گفت و گو با وزیر خارجه درباره مواضع ضدایرانی اخیر «آنکارا» ظریف: مقامات ترکیه کم‌حافظه و قدرناشناس هستند گفت و گو با وزیر خارجه درباره مواضع ضدایرانی اخیر «آنکارا» ظریف: مقامات ترکیه، کم حافظه و قدرناشناس هستند
وزیر امور خارجه ایران «ترکیه» را همسایه‌ای کم حافظه و قدرناشناس
می داند. توصیفی که بعد از موضعگیری مدعی‌جویانه رؤسای بلندپایه آنکارا مبنی بر مداخله تهران در امور داخلی کشورهای منطقه چندان عجیب و دور از ذهن به نظر نمی‌رسد. چنانکه وزیر خارجه ترکیه در موضعی کم سابقه در نشست امنیتی مونیخ، تهران را به فرقه‌گرایی متهم کرده و مدعی شده است «تلاش منطقه‌ای ایران در راستای تبدیل کردن عراق و سوریه به دوکشور شیعه است.» این ادعاها زمانی مطرح شده است که سوای حمایت بهنگام تهران از دولت ترکیه در پی وقوع کودتا در این کشور و نقش‌آفرینی تأثیرگذار در روند مذاکرات صلح سوریه، رئیس جمهوری ایران هم با سفر به پادشاهی عمان و امیرنشین کویت، دست به ابتکار عمل برای شکل دادن به روند جدیدی از همکاری‌های منطقه‌ای زده است. این گفت‌وگوی کوتاه با محمدجواد ظریف در ادامه می‌آید و مصاحبه مشروح با وزیر امور خارجه بزودی در سالنامه «ایران» منتشر خواهد شد.
شاهد حضور فعال شما در کنفرانس امنیتی مونیخ بودیم. برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که رخدادهای این کنفرانس بیانگر افزایش چالش‌های منطقه‌ای ایران در مقایسه با گذشته است. ارزیابی شما چیست؟
نه، چالش‌های منطقه‌ای ما افزایش پیدا نکرده است. ما در منطقه سیاست موفقی داشتیم. همه می‌دانند ما یک کنشگر تعیین‌کننده منطقه هستیم و طرف‌هایی که در منطقه موفق نبودند، به امید جهت دادن به سیاست‌های ترامپ سر و صدا میکنند. این طرف‌ها کی هستند؟ همان‌هایی هستند که از داعش و النصره حمایت کردند. همه می‌دانند شرایط بسیار خطرناک منطقه ما نتیجه سیاست‌های آنها است. خب الان یک فرصتی پیدا کرده‌اند و ادعاهایی را مطرح میکنند. ضمن اینکه کل این بحث ضد ایرانی در کنفرانس مونیخ شامل
سه سخنرانی بود.
اما عربستان و ترکیه از کشورهای مؤثر در منطقه هستند…
اینها کشورهای «مؤثر شکست خورده» هستند. یعنی کشورهای مؤثری هستند که سیاست‌هایشان به بن‌بست رسیده است. یک وقتی در یک مصاحبه خارجی گفتم ائتلاف بین‌المللی ضد داعش، «ائتلاف توابین» است. الان می‌گویم این «ائتلاف ناکامان» است. تمام طرف‌هایی که در منطقه ما ناکام شدند، ائتلافی شکل داده‌اند و حرف‌هایی می‌زنند. فکر می‌کنم خیلی نباید اینها را جدی گرفت. اگر وضعیت خوبی داشتند، به شکل دیگری رفتار می‌کردند. شما سخنرانی بنده را مقایسه کنید با سخنرانی آنها. ما داریم درباره شرایط بین‌المللی و ضرورت گفت‌و‌گو و همکاری برای حل مشکلات منطقه خلیج فارس در جهان پساغربی صحبت می‌کنیم، آنها دارند سنگ می‌اندازند. سنگ انداختن معمولاً کار طرف قوی نیست. طرف قوی باید برنامه‌اش را ارائه دهد و بگوید آینده باید به چه شکلی باشد، نه اینکه بیاید به دیگران ناسزا دهد.
این کشورها در قیاس با جمهوری اسلامی قدرتی ندارند. اما آنچه باعث شده عده‌ای از تحلیلگران پیش‌بینی کنند ممکن است راه جمهوری اسلامی در آینده کمی دشوار شود، تقارن مواضع ترامپ با این کشورها و احتمال هم‌افزایی آنهاست.
بله، در دوران شکل‌گیری سیاست‌های ترامپ همه دارند تلاش میکنند خودشان مشکل اصلی نباشند و اگر بتوانند دیگران را به‌عنوان مشکل اصلی معرفی کنند.
بعضی از کنشگران در منطقه ما احساس ناکامی میکنند به همین دلیل دوست دارند که نه تنها خودشان موضوع دعوا نباشند بلکه رقیبی که از آن شکست خورده‌اند را در جایگاه موضوع دعوا قرار دهند. اینها کار خوبی نیست اما طبیعی است. البته رژیم صهیونیستی، وضعیت خاص خودش را دارد اما ما از همسایگان‌مان توقع چنین رفتاری نداشتیم و یقین داریم از این حرکت‌شان متضرر می‌شوند. همان‌طور که تاکنون هم منفعتی نکرده‌اند. شما ترکیه را ببینید به کجا رسیده است؟ در حالی که ما دلسوز دولت ترکیه هستیم. دوستان مثل اینکه کم حافظه‌اند. ایران را متهم به فرقه‌گرایی میکنند اما به یاد نمی‌آورند ما برای حکومت آنها- که حتی شیعه نیست- شب کودتا تا صبح نخوابیدیم. هم کم حافظه هستند و هم در قبال کسانی که به آنها محبت و همراهی کرده‌اند، قدرناشناسند.
در مورد سعودی‌ها هم قبل از اینکه دولت عربستان وارد سیاست غلط خود در یمن شود، به آنها پیام دادیم که راه برخورد با مسأله یمن چنین نیست، این کارها را نکنید، راه عاقلانه وجود دارد. ناشنیده گرفتند و الان در باتلاق و گرداب جنگ یمن گیر کرده‌اند و برای رهایی از این باتلاق به جای اصلاح سیاست‌های غلط خود، در سخنرانی‌ها و مصاحبه‌ها به ایران حمله میکنند. این همسایگان ما باید زودتر متوجه شوند که ایران خیرخواه منطقه و خواهان ثبات در منطقه است. ایران هیچ وقت نخواسته است گذشته‌های بد آنها را مثل حمایت‌شان از صدام یا دیگر اشتباهاتی که در منطقه داشته‌اند، تلافی کند.
