چرا کالای ایرانی نمی‌خریم؟ با نزیک‌شدن به پایان سال، ذوق و شوق سال نو و تب و تاب خرید بالا می‌گیرد و فروشگاه‌های مختلف قیمت‌ها را پایین می‌آورند تا جنس‌های قبلی را زودتر به‌فروش برسانند و برای سال جدید کالاهای تازه‌تری عرضه کنند. در این میان شاید بیش از هرچیزی کالاهای ایرانی مظلوم واقع می‌شوند
با نزیک‌شدن به پایان سال، ذوق و شوق سال نو و تب و تاب خرید بالا می‌گیرد و فروشگاه‌های مختلف قیمت‌ها را پایین می‌آورند تا جنس‌های قبلی را زودتر به‌فروش برسانند و برای سال جدید کالاهای تازه‌تری عرضه کنند. در این میان شاید بیش از هرچیزی کالاهای ایرانی مظلوم واقع می‌شوند.
روزی چراغ یک کارگاه در کشور خاموش می‌شود، کارگرانشان ناامید به منزل می‌روند و پس از مدتی تحمل بیکاری، دچار افسردگی حاد می‌شوند، دست به پرخاشگری و بدخلقی با نزدیکانشان می‌زنند و اثرات منفی آن به خانواده و فرزندشان می‌رسد. کودکی که در چنین خانواده‌ای رشد کند به‌طور معمول عاقبت روشنی ندارد، افسردگی، یأس و کمبودهایی چون دملی چرکین بر روح کودک باقی می‌مانند و به‌اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این دمل اگر بترکد دودش به چشم جامعه می‌رود. و البته که مقصر اصلی خود جامعه است، جامعه‌ای که پوشیدن لباس مارک اروپایی با قیمتی سرسام‌آور را به خرید لباس دکمه تابه‌تای ایرانی ترجیح می‌دهد، جامعه‌ای که پوشیدن شلوار فاق کوتاه سنگ‌شورشده ترکی را به شلوار کتان ایرانی ترجیح می‌دهد.
باشگاه خبرنگاران جوان در گزارشی می‌نویسد: برخی می‌گویند کالای ایرانی خوب نیست، زود خراب می‌شود و رنگ و رو برایش باقی نمی‌ماند، اما باید به این موضوع هم توجه کرد که به هر حال، ایرانی است، چرخی که آن را تولید کرده است، چرخ کشور را می‌چرخاند. درست است که با مد جلو نمی‌رود، کاستی کم ندارد اما ایرانی است، مال خودمان است.
این تفکری است که سال‌ها در ذهن اهل شرق آسیا رشد کرده است. سونامی و زلزله‌ای که در سال ۲۰۱۱ در ژاپن اتفاق افتاد، می‌توانست اقتصاد ژاپن را سال‌ها عقب بیندازد، اما به یک دلیل نینداخت. آن هم اینکه مردمش اجازه ندادند. گزارشی که شبکه تلویزیونی آمریکاییCNN در سال ۲۰۱۲ از این کشور تهیه کرد به‌خوبی این موضوع را نشان می‌دهد. وقتی گزارشگر از ژاپنی‌ها سوال می‌کند که چرا تولید ملی‌شان که چندان نسبت به تکنولوژی دنیا به‌روز نیست را می‌خرند، غالب مردم پاسخ می‌دادند که برند ملی‌مان حالا به کمک ما نیاز دارد.
سال‌هاست که تولیدات داخلی ما به کمک نیاز دارند، ولی تا چشممان به تخفیف ۷۰درصد برندی اروپایی می‌خورد، دلمان قنج می‌رود که نکند از دستش بدهیم، صفی طولانی از دم در مغازه تا چند کوچه پایین‌تر شکل می‌گیرد و اینجاست که برند ایرانی مهجور می‌ماند.
چرا تولیدی‌های پوشاک جرأت چسباندن مارک برند ایرانی را ندارند؟ چرا فروشندگان از فروختن پوشاک ایرانی شانه خالی می‌کنند؟ این‌ها سوالاتی است که اگر مثل ما دغدغه تان خرید پوشاک ایرانی باشد به آن دچار می‌شوید.
با نزدیک‌شدن به عید و خرید عیدانه، پویش(کمپین)ی مردم‌نهاد با مضمون
«خرید _ پوشاک _ ایرانی» و «ایرانی _ ایرانی _ بخر» در فضای مجازی به‌راه افتاده که هدف اصلی آن ترغیب مردم برای خرید و حمایت از پوشاک داخلی است. این پویش، توجه را به این نکته معطوف می‌کند که پوشاک ایرانی به‌تنهایی می‌تواند به‌عنوان یک محصول گردشگری در صنعت گردشگری ایرانی مورد توجه جدی قرار گیرد. حال تولیدکنندگان داخلی با به‌روزکردن طراحی‌های پوشاک می‌توانند قدمی مهم در تحقق این هدف بردارند.
