زیباترین دریاچه‌های ایران برای سفر در تمام فصل‌ها
دریاچه‌های ایران شامل دریاچه‌های فصلی، دائمی و مصنوعی می‌شوند و از جنوب تا شمال کشور، از بهترین مقاصد گردشگری ایرانیان در طول سال هستند.
گروه ایرنا زندگی – ایران سرزمینی با اقلیم چهار فصل است و از شمال تا جنوب آن را طبیعتی متنوع با جاذبه‌های بکر پوشانده‌اند. دریاچه‌های ایران بخشی از زیباترین جاهای دیدنی ایران را تشکیل می‌دهند و اطراف آن‌ها مناطقی مناسب برای اتراق در طبیعت هستند. بسیاری از دریاچه‌های فصلی ایران در میان کوهستان‌های بلند قرار گرفته‌اند و از واپسین روزهای زمستان پرآب می‌شوند. دریاچه‌های مصنوعی ایران نیز شامل دریاچه‌های تفریحی و دریاچه‌های سد می‌شوند و در نقاط مختلف کشور قرار گرفته‌اند.
اگر از علاقه‌مندان به تفریحات آبی هستید یا گشت‌وگذار اطراف دریاچه‌های تماشایی برای شما لذت‌بخش است، در این مقاله با ما همراه شوید تا زیباترین دریاچه‌های ایران را به شما معرفی کنیم. با این توضیح که دریاچه‌های ایران بیش از این تعداد است و ما تنها به معرفی برخی از آن‌ها پرداخته‌ایم.
دریاچه‌های دائمی ایران
دریاچه های دائمی ایران معروف‌ترین عرصه‌های آبی داخل کشور هستند که نقش مهمی در رونق گردشگری نواحی اطراف خود دارند. این دریاچه‌ها در استان‌های مختلف ایران قرار گرفته‌اند و در تمام طول سال پرآب هستند؛ البته با شروع بارش‌های زمستانی حجم آب این دریاچه‌ها افزایش چشمگیری دارد. در این بخش برخی از معروف‌ترین دریاچه های دائمی ایران را معرفی می‌کنیم.
دریاچه کاسپین (خزر)
بیشترین عمق: ۹۸۰ متر
وسعت: ۳۷,۱۰۰,۰۰۰ هکتار (بزرگترین دریاچه جهان)
منبع تامین آب: بزرگترین منبع، رودخانه ولگا در کشور روسیه و رودخانه‌های فصلی و دائمی در کشورهای اطراف (رودخانه‌های ایران بین چهار تا پنج درصد منابع تامین‌کننده)
شنا و ماهیگیری در مناطق مشخص قانونی مجاز
بهترین زمان سفر: در همه ماه‌های سال به‌جز تیر و مرداد
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: شمال ایران، کرانه ساحلی استان‌های گلستان، مازندران و گیلان
دریاچه کاسپین بزرگترین عرصه آبی محدود در جهان است که در شمال ایران قرار دارد. از این دریاچه به‌دلیل وسعت بالای آن با نام دریا یاد می‌کنند و کشورهای ایران، آذربایجان، روسیه، ترکمنستان و قزاقزستان اطراف آن قرار گرفته‌اند. دریاچه کاسپین از طریق کانال به دریای سیاه وصل می‌شود و به‌طور مستقیم با هیچ یک از آب‌های آزاد جهان ارتباط ندارد.
طول دریاچه کاسپین بین ۱,۲۰۵ تا ۱,۲۸۰ کیلومتر است و مساحت آن (۳۷,۱۰۰,۰۰۰ هکتار) با حدود یک پنجم مساحت ایران برابری می‌کند. مساحت کاسپین در حدود ۱٫۵ برابر خلیج فارس است. عمیق‌ترین نقطه این دریاچه در حدود ۹۸۰ متر عمق دارد و رودخانه‌های متعددی از کشورهای اطراف آن به دریاچه کاسپین می‌ریزند. به‌دلیل اهمیت بالای این دریاچه در انتقال انرژی بین کشورهای هم جوار با آن و بهره‌برداری اقتصادی کشورها از این منبع بی پایان، کاسپین اهمیت بالایی در زمینه‌های اقتصادی و سیاسی دارد.
