اداری و حکومتی داشته و دارای آب انبار، قراولخانه، اصطبل، اتاق مخصوص خدمه، اتاق‌های مهمان و اتاق‌های خانواده کلانتر و بخش‌های اداری بوده است.

 

خانه طاهری

 

این خانه در محله اسفنجان و نزدیک خیابان ابوذر سمنان واقع است که قدمت آن به دوره‌ی قاجار می‌رسد، این خانه که در عرصه بزرگ و اعیانی وسیع تشکیل یافته شامل هشتی، اطاق خادم، آب انبار، بنای بیرونی، بنای اندرونی، زیرزمین با سقف‌های زیبا، بادگیر کوچک که به اطاق و زیرزمین هوای خنک می‌دهد، ایوان و آشپزخانه است، درهای چوبی این بنا تقریباً سالم هستند و ظرافت کار نجاران آن زمان را یادآور می‌شود.

 

خانه ترابی

 

خانه ترابی یکی از خانه‌های با ارزش بافت تاریخی شهر سمنان است که در سال‌های اخیر توسط اداره‌کل میراث فرهنگی استان سمنان مرمت و احیا شده است، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد خانه ترابی، وجود ساباط (راهگذر میان دو خانه که دارای سقف است) در مقابل این خانه تاریخی است، زیرا ساباط‌ها(سابات) از ویژگی‌های منحصر به فرد معماری مناطق گرمسیر و کویری هستند، خانه ترابی در دوره‌ی قاجاریه ساخته و در محله کهنه دژ سمنان واقع است.

 

عمارت و باغ امیر سمنان

 

یکی از بناهای زیبای شهر سمنان عمارت باغ امیر است که در محله‌ی باغ فردوس، خیابان میرزا بزرگ شیرازی، کوچه باغ امیر واقع است، این بنا تقریباً در زمان ساخت خارج از شهر سمنان ساخته شده است به‌طوری‌که خانه بر بلندای سردر ورودی باغی مصفا و با چشم‌انداز کارخانه ریسمان ریسی بنا شده است، این بنا دارای دو نما یکی رو به غرب و ورودی مجموعه و دیگری رو به شرق و رو به باغ است، در تزئینات نما از کاشی هفت رنگ استفاده شده و در کنار این سردر یک خانه اعیانی با دو ایوان رو به جنوب و غرب وجود دارد.

 

در نمای این بنا در روی ایوان‌ها، ستون‌هایی گچی با تزئینات جالبی به چشم می‌خورد که این ستون‌ها در داخل چوبی هستند تا سازه سقف را نگه دارند و تزئینات گچی روی آن به نما جلوه و زیبائی خاصی بخشیده است، متاسفانه باغ این بنا به کلی نابود شده و به‌جز درختان حیاط جنوبی چیزی باقی نمانده است.

 

خانه حاج ناصر

 

خانه تاریخی «حاج ناصر» متعلق به دوره‌ی زندیه و قاجاریه است، این خانه در محله کهن دژ سمنان واقع است و به علت موقعیت خوب و دسترسی آسان از دو خیابان اصلی در محدوده بافت تاریخی، دارا بودن منظر شهری خوب به علت وجود بادگیر و … حائز اهمیت است.

 

خانه عبدوس

 

این بنا یکی از خانه‌های قدیمی با ویژگی‌های خاص معماری ایرانی است که طراحی فضاهای این بنا متناسب با اقلیم گرم و خشک و کویری استان سمنان است و از الگوهای خاص معماری بومی این منطقه از جمله برخورداری از حیاط مرکزی، دالان، پنجره‌های مشبک، آب انبار، مطبخ، استفاده از طاق‌های جناقی، زغالدانی، تنور، چال کرسی و … تبعیت کرده است.

 

این بنا جزو معدود بناهای باقی مانده در بافت تاریخی سمنان است که بیانگر تحول معماری در دو دوره‌ی تاریخی قاجار و پهلوی است که دستمایه‌هایی از معماری دوران صفوی را در خود جا داده است.

 

خانه منشی الاطبا

 

این بنا متعلق به وارثان یکی از نخستین اطباء چیره‌دست سمنان است که در منطقه‌ی بازار قدیمی سمنان سکونت داشته و از این‌رو به لحاظ معنوی برای اهالی منطقه حایز اهمیت است.

 

از ویژگی‌های این بنای تاریخی نمای پر کار و شکل سرستون‌های زیبا و منحصر به فرد، سقف چوبی ایوان ورودی، وجود آب انبار با دریچه‌هایی برای سرریز آب است.

 

 

 

خانه‌های تاریخی سمنان

 

 

 

خانه‌های تاریخی سمنان

 

 

 

خانه‌های تاریخی سمنان

 

 

 

خانه‌های تاریخی سمنان

 

 

 

خانه‌های تاریخی سمنان