نگاهی به ظرفیت بخشهای کشاورزی، صنعت و معدن تربت حیدریه

به گزارش ایرنا، تربت حیدریه ۲۶ هزار خانوار ساکن دارد و در مجموع ۷۹ درصد نیروی کار این شهرستان به کشاورزی اشتغال دارند.
وجود ۹۱ هزار و ۲۸۴ هکتار اراضی زراعی و باغی با ظرفیتهای فراوان و تنوع آب و هوایی، تربت حیدریه را یکی از شهرستانهای برتر در تولید و سطح زیرکشت محصولات کشاورزی در خراسان رضوری قرار داده است.
تربت حیدریه بخاطر تنوع آب و هوایی با برخورداری از ۸۴ هزار و ۷۸۹ مزرعه، دارای ۳۷ نوع محصول کشاورزی است که سالیانه ۵۵۹ هزار تن انواع محصولات در آن تولید می شود. این رقم حدود شش درصد از مجموع تولیدات کشاورزی است و بر این اساس تر بت حیدریه رتبه پنجم را میان ۲۸ شهرستان این استان دارد.

* باغبانی
در بخش باغبانی تربت حیدریه دارای ۳۱ نوع محصول با سطحی معادل ۲۳ هزار و ۲۰۱ هکتار باغ و تولید سالیانه ۲۵ هزار و ۳۵۴ تن انواع محصولات ، رتبه سوم استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است .
در مجموع شهرستان تربت حیدریه در تولید و سطح زیر کشت ۲۹ نوع محصول زراعی و باغی در مقایسه با سایر شهرستانها ، رتبه اول تا سوم استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.

* دام
در بخش امور دام نیز تربت حیدریه دارای ۷۷۱ هزار و ۸۰۷ واحد دامی است که سالیانه بیش از ۳۶ هزار تن شیر ، حدود چهار هزار تن گوشت قرمز ، ۶ هزار و ۷۹۵ تن گوشت سفید ، ۸۲۰ تن تخم مرغ ، ۲۲ تن عسل ، ۱۰۰ تن انواع آبزیان و ۵۶۰ تن نخ ابریشم در این شهرستان تولید و به بازارهای مصرف عرضه می شود.

* کشاورزی
رتبه دوم استان بعد از مشهد از لحاط تعداد و سطح زیر کشت محصولات گلخانه ای مربوطه به شهرستان تربت حیدریه است.
یکی از شاخص ترین و کارآمد ترین محصول شهرستان که در ایران و جهان رتبه اول را به خود اختصاص داده ، زعفران است و با توجه به اینکه عمده زعفران تولیدی در جهان مربوط به خراستان رضوی است بر همین اساس نیز این کالای مهم با توجه به ارزی مناسب آن، همواره رتبه نخست را در بین کالاهای صادراتی این استان به خود اختصاص داده است.
هم اکنون محصول زعفران جای خود را در بازارهای دنیا یافته و همیشه بیشترین حجم صادرات غیرنفتی خراسان را به خود اختصاص داده است.
بنا به گفته مسئولان، ۱۳۸ هزار بهره بردار بخش کشاورزی این استان در حوزه زعفران فعالیت دارند و در مجموع ۸۰۰ هزار تن در خراسان رضوی در امور مرتبط با کاشت، برداشت، فراوری و صاردات این محصول فعالیت دارند.
طبق آمار، ۹۰ درصد زعفران تولیدی ایران محصول مزارع خراسان است و ۸۷ هزار هکتار از مزارع این استان زیر کشت زعفران قرار دارد و به طور میانگین از هر هکتار چهار تا پنج کیلوگرم زعفران برداشت می شود و بر این اساس پیش بینی می شود امسال ۳۱۰ تن زعفران در خراسان رضوی تولید شود.
در ۶ ماه نخست امسال ۸۵ تن زعفران به ارزش ۱۱۵ میلیون دلار از استان خراسان رضوی به کشورهای مختلف جهان صادر شد و این در حالیست که در ۶ ماه پارسال، ۶۵ تن محصول زعفران خراسان رضوی به ارزش ۸۸ میلیون دلار به کشورهای مختلف جهان صادر شده بود.
با افزایش قیمت دلار میزان صادرات زعفران خراسان رضوی رشد بسیار داشت و این روند نیز همچنان ادامه دارد.
تولید زعفران یکی از مهمترین منابع اشتغال و درآمد تربت حیدریه است که برای حدود ۴۰۰ هزار نفرروز طی مراحل کاشت، داشت و برداشت اشتغال ایجاد می کند و تعداد بهره برداران بخش کشاورزی شهرستان زاوه در مجاورت تربت حیدریه نیز ۱۷ هزار نفر است که بیش از ۹۰ درصد آنها به کشت زعفران مشغولند.
به ازای هر هکتار زمین زعفران در زاوه ۲۲۰ نفرروز مشغول کار هستند که در مجموع ۷۰ هزار نفر اشتغال مستقیم و ۲ تا سه برابر این رقم اشتغال غیرمستقیم ایجاد می کند.