بازگشت امید به بازار کفش ایرانی با پویش تبریزی‌ها
هرچند ایران قطب تولید کفش مرغوب دست‌دوز و چرم را دارد اما با این حال طی سال‌های گذشته شاهد وفور کفشهای بی‌کیفیت چینی در بازار داخل و تعطیلی واحدهای تولید ملی بوده‌ایم. حالا تبریزی‌های صاحب‌نام در صنعت کفش چرم دست به کار مبارزه با این رویه شده و پویشی را برای خرید کفش ایرانی به‌راه انداخته‌اند.
سهیلا گلی‌زاده، در خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی در این باره چنین می‌نویسد: بر اساس آمارها ایرانی‌ها سالیانه ۱۰۰ میلیون جفت کفش می‌پوشند. ازطرفی، آمار وزارت صنعت از واردات سالانه حدود ۳۵ میلیون جفت کفش به کشور حکایت دارد. این در حالی است که عموماً اغلب کالاهای بی‌کیفیت چینی به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند و بر این اساس می‌توان سهم کفشهای خارجی را از بازار ایران به‌مراتب بیشتر از آمار رسمی تلقی کرد. تولیدکنندگان صنعت کفش نیز بر این موضوع تأکید دارند و از رویه قاچاق و بی‌رونقی واحدهای تولید داخل گلایه دارند.
آن‌طور که اتحادیه کفاشان تبریز اعلام کرده است، حدود ۲ هزار واحد تولیدی کفش دست‌دوز در تبریز موجود است که کفشهای چینی تاکنون ۷۰ درصد آنها را به تعطیلی کشانده‌اند و اکنون تنها چیزی در حدود ۶۰۰ واحد تولیدی کفش در تبریز به‌عنوان قطب کفش ایران باقی مانده است.
این آمارها مبین تعطیلی صنایع داخلی در بازار قاچاق کالای خارجی است. به‌عبارتی هر ایرانی با خرید و به‌پاکردن کفش خارجی سهمی در بیکاری و تعطیلی یک واحد تولیدی داخلی دارد. سهمی که تبعات آن در چرخه اقتصاد داخلی یقیناً دامن‌گیر تک‌تک اعضای جامعه خواهد بود.
در چنین شرایطی که بازار داخلی در تسخیر تولیدکنندگان خارجی است، یقیناً جایی برای فکرکردن به بازار صادراتی باقی نمی‌ماند. هرچند آمار گمرک از درآمد سالانه ۱۲۰میلیون دلاری صادرات کفش ایرانی حکایت دارد اما در مقابل عواید بازار داخلی به جیب خارجی‌ها می‌رود.
ازطرفی در شرایطی که کنترلی بر واردات کالاهای قاچاق نیست، برخی کشورها همانند ترکیه تعرفههای سنگینی را برای واردات کفش ایرانی وضع کرده‌اند. این در حالی است که بعضاً نه تنها کفش بلکه بسیاری از کالاهای ایرانی برای فروش در بازار داخلی، برچسب ترک می‌خورند. کشور ترکیه برای واردات کفش ایرانی تعرفه گمرکی ۸۰ درصد وضع کرده است و این تقابل با کالای ایرانی در کنار واگذاری سهل و آسان بازار داخلی به ترک‌ها و تولیدی‌های دیار چین و ماچین بسیار تأمل‌برانگیز و به‌عبارتی تأسف‌بار است.
البته باید این نکته را نیز متذکر شد که کالای ایرانی هرچند مرغوب و باکیفیت اما از جایگاه برندسازی عقب مانده است، کلیدواژه‌ای که در این روزهای بازار جهانی، نقش بسیار حیاتی را در تجارت دارد اما ایران تاکنون از آن به‌دور بوده است.
اکنون در بازار کفش ایرانی شاید چند نام برای خریداران آشنا باشد که این شرکت‌ها نیز طی سال‌های گذشته سهم چندانی از بازار فروش را کسب نکرده‌اند. به‌عبارتی برندی برای کفش ایرانی تعریف نشده و برندسازی هم صورت نگرفته است و همین امر بسیاری از واحدهای تولیدی را زمین‌گیر کرده است.
برندسازی در بازار داخلی بی‌معناست
در همین رابطه مدیرعامل یک شرکت چرم‌سازی با تاکید بر اینکه کسی نمی‌تواند برند و کارخانه‌ای را برای کفش ایرانی نام ببرد، می‌گوید: شاید اگر از یک ایرانی درباره برند و کارخانه معروف تولید کفش داخلی سؤال شود، نتوان پاسخ روشنی را دریافت کرد. کسی نمی‌داند که کدام کارخانه داخلی کفش ایرانی تولید می‌کند و با چه برندی عرضه می‌شود. متأسفانه برندسازی بسیار ضعیف است و حمایتی از کالای ایرانی هم نمی‌شود. به‌عبارتی برندسازی در بازار داخلی بی‌معناست.
