رصد و پیگیری تخلفات رسانه‌ها توسط ستاد انتخابات کشور: صداوسیما بی‌طرف نیست
روز گذشته کمیته اطلاع‌رسانی ستاد انتخابات کشور، با صدور اطلاعیه‌ای روند رصد و پیگیری تخلفات انتخاباتی رسانه‌ها را اعلام کرد؛ این اطلاعیه تعداد تخلفات را ۶۱ مورد ذکر کرده که از سوی ۱۰ رسانه انجام شده است. همچنین دو خبرگزاری که از منابع مالی عمومی برخوردار هستند، بین این ۱۰ رسانه متخلف وجود دارند که البته نام آنها ذکر نشده است. این اطلاعیه همچنین ضمن انتقاد از صداوسیما، از این سازمان خواسته پخش برنامه‌هایی با عنوان «آشنایی با نامزدها» را بابت احساس سوگیری و جهت‌گیری خاص، فورا متوقف کند. آن طور‌که در اطلاعیه گفته شده، رئیس ستاد انتخابات پیش از این هم نامه‌ای به صداوسیما نوشته، اما این سازمان روند خود را اصلاح نکرده است.
به گزارش «پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت کشور» در این اطلاعیه آمده: «نظر به اوج‌گیری فعالیت تبلیغاتی نامزدهای محترم انتخابات ریاست‌جمهوری و نقش خطیر رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی این روند و با عنایت به تکلیف قانونی رسانه‌های برخوردار از منابع عمومی درخصوص پرهیز از تبلیغ له و علیه نامزدها و همچنین ضرورت ارائه فرصت اطلاع‌رسانی برابر به هر شش نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری و با توجه به رصد دقیق عملکرد رسانه‌ها در این زمینه در کمیته اطلاع‌رسانی ستاد انتخابات کشور، به آگاهی ملت شریف ایران می‌رساند». در بند یک این اطلاعیه نوشته شده: «تاکنون ۶۱ مورد تخلف انتخاباتی ۱۰ رسانه در کمیته اطلاع‌رسانی ستاد انتخابات کشور رصد شده که در مراجع ذی‌ربط حقوقی در حال بررسی و پیگیری است. بیشترین حجم این تخلفات مربوط به دو خبرگزاری از مجموعه‌های رسانه‌ای برخوردار از منابع عمومی میباشد که روند پیگیری برای رسیدگی به این تخلفات، در حال انجام است».
خبرگزاری‌های منع‌شده
سوم اردیبهشت بود که اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی، در اطلاعیه‌ای مهم‌ترین رسانه‌های دارای منع قانونی تبلیغات نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری را اعلام کرد که مشمول رسانه‌های دولتی و وابسته به بودجه عمومی هستند.
براساس فهرست منتشرشده، مهم‌ترین مؤسسات مطبوعاتی، روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های مشمول این ممنوعیت، مؤسسه‌های مطبوعاتی «اطلاعات»، «ایران»، «خراسان»، «کیهان» و «همشهری» هستند. همچنین روزنامه‌های «اصفهان زیبا»، «تهران‌تایمز»، «حمایت»، «جام‌جم»، «شهرآرا»، «شهروند»، «فرهیختگان»، «قدس» و «هگمتانه» از تبلیغات له یا علیه نامزدها منع شده‌اند.
برخی از خبرگزاری‌های منع‌شده هم شامل «ایرنا»، «ایسنا»، «برنا»، «تسنیم»، «حوزه»، «خانه ملت»، «دانشجو»، «شبستان»، «فارس»، «مهر» و «میزان» می‌شوند.