* صنایع تبدیلی
با توجه به ظرفیت بالای تربت حیدریه در زمینه محصولات کشاورزی و نیز وجود معادن غنی ، همواره صنایع تبدیلی مورد توجه بوده است بطوری که در سال ۱۳۲۸ کارخانه قند با توجه به وجود کشت چغندر قند در سطح بیش از ۹ هزار هکتار از زمین های کشاورزی در این شهرستان تاسیس و مورد بهره برداری قرار گرفت.
از نظر وضعیت صنایع تبدیلی بخش کشاورزی ، این شهرستان با دارا بودن سه واحد کارخانه تولید فرآورده های لبنی به ظرفیت سه هزار و ۳۰۲ تن در سال و یک کارخانه بزرگ با ظرفیت بیش از سه هزار تن در روز ، ۲ واحد کارخانه تولید خوراک دام طیور و آبزیان ، سه واحد بسته بندی و فرآوری زعفران، ۲ پروژه مهم مجتمع دامداری و گلخانه ای ، سه واحد کارخانه بوجاری بذر ، یک واحد تولید عرقیات ، یک واحد سردخانه بزرگ پنج هزار تنی ، سه کارخانه پنبه پاک کنی و یک کار خانه قند در وضعیت بسیار مناسبی قرار داشته و بنابر آمار موجود ، تربت حیدریه همواره جزو پنج شهرستان برتر استان خراستان رضوی از لحاظ کارخانه های صنعتی و تبدیلی محسوب می شود.
شهرستان تربت حیدریه دارای ۲ شهرک صنعتی در شهر تربت حیدریه و بخش رباط سنگ است که در بین پنج شهرستان برتر استان خراسان رضوی قرار گرفته است.
از دیگر صنایع تبدیلی در تربت حیدریه ، می توان به کارخانه پنیر کامل نوین (رخ) ، کارخانه شیر پاکان رضوان ، خوراک دام خراسان ، خوراک دام ترنانه و خوراک دام رباط سنگ و کدکن ، نکتار شهد دیس ، ، عرقیات شاد گل ، نان رضوان ، کیک و کلوچه ، ماکارونی مهسان ، تولید لوازم روشنایی ، کاشی زرین ، بسته بندی گوشت ، قند ریزی قنادان و وجود سردخانه میوه و مواد غذایی به ظرفیت پنج هزار تن اشاره کرد.

* صنعت
شهرستان تربت حیدریه دارای ۲۰۳ واحد صنعتی و معدنی فعال است که از جمله آنها می توان به ۲۸ واحد صنعتی تولید محصولات غذایی و آشامیدنی ، ۱۰ واحد تولیدی ساخت منسوجات ، سه واحد صنعتی تولیدی ساخت کاغذ و محصولات کاغذی ، ۲ واحد کک و فراورده های نفتی ، ۶ واحد صنعتی ساخت مواد و محصولات شیمیایی ، ۱۵ واحد صنعتی تولیدی محصولات پلاستیکی و لاستیکی ، ۷۶ واحد معدنی سایر محصولات کانی غیر فلزی و ۹ واحد تولیدی صنعتی ساخت ماشین آلات و تجهیزات اشاره کرد.

* معدن
تربت حیدریه با در اختیار داشتن ۲۵ معدن ، دارای معادن بسیار غنی و با ارزشی بوده که از لحاظ ارزش عملکرد اقتصادی در استان رتبه سوم و از لحاظ ارزش تولیدات مواد معدنی رتبه پنجم استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است.
توسعه صنعت و معدن در تربت حیدریه با توجه به نزدیکی خطوط جاده ای و راه آهن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
از جمله معادن مهم شهرستان تربت حیدریه می توان به معدن طلای کوه زر ، خاک صنعتی جنوب رود معجن ، خاک صنعتی آگام ، خاک صنعتی حوض سرخ ، سنگ آهک اسفیوخ مرکزی ، گچ سرگلون
، سنگ لاشه کمر زد کامه پائین ، گرانیت مشکی سنگ تربت حیدریه ، گرانیت مشکی بایگ ، گرانیت سنونج بایگ ، سنگ تزئینی مرمریت عنبرسرا ، مرمریت رود شور ، سنگ تزئینی مرمریت تلخ بخش و سنگ تزئینی مرمریت نجم آباد اشاره کرد.

* کارخانه های در دست ساخت
از جمله کارخانه های مهم در حال احداث در شهرستان تربت حیدریه ، کارخانه پشم شویی و ریسندگی و رنگرزی ، چرم و سالامبور پوست گاو ، گوساله ، گوسفند و بز ، ایجاد صنایع جانبی ابریشم ، کارخانه تنظیف پر مرغ ، تولید پودر استخوان ، تولید مقوا از ضایعات کشاورزی ، پنبه هیدروفیل ، تولید کودهای ریز مغذی ، کنسانتره میوه جات ، فرآوری گیاهان دارویی ، غذای کودک و آجیل ، کنسرو مواد غذایی ، تصقیه نمک ، ، شکلات سازی ، دارو های دامی ، ادوات کشاورزی ، کاغذ سازی و کارخانه ترشیجات و مرباجات است ضمن اینکه کارخانه های سیمان، فولاد و قطعات خودرو از مهمترین کارخانه های شهرستان محسوب می شود.

* نفت و گاز
تربت حیدریه به عنوان یکی از سه قطب بزرگ پخش فرآوردهای نفتی خراسان رضوی مطرح است به گونه ای که سه منطقه نفتی زیر در خراسان رضوی وجود دارد:
۱٫ مشهد شامل مشهد – قوچان- نیشابور- درگز – تربت جام – تایباد – سرخس و فریمان
۲٫ تربت حیدریه شامل تربت حیدریه – کاشمر – دولت آباد – خلیل آباد – محولات – خواف – رشتخوار – گناباد
۳٫ سبزوار شامل سبزوار و بردسکن
در مجموع می توان گفت که در صورت داشتن برنامه مدون ، منسجم و اصولی و با به کارگیری از ظرفیت های موجود ، علاوه بر اشتغالزایی مناسب و اصولی و بهبود وضعیت اقتصادی خانوارها ، می توان در ارتقای شاخص های اقتصادی تربت حیدریه که یکی از قطب های مهم تولید در خراسان رضوی است ، گام های موثرتری برداشت.