اعضای کمیته تعامل اصلاح‌طلبان از جزئیات دیدار با روحانی می‌گویند ماجرای سه فهرست کابینه
مرجان توحیدی: «این نگرانی وجود دارد که افراد توانمند یک جریان فکری حذف شوند و افراد ضعیف‌تر از جریان مقابل جایگزین آنها شوند». این را ژاله فرامرزیان، عضو کمیته تعامل شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان، به «شرق» می‌گوید. شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان که در انتخابات ریاست‌جمهوری از نامزدی روحانی حمایت کرده بود، کمیته‌ای هفت‌نفره را با عنوان «تعامل» تشکیل داد تا بتوانند با رئیس‌جمهوری منتخب درباره کابینه دوازدهم رایزنی داشته باشند. اعضای این کمیته را محمدرضا عارف، حسین مرعشی، موسوی‌لاری، افشین حبیب‌زاده، ژاله فرامرزیان، اسماعیل گرامی‌مقدم و مرتضی حاجی تشکیل می‌دهند. تقریبا ۱۰ روز پیش بود که دیداری بین اعضای این کمیته و روحانی برگزار شد. جلسه‌ای که رئیس‌جمهور منتخب از فهرست‌های پیشنهادی که برای کابینه دریافت کرده، سخن گفته است. به روایت افشین حبیب‌زاده- دیگر عضو این کمیته – حسن روحانی چندی‌قبل از سه گروه با محوریت اسحاق جهانگیری، اصولگرایان معتدل و نیز ستاد انتخاباتی خود درخواست کرده تا فهرست ارائه دهند. به گفته حبیب‌زاده که در جلسه دیدار با روحانی حضور داشت، روحانی توضیح داده که از حزب اعتدال و توسعه در قالب ستاد انتخاباتی خواسته برای کابینه فهرست ارائه دهند.
روایت فرامرزیان دراین‌باره با روایتی که حبیب‌زاده ارائه کرده، اندکی تفاوت دارد. به گفته او روحانی گفته از مجموعه دفتر خودش، اصولگرایان معتدل و نیز آقای جهانگیری خواسته بوده فهرست پیشنهادی خود برای کابینه را ارائه دهند. رئیس دفتر روحانی، محمد نهاوندیان است که گرایش اصولگرایی او قوی‌تر است. به گفته فرامرزیان و حبیب‌زاده اگرچه روحانی درباره مصداق اصولگرایان معتدل صحبتی نکرده، اما مقصود از این گروه، حامیان علی لاریجانی است. حبیب‌زاده می‌گوید بخشی از حامیان روحانی در انتخابات، اصولگرایانی بودند که در زمره حامیان لاریجانی تعریف می‌شدند. حبیب‌زاده در ادامه از پیشنهاد روحانی به اصلاح‌طلبان می‌گوید: «روحانی گفت شما هم فهرست پیشنهادی خود را ارائه کنید. اما شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان فهرستی ارائه نکرده است». او و فرامرزیان متفق‌القول فهرستی را که اسحاق جهانگیری ارائه داده، فهرست منتسب به اصلاح‌طلبان معرفی می‌کنند. بااین‌حال هیچ کدامشان این فهرست پیشنهادی را ندیده‌اند.
جلسه روحانی با اعضای پیشنهادی کابینه دوازدهم
حالا که زمان زیادی تا رونمایی از فهرست پیشنهادی روحانی نمانده، افشین حبیب‌زاده می‌گوید: «شنیده‌ام که آقای روحانی با چهره‌هایی که آنها را در کابینه دوازدهم قرار داده، نشستی برگزار کرده است». اگر این خبر صحت داشته باشد، به معنی اتمام کار از سوی روحانی است. با این حال حبیب‌زاده می‌گوید: «احتمالا رئیس‌جمهوری خواسته در این دیدار مطالبات و خواسته‌های خودش را بگوید و از طرفی برنامه‌های وزرا را دریافت کند تا متوجه شود چه کسانی از تسلط، آگاهی و آمادگی بیشتری برخوردار هستند و اگر نتوانند نظر روحانی را تأمین کنند، آنها را تغییر دهد. این نشان می‌دهد که هنوز چیزی قطعی نشده است».
محمود احمدی‌نژاد در کابینه اول خود مشابه چنین اقدامی را انجام داده بود، البته زمانی که کابینه‌اش شکل گرفته بود؛ او از وزرایش میثاق‌نامه گرفت. روحانی میثاق‌نامه نگرفته با این حال با آنهایی که قصد دارد نامشان را در کابینه قرار دهد، نشست گذاشته است. آن هم در شرایطی که به گفته فرامرزیان «مثلا در همین ترکیب دولت یازدهم گفته شده که در برخی حوزه‌ها و تیم‌ها مثل تیم اقتصادی جابه‌جایی انجام خواهد شد؛ در این جابه‌جایی اما کسی که اصلاح‌طلب‌تر است، حذف شده و کسی که گرایش بیشتری به اصولگرایان دارد، جانشین شده است». اشاره‌اش به رفتن طیب‌نیا و جایگزینی احتمالی او با نهاوندیان است.
بهانه حذف‌ها
فرامرزیان معتقد است: «اینکه گفته شود این چهره‌ها به دلایلی سیاسی یا حساسیت‌های بیرونی حذف می‌شوند، بهانه است. چراکه بیانیه دفتر مقام معظم رهبری نشان داد حساسیتی در این مورد وجود ندارد». او می‌گوید: «حضور چهره‌های ضعیف نمی‌تواند نشان‌دهنده تلاش روحانی برای اجرای مطالباتی باشد که وعده آن را در انتخابات داده است». او ادامه می‌دهد: «انتظار ما از روحانی است که خودش باید حساسیت‌ها دراین‌باره را دریافت کند».