در گذشته دریاچه کاسپین را با نام دریای طبرستان نیز می‌شناختند؛ اما امروزه این دریاچه را با نام‌های کاسپین، خزر و مازندران می‌شناسند. از مهم‌ترین محصولات دریای کاسپین می‌توان ماهی خاویار را نام برد که بیشترین صید آن از این دریاچه در ایران انجام می‌شود. دریاچه کاسپین کوسه ندارد؛ اما تنوع آبزیان موجود در آن به بیش از ۴۰۰ نوع می‌رسد.
استان‌های گلستان، مازندران و گیلان در جوار دریاچه کاسپین قرار گرفته‌اند و این دریا سبب تبدیل این استان‌ها به پرترددترین مناطق گردشگری در ایران شده است. طول خط ساحلی در کرانه دریای خزر در حدود ۷۰۰ کیلومتر است که سراسر آن را طبیعت سرسبز و جنگل‌های هیرکانی پوشانده‌اند. برای دسترسی به دریای کاسپین با توجه به مقصد مورد نظر خود می‌تواند از جاده‌های هراز، فیروزکوه و چالوس خود را به سواحل زیبای این دریاچه برسانید.
دریاچه ارومیه
بیشترین عمق: در زمان پرآبی ۱۶ متر (در حال حاضر در حدود نیم متر)
وسعت: در زمان پرآبی ۴۶۲,۶۰۰ هکتار، پس از شروع خشکی در سال ۱۳۹۶ در حدود ۱۵۹,۴۰۰ هکتار و در شهریور ماه ۱۴۰۱ نزدیک به ۹۸,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه‌های زرینه رود و سیمینه رود
تالاب بین‌المللی
در شرایط نامناسب و در حال نابودی
بهترین زمان سفر: در حال حاضر به‌دلیل بحران بی‌آبی فصل‌های پاییز و زمستان (در فصل‌های گرم، خشک و باتلاقی)
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: مرز بین استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، ۲۰ کیلومتری شرق ارومیه
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخل ایران است که بخش قابل‌توجهی از آب آن را رودخانه‌های زرینه رود و سیمینه رود تامین می‌کنند. متاسفانه به‌دلایل شوری بالای آب این دریاچه، کمبود بارش‌های چند سال اخیر، بی تدبیری در حفاظت از این عرصه آبی ارزشمند و تبخیر بالا، از این دریاچه در حال حاضر جز نامی باقی نمانده است.
دریاچه ارومیه در روزگار پر آبی از بزرگترین دریاچه‌های آب شور جهان بود. در حال حاضر این دریاچه بخش قابل‌توجهی از عرصه خود را از دست داده است و گونه‌های متنوع حیات وحش در اطراف آن با خطر نابودی مواجه هستند. جانورانی مانند گوزن زرد که یکی از زیباترین و نایاب‌ترین گونه‌های جانوری رو به انقراض در جهان به شمار می‌روند، در اطراف دریاچه ارومیه زندگی می‌کنند.
دریاچه ارومیه به‌دلیل وجود ریز ذرات فعال در آن در طول سال، تغییر رنگ‌های مختلفی از سرخ و نارنجی تا سفید را تجربه می‌کند. نام این دریاچه در فهرست ذخیره گاه‌های زیست‌کره و مناطق حفاظت شده جهان قرار دارد. دریاچه ارومیه بیش از ۱۰۰ جزیره دارد که برخی از آن‌ها دور از دسترس قرار گرفته‌اند. از معروف‌ترین جزایر این دریاچه می‌توان آتش، آذر، آذین، اردشیر، اشکو، توس، چشمه کنار و شاهی را نام برد. شاهی تنها جزیره مسکونی در دریاچه ارومیه است و هفت روستا دارد.
عمق دریاچه ارومیه در روزگار پرآبی در عمیق‌ترین نقاط آن به ۱۶ متر می‌رسید؛ اما در حال حاضر عمق بسیاری از بخش‌های این دریاچه کمتر از نیم متر است. در صورت عدم رسیدگی مناسب و عدم حفاظت از این دریاچه، طولی نخواهد کشید که این عرصه آبی با ارزش به‌طور کامل خشک شود. بازدید از دریاچه ارومیه در تمام فصل‌های سال امکان‌پذیر است؛ اما در نیمه دوم سال دریاچه ارومیه زیبایی دوچندان دارد.
