توقف بازداشت نماینده تهران
احضاریه دادسرا برای محمود صادقی، به ماجرایی منجر شد که در شامگاه یکشنبه و درحالیکه مجلس و رسانهها تعطیل بودند، روزی کمخبر را با شبی داغ و متفاوت همراه کرد.
ماجرایی که دیروز محمود صادقی اعلام کرد با پیگیری رئیس مجلس خاتمه یافته، اما فارس و تسنیم به نقل از یک منبع آگاه نوشتند حکم جلب او همچنان پابرجاست. صادقی در صفحه شخصی خود در توییتر از منتفیشدن حکم جلب خود با پیگیری مسئولان ذیربط خبر داد و گفت قرار است موضوع مطابق قانون با اعلام به مجلس طبق نظر هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان دنبال شود. او به «شرق» گفت این موضوع بعد از رایزنی علی لاریجانی با مسئولان قضائی تأیید شده و از طریق علی مطهری به اطلاع صادقی رسیده است. شامگاه یکشنبه بود که خبر رسید مأموران دادستانی با حکم جلب محمود صادقی به در منزل او رفتهاند. به گفته صادقی، مأموران در مقابل منزل منتظر او بودهاند و زمانی که قصد ورود به منزل را داشته با حکم «جلب سیار» آن هم به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی، به سراغش آمدهاند. نماینده حقوقدان مجلس که عضو کانون وکلا نیز بوده است، با امتناع از همراهی مأموران به آنها هشدار میدهد که حق ورود به منزل را ندارند. پس از مقاومت صادقی و خانوادهاش و انتقال او به داخل منزل بود که ماجرا به اطلاع رسانهها رسید. در اندک زمانی، خبرگزاریها و پیشتر از آنها شبکههای اجتماعی بودند که خبر تلاش برای بازداشت نماینده مردم را به صدر اخبار داخلی و حتی رسانههای خارجی رساندند. مأموران تا ساعتی پس از انتشار خبر هم در مقابل در منزل صادقی ایستاده بودند و تلاشهای پارلمانی در همه سطوح برای جلوگیری از بازداشت ادامه داشت. اما همزمان با این تلاشها که بدون وقفه از کانال عارف، مطهری و علی لاریجانی از یک سو و معاون پارلمانی رئیسجمهوری از سوی دیگر در جریان بود و تماسهایی که بین نمایندگان مختلف برقرار میشد تا برای نحوه مواجهه با موضوع، تصمیمگیری شود؛ ساعتی بعد و درحالیکه سیدفرید موسوی و محمدجواد فتحی، نمایندگان مردم تهران و از اعضای فراکسیون امید، خود را به منزل صادقی رسانده بودند، رفتهرفته تجمع مقابل منزل او هم شکل گرفت. در این دقایق دیگر خبری از حضور اتومبیلهایی که مأموران دادستانی در آن نشسته بودند، در مقابل منزل صادقی نبود. اما زمزمههایی مبنی بر احتمال مراجعه آنها با حکم ورود به منزل درحال شکلگیری بود. با گذشت یک ساعت، سرانجام برادر این نماینده، به همراه وکیل او و البته دو نماینده مردم تهران در میان تجمعکنندگان حاضر شدند و اعلام کردند موضوع بازداشت منتفی شده و دکتر صادقی ضمن قدردانی از مردم و تأکید بر حفظ آرامش، خواستار پایان تجمع است. همزمان با رسیدن این پیام، دکتر عارف، رئیس فراکسیون امید هم با انتشار پیامی ضمن دعوت مردم به آرامش، بر لزوم عمل به قانون از سوی دستگاه قضائی تأکید کرد. در پیام عارف آمده بود:« با عرض تسلیت رحلت پیامبر رحمت(ص) و سبط اکبرش امام حسن مجتبی(ع) بدین وسیله ضمن تشکر از همراهی و احساس مسئولیت جوانان و مردم عزیز، با توجه به شرایط کشور و ضرورت پرهیز از هرگونه اقدام تحریکآمیز و هزینهساز برای نظام، از آنجا که موضوع پیشآمده برای همکار عزیزمان جناب آقای دکتر محمود صادقی میبایست در هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس تشخیص هیأت مزبور اقدامات بعدی انجام پذیرد، لذا همگان را دعوت به آرامش نموده و از دستگاه محترم قضائی تقاضامندیم مستندات مربوطه را مطابق تشریفات قانونی جهت تعیین تکلیف به هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان ارسال نمایند که بر طبق نظر هیأت مزبور، اقدامات بعدی صورت پذیرد. در پایان خود و همگان را دعوت به عمل به مر قانون مینماییم».
