ملاقات با آبگینه‌های تاریخی ایران در خانه قوام مرضیه موسوی
بازدید از موزه آبگینه یک تیر و چند نشان است؛ از عمارت تاریخی و تماشایی خانه قوام السلطنه گرفته تا تماشای سفالینه‌ها و آبگینه‌های تاریخی که در آن جا خوش کرده، هم فال است و هم تماشا. چه برسد به اینکه قرار گرفتن این موزه در خیابان سی تیر، فرصت تماشای دیگر موزه‌های مشهور تهران را هم در اختیار می‌گذارد.
گروه ایرنا زندگی – نام خانه «قوام السلطنه» در نیم قرن گذشته با نام موزه آبگینه و سفالینه گره خورده است؛ وزیر دوره قاجار که ۲ دوره نخست وزیری در عصر قاجار و ۳ دوره نخست وزیری در دوره پهلوی را در کارنامه خود داشت. خانه در باغ بزرگی جا خوش کرده و عمارت اصلی در وسط باغ با تلفیقی از آجرکاری و گچکاری و آیینه کاری و هنرهای معماری اروپایی و سنتی ایران قرار دارد.
موزه آبگینه و سفالینه فرصت خوبی است برای مرور تاریخچه استفاده از سفال و شیشه در زندگی ایرانیان. نمونه‌هایی از چینی‌های قدیمی با طرح و تصاویر اشخاص مغولی هم در این موزه به چشم می‌خورد. این موزه در ۵ تالار و یک کتابخانه، همه آنچه را که باید در مورد آبگینه و سفالینه بدانید در اختیارتان می‌گذارد.
جمله‌ای که تاریخ را تکان داد
۱۱۰ سال پیش، احمد قوام این خانه را در خیابان سی‌تیر ساخت تا هم محل سکونتش باشد و هم دفتر کار. سکونت قوام الطسلطنه در این خیابان باعث شده بود تا خیابان سی‌تیر کنونی به خیابان قوام السلطنه نام‌گذاری شود.
بعد از انقلاب، به یاد کشته‌شدگان قیام سی تیر، نام خیابان قوام السلطنه به سی‌تیر تغییر پیدا کرد. ماجرا از این قرار بود که با اوج گرفتن اختلاف‌های رضاشاه و مصدق، مصدق از نخست‌وزیری استعفا داد و احمد قوام به حکم شاه به نخست‌وزیری انتخاب شد. قوام السلطنه همان روز پیام تهدیدآمیزی در رادیو منتشر کرد که در آن جمله معروف «کشتی‌بان را سیاستی دیگر آمد» را گفت و به خشم مردم برای اعتراض‌های خیابانی و قیام علیه شاه دامن زد.
داستان یک موزه
خانه قوام‌السلطنه از سال ۱۳۱۱ تا دهه پنجاه، چندین بار تغییر کاربری داد و از سفارت مصر گرفته تا باشگاه کارکنان بانک بازرگانی ایران را به خود دید. سرانجام در اواسط دهه پنجاه پیشنهاد خرید این ساختمان از بانک و تبدیل آن به موزه توسط دفتر فرح پهلوی مطرح، و اقدامات لازم برای این کار انجام شد.
آبگینه و سفالینه، یکی از موزه‌های قدیمی تهران است. این روزها اگر گذرتان به این عمارت و باغ تاریخی افتاده باشد حتما چشمتان به گوشه جنوبی باغ افتاده که دفتر سینما فارابی در آن قرار دارد. گرچه این بخش از خانه قوام بیش از هر چیزی رنگ و روی ساختمانی اداری به خود گرفته، اما هنوز می‌توان لابلای میزهای کار و از پشت پنجره‌ها، به اتاق‌های عمارت قدیمی سرک کشید و به تماشای کاشی‌های دیدنی روی دیوار و تزئینات خانه نشست.
تاریخ تمدن روی کوزه‌های سفالی
خانه قوام یا موزه آبگینه یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی شهر تهران است. در معماری بیرونی این خانه می‌توانید نمونه‌ای از آجرکاری را ببینید. تنها در نمای بیرونی این عمارت بیش از ۵۰ نوع آجرکاری به چشم می‌خورد.