از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری و تفریحات متداول در دریاچه ارومیه می‌توان به قایق‌سواری بین جزایر این دریاچه، اتراق در طبیعت اطراف آن، تماشای منظره غروب خورشید بر فراز دریاچه ارومیه و گل بازی اشاره کرد. گل و لای کف دریاچه ارومیه خاصیت درمانی بالایی دارند و در درمان بیماری‌های پوستی، روماتیسمی و تنفسی موثر هستند.
برای بازدید از دریاچه ارومیه باید به شمال غربی ایران و شهر ارومیه بروید. این دریاچه در ۲۰ کیلومتری شرق ارومیه قرار دارد و پل بزرگراه ارومیه-تبریز از آن عبور می‌کند. در این مسیر با خودروی شخصی خود چشم‌اندازی تماشایی از دریاچه ارومیه را خواهید دید.
دریاچه مهارلو
بیشترین عمق: سه متر
وسعت: ۲۴,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: بارش‌های سالانه و رودخانه‌های باباحاجی، چنار راهدار، نظر آباد و خشک شیراز و آبراهه‌های فصلی متعدد
منطقه حفاظت‌شده و شکار ممنوع
بهترین زمان سفر: فصل‌های پاییز و زمستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان فارس، ۶۰ کیلومتری جاده شیراز-فسا، روستای مهارلو
دریاچه یا تالاب مهارلو از جاذبه‌های طبیعی استان فارس است که در منطقه شکار ممنوع مهارلو قرار دارد. وسعت این دریاچه به حدود ۲۴,۰۰۰ هکتار می‌رسد و در ارتفاع بیش از ۱,۵۰۰ متری از سطح دریا قرار گرفته است. در زمان پر آبی تالاب مهارلو بیشترین عمق آن به حدود سه متر می‌رسد. برخی به‌دلیل کاهش حجم آب این دریاچه در تابستان، دریاچه مهارلو را تالابی فصلی قلمداد می‌کنند؛ اما این دریاچه در طول سال آب دارد و تغییرات دما در طول سال، تنها حجم آن را تغییر می‌دهد.
دریاچه مهارلو را با نام‌های «مهلو»، «مهلویه» و «ماهلویه» نیز می‌شناسند. رشد جلبک‌هایی مخصوص در آب این دریاچه سبب تغییر رنگ آن به رنگ صورتی می‌شود. تالاب مهارلو در زمستان از گونه‌های متنوع پرندگان مهاجر میزبانی می‌کند که بیشترین آن‌ها را فلامینگوها تشکیل می‌دهند. این دریاچه حجم قابل‌توجهی از نمک خوراکی و صنعتی استان فارس را تامین می‌کند. طبیعت گردی در اطراف دریاچه مهارلو و پرنده‌نگری از پرطرفدارترین تفریحات این تالاب هستند.
برای بازدید از دریاچه مهارلو باید به شهر شیراز در استان فارس بروید. دسترسی به این دریاچه از جاده شیراز-فسا در جنوب شرقی شیراز امکان‌پذیر است. در این جاده با ادامه مسیر تا کیلومتر ۶۰، به روستای مهارلو خواهید رسید. دریاچه مهارلو مقابل این روستا در سوی دیگر جاده قرار دارد. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه فصل‌های پاییز و زمستان هستند.
دریاچه گهر
بیشترین عمق: گهر بزرگ ۲۸ متر و گهر کوچک سه متر
وسعت: گهر بزرگ ۸۵ هکتار و گهر کوچک پنج هکتار (درمجموع ۹۰ هکتار)
منبع تامین آب: رودخانه تاپله و چشمه‌های کوهستانی
شنا ممنوع و ماهیگیری با مجوز مجاز
بهترین زمان سفر: از اواخر بهار تا اواسط تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان لرستان، منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه، مرز بین شهرهای الیگودرز، دورود و ازنا
دریاچه گهر از زیباترین دریاچه‌های ایران در استان لرستان میان کوهستان اشترانکوه است. این دریاچه در ارتفاع بیش از ۲,۳۰۰ متری سطح دریا قرار دارد و از دو بخش گهر بزرگ و گهر کوچک تشکیل می‌شود. در فصل‌های بهار و تابستان اطراف دریاچه گهر از گل‌های رنگارنگ و طبیعت سرسبز پوشیده می‌شوند و در طول زمستان دریاچه یخی منظره‌ای تماشایی میان کوه‌های بلند ایجاد می‌کند.