اقدامات خبرگزاری‌های منع‌شده
در روزهایی که فضای خبری کشور تحت تأثیر انتخابات قرار گرفته، برخی خبرگزاری‌هایی که نامشان در این فهرست وجود دارد، اقدام به برگزاری نشست‌های ستادهای برخی نامزدها کرده‌اند. دوم اردیبهشت بود که نشست خبری سخنگوی ستاد مردمی «سیدابراهیم رئیسی» با عنوان «خادم ملت» در خبرگزاری «تسنیم» برگزار شد؛ نشستی که به محلی برای حمله به دولت روحانی تبدیل شد؛ سخنگوی این ستاد در نشست خبری که در «تسنیم» برگزار شد، گفته بود: «شرایط کنونی کشور شرایطی است که وضعیت مطلوبی برای مردم وجود ندارد و عموم مردم از وضع موجود ناراضی هستند… به نظر می‌رسد آقای روحانی و جهانگیری در حل مسائل کشور ناتوان هستند… از آقای روحانی انتظاری نداریم که صدای مردم را بشنوند… آقای روحانی با ۷۰ سال سن نمی‌تواند مشکلات کشور را حل کند». چهارم اردیبهشت هم نشست خبری ستاد دانشجویی رئیسی در خبرگزاری فارس برگزار شد. مسئول ستاد دانشجویی رئیسی، در این نشست ضمن انتقاد به دولت، از «سیدابراهیم رئیسی» هم با تمام توان تمجید کرد. او زندگی حجت‌الاسلام رئیسی را یک زندگی شیشه‌ای دانست و گفت: «ایشان نماد ساده‌زیستی مسئولان هستند».
در نمونه‌ای دیگر، روز گذشته خبرگزاری «تسنیم» نوشت که دوشنبه آینده دفتر «تسنیم» در خراسان رضوی میزبان نشست خبری رئیس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف در استان خراسان رضوی خواهد بود.
به غیر از برگزاری این نشست‌ها، با نگاهی به خبرهای انتشاریافته و نحوه پوشش خبرهای نامزدها در این دو خبرگزاری و همچنین خبرگزاری مهر، می‌توان متوجه خط‌و‌خطوط انتخاباتی آنها شد. ۳۰ فروردین، خبرگزاری تسنیم، اقدام به انتشار مصاحبه‌ای تفصیلی با «باقر قالیباف»، شهردار تهران کرد که موضوع اصلی آن نه مدیریت کلان‌شهر تهران، بلکه انتخابات و برنامه‌های قالیباف برای آن بود؛ البته با چاشنی حمله به دولت. خبرگزاری «مهر» هم پنجم اردیبهشت گفت‌وگویی تفصیلی با شهردار تهران درباره برنامه‌های انتخاباتی‌اش منتشر کرد.
بند ۲؛ صداوسیما
در بند ۲ اطلاعیه ستاد انتخابات کشور، از سازمان صداوسیما درباره برنامه‌هایی با عنوان «آشنایی با نامزدها» انتقاد شده و گفته شده این برنامه‌ها رویکرد کاملا متوازن و متعادلی نسبت به شش نامزد محترم انتخابات ندارد. در این بخش از اطلاعیه آمده: «با کمال تأسف، برنامه‌هایی که تحت عنوان آشنایی با نامزدها در رسانه ملی تولید شده و از شبکه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی صداوسیما پخش می‌شود، رویکرد کاملا متوازن و متعادلی نسبت به شش نامزد محترم نداشته و علی‌رغم پیگیری به‌عمل‌آمده از جمله در نامه ارسالی رئیس ستاد انتخابات کشور به سازمان صداوسیما، این روند اصلاح نشده و کماکان، احساس جهت‌گیری و سوگیری خاص را در بیننده یا شنونده بر‌می‌انگیزاند. فلذا لازم است مسئولان محترم رسانه ملی، فورا با توقف پخش این برنامه‌ها، نسبت به اصلاح سریع این مشکل اقدام کنند.
به‌علاوه پیگیری‌های کمیته اطلاع‌رسانی ستاد انتخابات کشور در این موضوع از طریق کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری دنبال خواهد شد».
