داروسازی بالینی یکی از شاخه‌های داروسازی است که در ایران از رشته‌های تخصصی داروسازی محسوب می‌شود و بیشتر در زمینه مشاوره دارویی برای پزشکان فعالیت دارد. پزشکان متخصص می‌توانند پاسخ سوالات تخصصی دارویی خود را از داروسازان بالینی دریافت کنند. این رشته نیز مانند رشته پزشکی به زیر شاخه‌های متعدد از قبیل کودکان، عفونی، داخلی، مراقبت‌های ویژه و غیره تقسیم می‌شود. امروزه در دنیا به تعداد تخصص‌های پزشکی موجود، تخصص‌های داروسازی بالینی به وجود آمده است. هدف از این رشته «مصرف بهینه دارو» یا به عبارتی جایگزین کردن داروهای تجویز شده با داروهای بهتر، کاهش مصرف اقلام دارویی، تغییر مقادیر مصرف دارو (کم یا زیاد کردن مقدار مصرف دارو) میباشد. مصرف بهینه فقط کم مصرف کردن نیست بلکه درست مصرف کردن است.
برخی از وظایف این گروه از متخصصان عبارتند از: بررسی تاریخچه دارویی بیمار، نظارت بر مصرف صحیح دارو توسط بیمار، بررسی عوارض جانبی داروها و گزارش آنها، پیگیری غلظتهای دارویی در بیماران برای جلوگیری از مسمومیت‌ها، دستیابی به دوز صحیح درمانی (پایش) و کم کردن مدت بستری شدن بیماران و ارائه مشاوره دارویی به پزشکان.
داروسازی رشته‌ای بالینی است، زیرا داروساز با بیمار سروکار دارد و آخرین حلقه زنجیره درمانی است. داروخانه محلی است که در آنجا داروساز می‌تواند اطلاعات لازم را در اختیار بیمار قرار دهد تا با مصرف صحیح دارو به نتیجه مطلوب درمانی دست یابد. از همین رو، یکی از اهداف گروه داروسازی در دراز مدت این است که دوره عمومی داروسازی را به سمت داروسازی بالینی سوق دهد تا داروسازانی که به مردم خدمات دارویی ارائه می‌دهند، کارآیی لازم برای پاسخگویی به سوالات بالینی بیماران را داشته باشند و در ضمن بتوانند با پزشکان ارتباط بهتری برقرار کنند و تبادل نظر نزدیک‌تری با پزشکان و سایر حرف پزشکی داشته باشند. اینها همه، با تغییر در آموزش داروسازی مقدور خواهد بود. در برنامه ریزی آموزش داروسازی که دو سال گذشته مورد بازنگری قرار گرفته است، آموزش موادی تحت عنوان «داروسازی جامعه نگر» منظور شده است که در آینده به اجرا در خواهد آمد.
داروساز بالینی می‌تواند خدمات بسیاری در سطح بیمارستانها ارائه دهد. در حال حاضر در کشور ما در برخی از بیمارستان‌های تهران از جمله بیمارستان دکتر شریعتی، بیمارستان روزبه و تا حدودی در بیمارستان امام خمینی این خدمات با همکاری پزشکان و داروسازان ارائه می‌شوند.
مشکل داروسازی در کشور ما عدم توسعه داروسازی بیمارستانی است. داروخانه‌ها، بیشتر شبیه انبار دارویی هستند و بیمارستانها برای ارائه خدمات دارویی در داروخانه‌هایشان سرمایه گذاری نکرده اند، در نتیجه این موضوع در ارائه خدمات بالینی اثر منفی به جای گذاشته است، زیرا برای داشتن خدمات دارویی بالینی خوب، ناچار به داشتن داروخانه بیمارستانی خوب و همچنین داروساز بیمارستانی هستیم. قابل ذکر است که با سرمایه گذاری روی داروسازی بالینی و داروسازی بیمارستانی به دلیل کاهش مدت بستری بیمار در بیمارستان، بازگشت نیروی کار به جامعه، و مصرف بهینه دارو و کاهش هزینه‌های دارویی، از کل هزینه‌های درمانی کاسته خواهد شد.
ایالات متحده آمریکا پایه گذار رشته داروسازی بالینی در دنیا است و درحال حاضر به ندرت بیمارستانی را می توان در این کشور یافت که سیستم داروسازی بالینی و بیمارستانی در آن پیاده نشده باشد. در کشور ما نیز تقریبا از یک دهه قبل، متخصصان داروسازی بالینی گرد هم آمده و موفق به تاسیس گروه داروسازی بالینی شده‌اند که در این مدت نیز علاوه بر حضور در بیمارستان های آموزشی و ارائه خدمات دارو- درمانی، موفق به پذیرش و تربیت دستیاران تخصصی داروسازی بالینی شده اند.
در طول دهه های گذشته، داروسازان در کشورهای پیشرفته دنیا به ویژه آمریکا، اروپای غربی و نیز استرالیا، شروع به یک حرکت علمی- حرفه ای در جهت خروج از واحد داروخانه بیمارستان و حضور در بخش های بالینی به منظور مشارکت و مشاوره مستقیم و نه مداخله در تصمیم گیری‌های دارو‌درمانی بیماران کرده‌اند. در متداول ترین حالت، داروساز بالینی در بیمارستان با حضور در بخش های بالینی، پایش چارت های دارویی و ارائه مشاوره به بیماران، پرسنل پرستاری و پزشکان در رابطه با داروها و عوارض احتمالی آنها، ارائه خدمات مراقبت های دارویی را عهده دار است.
این داروسازان همچنین با شرکت در راندهای بخش ها می توانند در تصمیم گیری های مرتبط با دارو‌درمانی بیمار موثر واقع شوند و با مشارکت در ارائه مشاوره در کلینیک های بیماران سرپایی یا بیماران در حال ترخیص نیز مصرف داروی بیمار را بهینه کرده و خطرات ناشی از مصرف آن را به حداقل برسانند. داروسازان بالینی باید، توانایی برقراری ارتباط سالم و سازنده با بیمار، تجزیه و تحلیل نسخه، رژیم دارویی بیمار، بررسی روند درمانی و ارائه طرح مراقبت های دارویی برای بیمار به خصوص بیماران با بیماری مزمن و گروه های سنی خاص را داشته و در جهت به حداقل رساندن تداخلات و عوارض دارویی نامطلوب با ارائه اطلاعات به بیمار و پزشک معالج و ارائه گزارش موارد خاص دارویی به مراجع مربوط، تلاش لازم را انجام دهند.