پیام صوتی صادقی
دقایقی بعد هم یک پیام صوتی از محمود صادقی در کانال تلگرامی او منتشر شد. در متن پیام صادقی آمده بود: «با تسلیت ایام رحلت جانسوز پیامبر خاتم (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) ضمن انتقاد از این اقدام از همه دوستداران نظام جمهوری اسلامی تقاضا دارم با عمل به قانون از بهانهدادن به فرصتطلبان و دشمنان این مرز و بوم جلوگیری کنند. اینجانب ضمن اینکه مطابق قانون حق تعقیب مقام قضائی یادشده را برای خود محفوظ میدانم، از حمایتهای مردمی و پیگیریهای نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی بهویژه جناب آقای دکتر عارف رئیس فراکسیون امید و هیأترئیسه محترم مجلس شورای اسلامی سپاسگزاری کرده و همه هموطنان عزیز را به آرامش و قانونمداری دعوت میکنم. بیتردید پیشرفت، اقتدار و حفظ امنیت بینظیر کشور در گروی عمل به قانون و حفظ آرامش، اتحاد و انسجام هر چه بیشتر مردم و مسئولان است. علیالله توکّلت و الیه أنیب».
انتقاد مطهری از برخورد با صادقی
علی مطهری، نایبرئیس مجلس که خود نیز سال ۹۲ به دلیل یک نطق انتقادی با اعلام جرم دادستان مواجه شد و با نظر هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان، سخنانش در چارچوب وظایف نمایندگی تشخیص داده شد، از جمله نمایندگانی بود که از ابتدا پیگیر موضوع بود. او بعدازظهر یکشنبه هم در سخنرانی خود در هیأت عشاق الائمه حزب مردمسالاری گفت: «ما شاهد این هستیم که نمایندهای انتقاد میکند و بلافاصله علیه او اعلام جرم میشود؛ درحالیکه این فرد فقط خواسته که راجع به موضوعی توضیح داده شود».
از سوی دیگر برخی دیگر از نمایندگان مجلس هم دراینباره موضعگیری کردند.
همچنین علیرضا رحیمی، دیگر نماینده تهران هم همزمان با وقوع این اتفاقات در گفتوگو با ایلنا، ضمن ابراز تعجب از دستور جلب بیسابقه این نماینده مجلس گفت: «در شرایطی که برای یک متهم معمولی هم شبانه و آن هم شب پیش از تعطیل رسمی اقدام نمیشود، نحوه جلب دکتر صادقی به عنوان یک نماینده مجلس بیسابقه است و اتفاقا بر حساسیتهای این ماجرا خواهد افزود». این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره تماس علی مطهری با علی لاریجانی بهمنظور رایزنی درباره این مسئله هم گفت: «دکتر لاریجانی به عنوان رئیس مجلس از پیش از این نیز در جریان بودند؛ در واقع پروتکل و رویه احضار نمایندگان این است که درصورت شکایت از یک نماینده، پرونده باید از طریق هیأترئیسه به هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان ابلاغ شود. حسینعلی امیری، معاون پارلمانی رئیسجمهور نیز در حال پیگیری این مسئله به منظور حلکردن آن است. اما ظاهرا به لحاظ عدم ارتباط موضوعی، رئیس قوه قضائیه در جریان نحوه اجرای حکم جلب نیست».