اقدامات صداوسیما
انتقاد به عملکرد صداوسیما که قاعدتا باید تمام سلایق را پوشش دهد، مختص به ایام انتخابات نیست. به طور مثال سال گذشته در همین روزها بود که شبکه یک اقدام به انتشار برنامه‌ای تحت عنوان «ثریا» کرد که آن قسمت از این برنامه «پدرخوانده» نام داشت. این برنامه مدعی «نقش برادران «راکفلر» در مذاکرات هسته‌ای» بود. صداوسیما این برنامه را در روزهایی پخش کرد که ریاست وقت این سازمان دچار بحران شده بود و هر روز اخباری مبنی بر استعفا و ماندن «محمد سرافراز» رئیس وقت سازمان به گوش می‌رسید. «ثریا» بخشی از برنامه‌های این سازمان بود که کارش به اصطلاح زدن دولت بود. آش تا جایی شور شد که «ثریا» مدتی تعطیل شد و «علی‌عسکری» رئیس فعلی صداوسیما در باره آن گفت: «برنامه را به مدت دو ماه تعطیل کردیم چرا که معتقدیم نباید سیاه‌نمایی کرد». اما اقدامات تخریبی صداوسیما تنها به «ثریا» ختم نمی‌شود؛ اقداماتی که از سوی دولت بی‌واکنش نمی‌ماند. در یکی از تندترین واکنش‌ها، اسفندماه گذشته سخنگوی دولت گفته بود که «تیم محدود سیاسی‌ای برخی از برنامه‌ها را حساب‌شده تهیه می‌کند که ما حساب آنها را از حساب رسانه ملی جدا می‌کنیم؛ اما مردم کار آنها را به حساب صداوسیما می‌گذارند». او انتقادش را متوجه «تیم سیاسی ویژه در صداوسیما» دانسته و هدف آنها را بیش از تبیین، تخریب عنوان کرده بود.
از طرف دیگر با انتخاباتی‌شدن فضای کشور و حتی پیش از ثبت‌نام نامزدها، صداوسیما اقدامات جدیدی را عملیاتی کرد؛ مانند پخش‌نکردن سخنرانی رئیس‌جمهوری؛ آن‌هم درحالی‌که هنوز ثبت‌نامی برای انتخابات ریاست‌جمهوری انجام نشده بود. هرچند سخنرانی روحانی پخش نشد، ولی نماز جماعت حجت‌الاسلام «رئیسی» پس از اذان، در کنداکتور پخش صداوسیما قرار داشت؛ آن‌هم در شرایطی که هر روز خبرها مبنی بر حضور رئیسی در انتخابات بیشتر می‌شد. ۲۹ فروردین و پیش از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها بود که ابراهیم رئیسی اقدام به انتشار دو نامه خطاب به رئیس‌جمهوری و رئیس صداوسیما کرد؛ دو نامه جداگانه که در یکی از آنها خطاب به روحانی گفت: «اگر در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری، رقابت برای خدمت به مردم باشد و همین مایه مباهات ماست، حیف است که به شائبه نمایش‌های تبلیغاتی که داوری دیگران را درباره ما مخدوش می‌کند، آلوده شود». در نامه دیگرش هم خطاب به رئیس صداوسیما از پخش سخنرانی‌های رئیس‌جمهوری انتقاد کرد و به بهانه انتخابات خواستار پوشش‌ندادن خبرهای مربوط به رئیس‌جمهوری مستقر شد. اما ماجرای صداوسیما و دولت وقتی جالب‌تر شد که همان شب شبکه خبر در بخش خبری ساعت ۲۰ خود، نامه‌های رئیسی را که هنوز صلاحیتش برای ریاست‌جمهوری احراز نشده بود پوشش داد؛ آن‌هم جلوتر از خبر سخنرانی رئیس‌جمهوری در مراسم روز ارتش.
هرچند اطلاعیه ستاد انتخابات به این ماجراها اشاره‌ای ندارد، ولی سوگیری صداوسیما و خبرگزاری‌های مدنظر اطلاعیه را آشکارتر می‌کند.