جای خالی زنان
فرامرزیان در همین رابطه به حذف حضور زنان در کابینه دوازدهم اشاره می‌کند؛ «اگر حضور زنان در کابینه محقق نشود، ما به عنوان فعالان زن درباره ارتباط و تعامل با زنان باید تجدید نظر کنیم. چراکه با این شرایط نباید انتظار داشته باشیم که زنان باز هم فعالانه در عرصه حاضر شوند». حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران هم در گفت‌وگو با تسنیم، در نظری مشابه ابراز کرده است: «در جامعه یک خواست عمومی وجود دارد که مطالبه برحق و صحیحی است و آن هم این است که بانوان ۵۰ درصد جامعه هستند، اما سهمشان در مدیریت جامعه کم است و باید افزایش پیدا کند. بنده نیز حامی و موافق این مطالبه منطقی هستم. من فکر می‌کنم این حق مسلم بانوان و جامعه است. در واقع هم بانوان نیاز به بروز استعدادهایشان دارند و هم جامعه و ملت ایران حق بهره‌وری از مدیریت شایسته بانوان در مدیریت دولتی را دارند». حبیب‌زاده درباره اعمال فشار برخی گروه‌ها در کابینه دوازدهم می‌گوید: «دولت در معرفی کابینه زیر فشار گروه‌های مختلفی قرار گرفته است. این گروه‌ها تلاش می‌کنند سهم بیشتری از قدرت و هیئت دولت در اختیار داشته باشند». او ادامه می‌دهد: «بااین‌حال فشارها در حد مذاکرات است و درباره معرفی وزیر زن هم به‌هرحال گروه‌های زنان در حال طرح‌کردن مطالبات خود هستند و اینها قطعا به گوش رئیس‌جمهوری می‌رسد». او می‌گوید: «آقای روحانی حتی به ما گفت برخی از افراد و اشخاص و چهره‌ها هم فهرست پیشنهادی خود را ارائه داده‌اند و آنها را دریافت کرده است». از نظر حبیب‌زاده مجموعه این روند مثبت است، چراکه نشان می‌دهد روحانی به همه نظرها حتی نظر اشخاص هم توجه کرده است. به نظر می‌رسد صفایی‌فراهانی هم با بخش پایانی صحبت حبیب‌زاده هم‌نظر است؛ او معتقد است «آنچه لازم است درباره انتخاب افراد در نظر گرفته شود، مسائل ملی است و چنانچه قرار باشد نگاه به کابینه، نگاه جناحی باشد، حال گرایش به هر جناحی که باشد، مطمئنا کشور از چنین موضوعی لطمه خواهد خورد». او تأکید می‌کند: «اصلاح‌طلبان نه در دوره اول سهم‌خواهی کردند و نه امروز به‌دنبال سهم‌خواهی هستند، آنچه مدنظرشان است و برای آنها اهمیت دارد، این است که منافع ملی حفظ شود و مشکلات کشور به حداقل برسد و مردم بتوانند در وضعیت و شرایط بهتری زندگی کنند؛ بنابراین آنچه اصلاح‌طلبان به‌دنبال آن هستند، این است که مصلحت مردم و کشور تأمین شود، نه اینکه این شخص در کابینه قرار داده شود و یا فلان فرد در کابینه نباشد».
فرامرزیان هم در ادامه گفت‌وگوی خود با «شرق» به همین موضوع اشاره می‌کند: «هدف از این نقدها تأکید بر حضور اصلاح‌طلبان در کابینه نیست، بلکه محض یادآوری به روحانی است تا گزینه‌هایی را انتخاب کند که بتوانند وعده‌های رئیس‌جمهور منتخب را عملیاتی کنند». بااین‌حال با تردید ادامه می‌دهد: «شرایط به سمتی می‌رود که مجموعه‌ای که پشت آرای روحانی قرار داشت، عملا کمترین اثرگذاری را در مباحث مربوط به کابینه دوازدهم داشته است».
کار تازه جهانگیری
مصداق سخنان فرامرزیان به‌ویژه آنجا که به موضوع تغییرات در تیم اقتصادی اشاره می‌کند، احتمالا می‌تواند اسحاق جهانگیری و تغییر برنامه‌هایی باشد که برای او تعریف شده بود. اسحاق جهانگیری بعد از انتخابات قرار بود مسئولیت چینش تیم اقتصادی را به‌عنوان فرمانده قرارگاه اقتصاد مقاومتی برعهده بگیرد که میسر نشد. تیمی که اسحاق چیده بود مشتمل بر ویسه، نیلی، نجفی و رئیس صندوق توسعه ملی بود. با قطعی‌شدن عدم حضور نجفی در کابینه دوازدهم، او به سمت شهرداری تمایل پیدا کرد. تنها رویداد جدیدی که از روز پنجشنبه هفته گذشته اتفاق افتاده، جدی‌شدن حضور دوباره مسعود نیلی در کابینه است. قرار بود جهانگیری در این دوره درباره تیم اقتصادی اختیار تام داشته باشد، اما شنیده‌ها حاکی از آن است که محمدباقر نوبخت و محمود واعظی در چینش وزیران اقتصادی کابینه نقش پررنگ‌تری یافته‌اند. بااین‌همه جهانگیری همچنان در نقش معاونت رئیس‌جمهوری در دولت دوازدهم حضور خواهد داشت؛ با همان اختیاراتی که قبلا داشت، بدون اینکه به دایره این اختیارات اضافه شود. این در حالی است که حضور جدی جهانگیری در بحبوحه انتخابات، تأثیری انکارناپذیر در پیروزی روحانی داشت، اما حالا یک حلقه خاص دوباره به صدر آمده و در چینش کابینه تأثیرگذار شده است.