وظیفه لاریجانی برای دفاع از مجلس
غلامرضا تاجگردون، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس هم در صفحه اینستاگرام خود به این ماجرا واکنش نشان داد و نوشت: «دقایقی پس از خبر تلاش برای بازداشت دکتر صادقی، با ایشان تلفنی صحبت کردم و از متن حکم و صادرکننده حکم مشخص بود شاکی خصوصی در کار نیست. اگر هم شاکی خصوصی در کار بود باید حسب قانون ابتدا به مسئول دستگاهی که او در آنجا مشغول است؛ یعنی مجلس اطلاع دهند، اگر اتهام ایشان توهین به رئیس قوه قضائیه است و مدعیالعموم ورود کرده، از صبح تا شب هزاران توهین در انواع رسانه و تریبون رسمی که بعضا برد بیشتری نسبت به تریبون مجلس دارند، به دو رئیس دیگر قوا میشود، دکتر لاریجانی، رئیس مجلس، وظیفه دارد از حقوق نماینده صیانت کند».
از حیثیت مجلس دفاع میکنیم
مسعود پزشکیان، نایبرئیس مجلس هم در واکنش به این ماجرا در اینستاگرام خود نوشت: «اقدام شبانه برای جلب نماینده مردم تهران، آقای صادقی، بدون اطلاع مجلس، اول از همه بیاحترامی به مجلس شورای اسلامی و مردمی است که به آنها رأی دادهاند. این رفتار را حتما پیگیری خواهیم کرد و از حیثیت مجلس دفاع میکنیم. از همه مسئولان هم انتظار میرود که با سعهصدر بیشتری برخورد کنند، لااقل شأن مجلس را رعایت کنند و روالهای قانونی برای هر رفتاری رعایت شود. اتفاقات اخیر، چه نحوه مواجهه با اظهارات این نماینده و چه لغو سخنرانی آقای مطهری که نایبرئیس مجلس است، جای تأسف دارد. مردم انتظار دارند نمایندگان منتخبشان حق اظهار نظر داشته باشند و طبق اصول قانون اساسی هم نمیتوان جلوی آنها را گرفت. اگر انصاف را در قضاوتها و رفتارها رعایت نکنیم، مردم به ما اعتماد نمیکنند. همه باید به قانون احترام بگذاریم و در چارچوب قانون رفتار کنیم». همچنین محمدرضا بادامچی، دیگر نماینده مردم تهران که دیروز هم همراه جمعی از اعضای حزب اسلامی کار و کانون وکلا، به دیدار صادقی رفته، شامگاه حادثه در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «از رئیس محترم مجلس میخواهم با اقدام سریع و قاطع، حریم مجلس شورای اسلامی را حفظ و از حریت و حرمت نمایندگان ملت دفاع کند». مصطفی کواکبیان، نماینده مردم تهران نیز در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت: «احضار نماینده مجلس به خاطر ایفای وظایف نمایندگی ممنوع است، چه رسد به حکم بازداشت! حتما این موضوع را در صحن علنی مجلس پیگیری خواهم کرد».
تلاش لاریجانی برای توقف ماجرا
محمدجواد فتحی، نماینده مردم تهران که در زمان تجمع در منزل صادقی حضور داشت هم پس از پایان ماجرا در گفتوگو با ایلنا، گفت: «در پی مطلعشدن از این مسئله همراه سیدفرید موسوی، دیگر نماینده مردم تهران، به منزل دکتر صادقی رفتیم و خوشبختانه پس از صحبتهایی که انجام شد، مأموران فعلا از جلب ایشان منصرف شدند. احمد امیرآبادیفراهانی، عضو هیأترئیسه مجلس نیز تماس گرفتند و از پیگیری رئیس مجلس برای حلکردن این مسئله خبر دادند و گفتند آقای لاریجانی موضوع را پیگیری کرده و در نتیجه مأموران از ادامه تلاش برای جلب دکتر صادقی فعلا منصرف شدند.