وی می‌گوید: ما نمی‌توانیم یک جفت کفش وارد کشور همسایه خود یعنی ترکیه کنیم اما به هر میزان که اراده کنیم، کفش خارجی وارد بازار می‌شود. کفشهای چینی و ترک شاید در بسیاری از موارد ظاهری به‌روزتر از کفش ایرانی داشته باشند اما ما هم تولیدکنندگانی داریم که کفشهای مرغوب و با ظاهر زیبا و به‌روز تولید می‌کنند که البته متأسفانه برای خریدار شناخته شده نیستند. این تولیدکننده داخلی تأکید می‌کند: برندسازی در کشور انجام نمی‌شود و تبلیغات خوبی هم برای کالای ایرانی حتی در بازار داخلی نداریم، درحالی که این عوامل می‌توانند رغبت خریدار را به مصرف کالای داخلی بیشتر کنند. اکنون تولیدکنندگان بسیاری به پویش «با افتخار اجناس ایرانی می‌فروشیم» پیوسته‌اند و حالا نوبت مصرف‌کنندگان داخلی است که از تولیدات کارگران و تولیدکنندگان ایرانی حمایت کنند.
اما در شرایطی که دروازه‌ها برای ورود کفش چینی، کره‌ای، ترک و… باز است و بالابردن تعرفههای واردات نیز نتوانسته است چندان راهگشا باشد، به‌نظر می‌رسد این بار عزم ملی و جمعی باید مقابل بازار کالاهای قاچاق بایستد. ابتکاری که آذری‌زبان‌های تبریز آغاز کرده‌اند و کم‌کم به سایر کلان‌شهرها و شهرهای کشور نیز بسط یافته است.
آن‌طور که علیرضا جباریان‌فام درباره ایده خود گفته است، این پویش در ابتدا در میان برخی بازاریان تبریز به‌راه افتاده و کم‌کم ظرف یک ماه ۴۰۰ فروشگاه تبریز به این حرکت حمایت از تولید ملی پیوسته‌اند. حالا در اغلب فروشگاه‌های کفش تابلویی با عنوان «با افتخار فقط اجناس ایرانی می‌فروشیم» نصب شده است که بیانگر حمایت از پویش کفش ایرانی است و بدین ترتیب مغازه‌های کفش یکی پس از دیگری کفشهای خارجی را بیرون می‌برند و تولید داخلی را جایگزین می‌کنند.
الگویی برای تولیدکنندگان ایرانی
در همین رابطه، شهاب‌الدین بیمقدار، نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی به ایسنا می‌گوید: پویش تولیدکنندگان کفش چرم در بازار تبریز می‌تواند الگوی خوبی برای سایر کالاهای تولید شده در داخل کشور باشد.
او در واکنش به پویش بازاریان تبریز درحمایت از کفش ایرانی و نفروختن اجناس خارجی اظهار می‌کند: مردم تبریز با تشکیل این پویش کاری خداپسندانه انجام دادند که با استقبال مردم نیز روبرو شده است. ما نیز از آنها حمایت می‌کنیم و امیدواریم که نتیجه خوبی داشته باشد.
وی با بیان اینکه این پویش می‌تواند برای همه شهرها و همه محصولات ایرانی از جمله پوشاک الگو باشد، می‌افزاید: در حال‌حاضر بهترین شیرینی و شکلات در آذربایجان‌شرقی تولید می‌شود اما در کنار آن، کالای خارجی قاچاق نیز در بازار عرضه می‌شود، درحالی که نوع داخلی از نوع خارجی آن بهتر است و به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.
بیمقدار با تأکید بر اینکه رسانه‌ها باید برای تشویق مردم به مصرف کالای ایرانی فرهنگ‌سازی کنند، خاطرنشان می‌کندد: اگر مردم همت و همکاری کنند و کالای داخلی بخرند و این تصمیم نیز همه‌گیر شود، می‌توانیم بدون هیچ هزینه و اقدامی، چون برخورد ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، قاچاق را در کشور ریشه‌کن کنیم. وی یادآور می‌شود: در سایر صنایع همچون لوازم خانگی، تریکوبافی و نساجی هم می‌توان پویش‌های مشابهی برای خرید کالای ایرانی ایجاد کرد، البته تولیدکنندگان نیز باید نسبت به کیفیت محصولی که تولید می‌کنند، دقت لازم را داشته باشند.
این نماینده مجلس تأکید می‌کند: در تولید کفش، مسلماً کیفیت اجناس داخلی بسیار بالاست و تولیدکنندگان درحال طراحی و تعریف برند و نشان مشترک و مشخص برای کفش تبریز هستند تا تمامی کارخانه‌ها همین برند را تولید و صادر کنند تا کفش تبریز در دنیا با همین برند شناخته شوند.
نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس شورای اسلامی با اعلام تشکیل کنسرسیوم‌های صادراتی در تبریز می‌افزاید: تاکنون کنسرسیوم‌های صادرات لوازم خانگی و آجیل و خشکبار ثبت شده است و درحال پیگیری ثبت کنسرسیوم‌های کفش چرم و تابلو فرش هستیم.