آب دریاچه گهر شفافیت بالایی دارد و به همین دلیل عمق و ماهی‌های داخل آن به‌راحتی دیده می‌شوند. بازتاب نور خورشید در آب زلال گهر، رنگی شبیه به آبی فیروزه‌ای به وجود می‌آورد که بر زیبایی آن می‌افزاید. سواحل اطراف دریاچه گهر در شرق و غرب ماسه‌ای و در شمال و جنوب صخره‌ای هستند. دریاچه بزرگ گهر بین چهار تا ۲۸ متر عمق و ۸۵ هکتار مساحت دارد؛ اما عمق دریاچه کوچک‌تر گهر بین یک تا سه متر و مساحت آن نزدیک به پنج هکتار است.
از مهم‌ترین تفریحات دریاچه گهر می‌توان به ماهیگیری، قایق‌سواری، عکاسی، کمپ در طبیعت و کوهنوردی اشاره کرد. این دریاچه زیستگاه قزل‌آلای خال قرمز و رنگین کمانی است. با دریافت مجوز از واحد محیط زیست مستقر در جوار ضلع غربی دریاچه گهر، می‌توانید در این دریاچه ماهیگیری کنید؛ اما شنا در دریاچه گهر به‌دلیل بافت خاک آن ممنوع است.
برای بازدید از دریاچه گهر باید به شهرستان دورود استان لرستان بروید و مسیر خود را از جنوب شرقی این شهرستان تا منطقه حفاظت‌شده اشترانکوه ادامه دهید. دسترسی به این دریاچه از شهرهای الیگودرز و دورود امکان‌پذیر است. در هر دو مسیر باید بخش‌های آخر را با پای پیاده طی کنید. از مسیر الیگودرز نخست به دریاچه گهر کوچک می‌رسید، اما در مسیر دورود ابتدا دریاچه گهر بزرگ را خواهید دید. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه از واپسین روزهای فصل بهار تا اواسط تابستان است.
دریاچه زریوار
بیشترین عمق: پنج متر
وسعت: ۸۰۰ هکتار
منبع تامین آب: چشمه‌های زیرزمینی و بارش‌های سالانه
شنا ممنوع، ماهیگیری از نخستین روزهای شهریور تا پایان اسفند مجاز
تالاب بین‌المللی و پناهگاه حیات وحش
بهترین زمان سفر: فصل‌های بهار و تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان کردستان، پنج کیلومتری غرب مریوان
دریاچه زریوار که با نام زریبار نیز شناخته می‌شود، بزرگترین دریاچه آب شیرین ایران در غرب کشور در استان کردستان است. این دریاچه زیبا در دره‌ای تماشایی پوشیده از درختان بلوط قرار دارد و بین جنگل‌های سرسبز و کوهستان‌های بلند خودنمایی می‌کند. مساحت دریاچه زریوار بین ۸۵۰ تا ۹۰۰ هکتار است و عمق آن از دو تا پنج متر تغییر می‌کند.
در دریاچه زریوار گونه‌های متنوعی از آبزیان زندگی می‌کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های این دریاچه می‌توان به جزیره‌های متحرک میان آن اشاره کرد که از کناره‌های آن جدا شده و شناور مانده‌اند. در زمستان سطح دریاچه زریوار پوشیده از یخ است و تنها در محل جوشش چشمه‌های زیرزمینی این دریاچه، آب در جریان می‌ماند. دریاچه زریوار یکی از تالاب‌های بین‌المللی ایران و پناهگاه حیات وحش است و نام آن به‌عنوان هفتمین تالاب ایران در کنوانسیون بین‌المللی رامسر ثبت شده است.
هیچ رودخانه‌ای به دریاچه زریوار نمی‌ریزد و رود مریوان نیز از این دریاچه سرچشمه می‌گیرد. آب دریاچه زریوار از چشمه‌های زیرزمینی جوشان کف آن و بارش‌های سالانه برف و باران تامین می‌شود. تنوع بالای ماهی‌ها در زریوار، سبب استقبال علاقه‌مندان به ماهیگیری از این دریاچه می‌شود. از دیگر تفریحات دریاچه زریوار می‌توان کمپ در طبیعت اطراف آن، تور دریاچه گردی، قایق‌سواری، اسکی روی آب، پرواز بر فراز دریاچه با پاراگلایدر و پرنده‌نگری را نام برد.