حکم قاضی عباسی در دادسرای انتظامی قضات قابل پیگیری است
اما فتحی که عضو هیأترئیسه کمیته حقوقی فراکسیون امید نیز هست به نکته دیگری هم اشاره کرده و با بیان اینکه «مقامی که چنین تصمیمی را گرفته، مرتکب تخلف انتظامی شده»، گفته است: «بنا بر ماده ۱۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری، در صورتی میتوان متهم را جلب کرد که بدون عذر موجه در دادگاه یا دادسرا حضور پیدا نکند و ماده ۱۸۰ قانون آیین دادرسی کیفری هم موارد جلب ابتدایی و قبل از صدور احضاریه را در جرائم بسیار سنگین یا در مواقعی که محل اقامت و کسب یا شغل متهم معین نباشد، پیشبینی کرده است؛ درحالیکه دکتر صادقی اولا فردی است کاملا شناختهشده است که محل کارش معین است و ثانیا اتهامی که به او وارد شده، اتهام سنگینی نیست که مجازات آن سلب حیات، قطع عضو یا حبس ابد باشد که بنا بر قانون بتوان بدون احضار اولیه، نسبت به جلب متهم اقدام کرد و ثالثا طبق ماده ۱۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری جلب متهم به استثنای موارد ضروری باید در روز به عمل آید؛ درصورتیکه احراز شود عمل انجامشده از سوی نماینده مجلس در مقام ایفای وظیفه نمایندگی نبوده هم مقام قضائی حق احضار و جلب نماینده را ندارد و بنا بر صریح تبصره یک ماده ۹ قانون نظارت مجلس بر رفتار نمایندگان، تشخیص موضوع و مصداق مواردی که عمل نماینده مجرمانه بوده در صلاحیت هیأت نظارت مجلس است و در این فرض هم که احراز ارتکاب عمل مجرمانه توسط هیأت نظارت مجلس صورت گرفته باشد، دادسرا با توجه به شخصیت دکتر صادقی و عنوان اتهامی توهین و نشر اکاذیب، حق صدور حکم جلب قبل از ابلاغ احضاریه را ندارد». این عضو کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس شورای اسلامی یادآور شد: «اتهامی که از سوی بازپرس عباسی از شعبه ۴ بازپرسی دادسرای فرهنگ و رسانه به دکتر صادقی وارد شده، توهین و نشر اکاذیب به قصد تشویش اذهان عمومی بوده و این در حالی است که در چنین اتهامی، صدور حکم جلب سیار آن هم در شب رحلت پیامبر رحمت برای یک نماینده مجلس در تغایر آشکار با حقوق و آزادیهای فردی تضمینشده در قانون اساسی است. قانونگذار در موارد خاصی اجازه صدور حکم جلب در ساعات شب داده و به نظر میرسد این اقدام از این موضوع در دادسرای انتظامی قضات قابل طرح است».
هشدار رئیس کمیسیون بهداشت مجلس
علی نوبخت، رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم با انتشار پیامی خطاب به نمایندگان مردم در مجلس نوشت: «همانگونه که قبلا هشدار داده بودم، هرگونه اهانت به دکتر محمود صادقی را اهانت به مجلس (عصاره فضایل ملت) دانسته و آن را تحمل نخواهیم کرد».