نمونه‌ای از این آجرکاری در خانه مینایی در محله منیریه هم وجود دارد. از خانه قوام‌السلطنه تنها عمارت مرکزی آن باقی مانده که تالارهای موزه را در خود جا داده و ساختمان جنوبی که در اختیار بنیاد سینمایی فارابی است و ساختمان ضلع شمالی که کاربری اداری موزه را دارد. ساختمان مرکزی، در مرکز باغی با درختان کهنسال قرار دارد. بعد از آجرکاری نما، کاشیکاری و منبت‌کاری در و پنجره‌ها خودنمایی می‌کنند.
آبگینه‌های معبد چغازنبیل
معماری داخلی این خانه، با گچبری‌ها و آیینه‌کاری‌های زیبا تزئین شده و سقف و دیوارها جلوه‌های با شکوه دارند. پله‌های چوبی با غلامگردشی زیبا، از مهمترین عناصر استفاده شده در داخل این عمارت است که شما را به طبقه دوم این موزه راهنمایی می‌کند و سقف آیینه‌کاری را به رخ می‌کشد. خانه قوام السطنه یکی از خانه‌های تاریخی تهران است که می‌توان درآن سراغی از غلام‌گردش را گرفت.
در این خانه علاوه بر هنر معماری، به تماشای سفالینه‌ها و شیشه‌های تاریخی ایران دعوتید؛ ویترین‌هایی که با نورپردازی مناسب، و همچنین چیدمان خاص، نمونه‌هایی از کوزه‌ها و ظرف‌های سفالی از دوره پارینه‌سنگی تا بعد از اسلام را نشان می‌دهد و با گذر از کنار هر ویترین، می‌توانید روایتی از تاریخ تمدن در ایران را روی این سفالینه‌ها و آبگینه‌ها ببینید.
قدیمی‌ترین شیشه‌ها لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه است که از معبد چغازنبیل کشف شده است و مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد است. شیشه‌ها و سفال‌های طبقه اول نیز مربوط به دوره‌های پیش از تاریخ است که قدیمی‌ترین سفال دست‌ساز از دوران اشکانی، هزاره‌های اول به دست آمده است.
روزهای فعالیت موزه آبگینه
دوشنبه‌ها و تعطیلات رسمی، درهای موزه آبگینه بسته است. در سایر ایام سال می‌توانید به این موزه سر بزنید و از آن بازدید کنید و البته کتاب، کارت پستال، انواع آبگینه‌ها و اشیا دیگر را از فروشگاه موزه تهیه کنید.
برای رفتن به این موزه می‌توانید از ایستگاه مترو امام خمینی (ره) استفاده کنید. بعد از پیاده شدن از مترو و طی مسیر پیاده روی کوتاه، به ابتدای خیابان سی تیر برسید و سپس به سمت شمال این خیابان راهی شوید. اگر با خودرو شخصی به تماشای این موزه می‌روید می‌توانید روی پارکینگ‌های عمومی خیابان جمهوری حساب کنید.
دیگر دیدنی‌های نزدیک به موزه آبگینه
نزدیکی به محوطه میدان مشق، و قرار داشتن در خیابان سی تیر، موزه آبگینه را در موقعیت استراتژیکی قرار داده است. درست در نزدیکی این موزه، می‌توانید سری به موزه ملی ملک بزنید. یا به موزه ملی ایران باستان بروید.
بازدید از موزه پست و ارتباطات، موزه علوم و فناوری، موزه کلیسای حضرت مریم، آتشکده ادریان و دیدنی‌های دیگر هم در حوالی موزه آبگینه فراهم است. معروف‌ترین لقمه فروشی تهران، کافه گل‌رضائیه و اغذیه فروشی‌های متنوع دیگری هم در اطرافتان هستند.
ابزارک ملاقات با سفالینه‌ها و آبگینه‌های تاریخی ایران در خانه قوام تصویربزارک ملاقات با سفالینه‌ها و آبگینه‌های تاریخی ایران در خانه قوام تصویر