برای بازدید از دریاچه زریوار باید به شهرستان مریوان در استان کردستان بروید. این دریاچه در فاصله سه کیلومتری غرب مریوان قرار دارد و دسترسی به آن از جاده سنندج به مریوان امکان‌پذیر است. بهترین زمان‌ها برای بازدید از دریاچه زریوار فصل‌های بهار و تابستان هستند.
دریاچه اوان
بیشترین عمق: ۶ متر
وسعت: ۷۰ هکتار
منبع تامین آب: چشمه‌های زیرزمینی کف دریاچه و بارش‌های سالانه
شنا و ماهیگیری غیرمجاز
منطقه شکار ممنوع
بهترین زمان سفر: فصل‌های پاییز و بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان قزوین، دهستان الموت، جاده زرآباد، جاده اوان
دریاچه اوان از جاذبه‌های طبیعی در بخش رودبار الموت استان قزوین است. این دریاچه در میان کوهستان‌های زیبای شمالی دهستان الموت و در دامنه‌های کوه «خشچال» قرار دارد و اطراف آن روستاهای «اوان»، «ورین»، «زواردشت» و «زرآباد» قرار گرفته‌اند. از دریاچه اوان با نام «نگین الموت» یاد می‌کنند.
مساحت دریاچه اوان به بیش از ۷۰ هکتار می‌رسد و عمیق‌ترین بخش آن در حدود ۶ متر عمق دارد. آب آن از چشمه‌های طبیعی کف آن و بارش‌های سالانه برف و باران تامین می‌شود. اطراف اوان گونه‌های مختلف گیاهی مانند درختان بید، چنار، تبریزی و انواع میوه‌ها و همچنین گونه‌های علفی مانند گون، کنگر و شیرین بیان به چشم می‌خورند. گونه‌های مختلف پرندگان مانند عقاب، شاهین، کبک، جغد، دارکوب و زاغی، گربه‌سانان مانند پلنگ، روباه، گرگ و گربه وحشی و انواع ماهی‌هایی مانند کپور، قزل‌آلای رنگین کمانی و اردک ماهی نیز جانوران متنوع این نواحی هستند.
دریاچه اوان ظرفیت‌های بالای گردشگری برای علاقه‌مندان به پرنده‌نگری و طبیعت گردی دارد. از دیگر فعالیت‌های مورد توجه گردشگران در این دریاچه می‌توان به صید ورزشی سالانه اشاره کرد. در این سبک ماهیگیری، ماهی‌ها نخست صید و سپس رهاسازی می‌شوند. تنها حالت مجاز برای ماهیگیری در دریاچه اوان صید ورزشی است و ماهیگیری برای گردشگران شخصی در این منطقه مجاز نیست.
کوهنوردی در قله‌های اطراف دریاچه اوان، قایق‌سواری و اسکیت روی یخ در زمستان، از دیگر تفریحات دریاچه اوان هستند. در گشت‌وگذار اطراف دریاچه امکان ثبت تصاویری خاطره‌انگیز از طبیعت را نیز خواهید داشت. برای اتراق در این منطقه باید همه وسایل مورد نیاز پیک نیک یا کمپ در طبیعت را همراه ببرید.
فصل‌های بهار و پاییز بهترین زمان‌ها برای بازدید از دریاچه اوان هستند؛ اما تماشای دریاچه یخی در زمستان نیز برای بسیاری از گردشگران خالی از لطف نیست. دریاچه اوان از مهم‌ترین منابع طبیعی استان قزوین در منطقه الموت است که نقش قابل‌توجهی بر اقتصاد ساکنان روستاهای اطراف خود دارد. هرگونه آسیب به اکوسیستم دریاچه و طبیعت اطراف آن، تاثیر مخرب و غیر قابل جبرانی بر اوان می‌گذارد و سبب نابودی آن می‌شود.