مواضع یک منبع آگاه
ازسویدیگر و درحالیکه از زمان آغاز ماجرا تا بعدازظهر روز گذشته، خبرگزاری فارس با انتشار اخباری به نقل از یک منبع آگاه، از عدم تمکین صادقی به احضاریهها و پابرجابودن حکم جلب خبر میداد، احمد توکلی در گفتوگویی با تسنیم، به انتقاد از برخورد دادستان پرداخت. فارس در خبری که روز گذشته منتشر کرد، آورده است: «یک منبع آگاه اظهار داشت: حکم جلب محمود صادقی، نماینده تهران، به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی که به دلیل عدم تمکین وی به احضاریههای متعدد صادر شده، به قوت خود باقی است. دستگاه قضائی مطابق قانون اساسی مرجع تظلمخواهی افراد است و نماینده مجلس در صورت ارتکاب جرم، ایراد اتهام، نشر مطالب کذب درباره اشخاص و تضییع حقوق آنها باید پاسخگوی اتهامات خود باشد. نماینده مجلس مصونیتی در قبال جرم یا تضییع حقوق اشخاص ندارد». «یک منبع آگاه» هم دراینباره به تسنیم چنین توضیحاتی را داده است: «ادعای آقای محمود صادقی، نماینده تهران، مبنی بر اینکه جلب وی منتفی شده صحت ندارد و جلب وی به قوت خود باقی است». این منبع آگاه با تأکید بر اینکه توصیه میکنیم افراد در این مواقع بهجای هزینهتراشی برای نظام، بعد از احضار، خودشان را به مرجع قضائی معرفی کنند، گفت: «آقای صادقی تاکنون هشت شاکی شخصی و سه جرم عمومی دارد». اما احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجالس قبلی، در گفتوگو با خبرگزاری تسنیم به انتقاد از عملکرد دادستان پرداخت و درباره اقدام برای جلب شبانه نماینده تهران گفت: «متأسفانه مدتی است که دادستان تهران برخی اقداماتی را انجام میدهد که وجهه قانونی ندارد. این اقدامات دادستان تهران برای نظام مسئلهسازی میکند و قوه قضائیه را در معرض افکار عمومی قرار میدهد و این اقدامات به مصلحت دادستان و قوه قضائیه نیست». نماینده سابق مردم تهران در مجلس با اشاره به اتفاقات شامگاه یکشنبه گفت: «محمود صادقی نماینده مردم است صرفنظر از اینکه نماینده چه کسی است و چه گرایشی دارد باید نهایت احترام را نسبت به شأن آن انجام داد و طبق نص صریح قانون اساسی کشور بازداشت نماینده مجلس باید با اطلاع رئیس مجلس انجام شود که در این مورد اطلاعرسانی به ایشان انجام نشده بود. طبق قانون ابتدا باید بازپرس با نگارش نامهای خطاب به این هیأت درباره نماینده مد نظرش استعلام کند که آیا موضعگیری نماینده در راستای ایفای وظیفه نمایندگیاش بوده است یا خیر؟ اظهارنظر هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان حجت است و قانون تصریح میکند که اگر قاضی بدون استعلام از این هیأت اقدام به تعقیب یک نماینده کند به دلیل اظهار نظرش، جرم مرتکب شده است». نماینده سابق مردم تهران در مجلس با بیان اینکه دادستان و قوه قضائیه که خود مسئول اجرای قانون هستند اگر قانون را نادیده بگیرند امنیت برقرار نمیشود، گفت: «اگر یک نماینده را به دلیل اظهار نظرش بازداشت کنند آیا با این اقدام مجلس در رأس امور است و با این شکل میتوان کشور را اداره کرد؟». این نماینده سابق که همواره مدافع آزادی بیان بوده است در پایان تصریح کرد: «براساس ولایتی که حکم امربهمعروف و نهیازمنکر در مسائل شرعی برای هر مسلمانی قائل میشود؛ براساس ماده ۸ قانون امربهمعروف و نهیازمنکر به دادستان نصیحت میکنم دست از این رفتارها بردارد و بر قانون تمکین کند و به وظیفه خود که حسن اجرای قوانین است، عمل کند». حمید ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیسجمهوری هم در واکنش به این ماجرا در توییتر خود نوشت: «براساس اصل ۸۶، نمایندگان در مقام ایفای وظایف نمایندگی در اظهار نظر و رأی خود کاملا آزادند و نمیتوان آنها را تعقیب یا توقیف کرد. این افتخار از مبارزات دوران مشروطیت درخصوص «عدالتخانه و مشورتخانه» برای ما به جای مانده و برای همین است که مذاکرات مجلس باید مستقیما پخش شود». معاون سیاسی دفتر رئیسجمهوری در ادامه این توییتها نوشت: «اختلاف نظرها و تنازعات فکری، سیاسی و… یک موضوع است و حفظ وثاقت و اعتبار قانون اساسی و پاسداشت حیثیت ملی و آبروی جهانی کشور موضوعی دیگر؛ پس از مقام رهبری، رئیسجمهوری عالیترین مقام رسمی کشور است و مسئولیت اجرای قانون اساسی را جز در اموری که مستقیما به رهبری مربوط میشود، بر عهده دارد. پیش از انقلاب در منزل شهید مطهری جلساتی برقرار بود؛ حتما آن ایام و آن جلسات خاطر برخی دوستان هست و آن قاب «این تذهبون» که در اتاق خویش نصب کرده بودند؛ زمانی دراینخصوص صحبت افتاد، گفتند همه ما باید این آیه را نهفقط به خاطر داشته باشیم، بلکه باید همواره آن را رؤیت کنیم تا یادمان باشد به کجا میرویم. نمیتوان مطلقبودن «آزادی کامل نماینده در اظهارنظر» را با «عدم مصونیت از تعرض» و مشورتخانه را با عدالتخانه تخصیص زد، همه به قانون اساسی بازگردیم». معاون دفتر رئیسجمهوری توییتهای خود را با این جمله به پایان رساند که این روزها باید بیش از همه، یاد شهید مطهری را زنده نگاه داشت و خاطره آن قابی که در اتاق خویش نصب کرده بود که: «این تذهبون».
جلسه فوقالعاده فراکسیون امید امروز برگزار میشود
در ادامه پیگیریها برای حلوفصل و نحوه مواجهه با این اقدام، فراکسیون امید مجلس نیز صبح امروز با حضور هیأترئیسه تشکیل جلسه خواهد داد. این جلسه فوقالعاده با ریاست دکتر عارف و حضور اعضای هیأترئیسه ازجمله خود محمود صادقی برگزار خواهد شد. بهرام پارسایی درباره علت تشکیل جلسه فوقالعاده فراکسیون در ایام تعطیلی مجلس به ایلنا، گفت: «با وجود تعطیلات مجلس، به دلیل اهمیت دو اتفاق تصادف قطار مسافربری و همچنین ماجرای مربوط به جلب شبانه نماینده مردم تهران، فراکسیون امید به صورت فوقالعاده تشکیل جلسه میدهد». او همچنین گفته است: «آنچه شامگاه یکشنبه درباره جلب آقای صادقی اتفاق افتاد، رویه درستی را طی نکرد و مخصوصا نحوه اجرا و پیگیری این حکم جلب که شب پیش از تعطیلی انجام شد، شائبهها و حساسیتها را افزایش میدهد؛ چرا که در شرایط فعلی، این مسئله به نفع نظام، قوه قضائیه و همچنین مجلس نیست».
دستور جلب به قوت خود باقی است
آخرین خبر اینکه شب گذشته، «عباس جعفریدولتآبادی»، دادستان تهران گفت: «اقدامات محمود صادقی در مقاومت در برابر مأموران و تحریک افراد برای حضور و اجتماع در مقابل منزل وی، اخلال در نظم عمومی و جرم محسوب و بر اتهامات قبلی وی افزوده خواهد شد». به گزارش «تسنیم» او با بیان اینکه «نامبرده باید پاسخگو باشد»، افزود: «دستور جلب بازپرس به قوت خود باقی است. از آقای صادقی انتظار میرود به دستور قضائی احترام گذارد و خود را به مراجع قضائی معرفی میکنند. در غیر این صورت مأمورین موظفاند متهم را جلب و به دادسرا معرفی کنند». دادستان تهران تصریح کرد: «صدور دستور جلب همواره به منزله بازداشت متهم نخواهد بود؛ زیرا ممکن است اظهارات متهم نزد بازپرس موجب اثبات بیگناهی شود».