برای بازدید از دریاچه اوان باید به منطقه الموت قزوین بروید. در مسیر اتوبان کرج به قزوین، خروجی الموت پیش از قزوین قرار دارد. جاده کوهستانی در مسیر دسترسی به دریاچه اوان در دهستان الموت بسیار تماشایی است و از کنار گردنه‌های پرشیب و سرسبز می‌گذرد. پس از عبور از روستای رجایی دشت به دوراهی خواهید رسید که مسیر سمت چپ شما را به دریاچه اوان می‌رساند.
دریاچه نئور
بیشترین عمق: ۱۳ متر
وسعت: در زمان پرآبی نزدیک به ۲۲۰ هکتار
منبع تامین آب: چشمه‌های کوهستانی و گسلی و بارش‌های سالانه
شنا ممنوع و ماهیگیری در تابستان مجاز
منطقه حفاظت‌شده
بهترین زمان سفر: فصل‌های بهار و تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده (مسیر دسترسی از ییلاق سوباتان با درجه سختی متوسط)
آدرس: استان اردبیل، جاده اردبیل به خلخال، جاده روستای عباس‌آباد، منطقه حفاظت‌شده نئور
دریاچه نئور در مرز بین استان‌های گیلان و اردبیل و در نزدیکی جاده تماشایی اسالم به خلخال قرار دارد. این دریاچه در منطقه حفاظت‌شده نئور واقع شده است و به‌دلیل گستردگی گونه‌های گیاهی و جانوری موجود در آن، اهمیت بالایی میان طبیعت گردان دارد. بیش از ۷۰ نوع گیاهان دارویی معطر دورتادور این دریاچه قرار گرفته‌اند که عطر آن‌ها در فصل بهار این منطقه را پر می‌کند.
دریاچه نئور شامل دو بخش نزدیک به هم می‌شود که در فصل گرم سال از یکدیگر جدا هستند. با شروع بارش‌های زمستانی و پس از ذوب برف کوهستان‌ها این دریاچه‌ها پر آب می‌شوند و با پیوستن به یکدیگر دریاچه نئور را به وجود می‌آورند. عمق آب دریاچه نئور در بخش‌های مختلف آن بین پنج تا ۱۳ متر تغییر می‌کند.
مسیر خاکی دورتادور دریاچه نئور برای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری بسیار مناسب است. علاقه‌مندان به کوهنوردی و طبیعت گردی می‌توانند در مسیرهای اطراف این دریاچه به گشت‌وگذار بپردازند. عکاسی در طبیعت این منطقه نیز خاطراتی خوش و مانا برای شما همراه خواهد داشت. برای قایق‌سواری در دریاچه نئور باید قایق بادی همراه ببرید. ساکنان روستاهای اطراف این دریاچه به گردشگران اسب کرایه می‌دهند. اتراق در طبیعت اطراف دریاچه نئور برای بسیاری از علاقه‌مندان به طبیعت گردی لذت‌بخش است. شنا در این دریاچه مجاز نیست و برای دریافت مجوز ماهیگیری در آن تنها باید در فصل تابستان اقدام کنید.
برای بازدید از دریاچه نئور باید به‌سمت اردبیل و شهر خلخال بروید. دسترسی به این دریاچه از استان گیلان نیز میسر است؛ اما بهترین مسیر به‌سمت این دریاچه از خلخال آغاز می‌شود. در میانه جاده اردبیل به خلخال جاده فرعی روستای «بودالالو» قرار دارد؛ مسیر دسترسی شما به این دریاچه از روبه‌روی این روستا آغاز می‌شود. با ورود به کوهستان‌های تالش و طی مسیری در حدود ۳۰ دقیقه، به بخش شمالی دریاچه نئور خواهید رسید. دسترسی به این جاده از ییلاق سوباتان نیز میسر است؛ اما عبور از این مسیر برای همه گردشگران مناسب نیست. بهترین زمان برای بازدید از دریاچه نئور فصل‌های بهار و تابستان هستند.
دریاچه پریشان
بیشترین عمق: در روزگار پر آبی ۶ متر
وسعت: پیش از خشکی نزدیک به ۴,۳۰۰ هکتار
منبع تامین آب: چشمه‌های طبیعی و ریزش‌های جوی سالانه
شنا و ماهیگیری ممنوع
تالاب بین‌المللی در منطقه حفاظت‌شده و در خطر خشکی
بهترین زمان سفر: نخستین روزهای فصل بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان فارس، جنوب شرقی کازرون، بخش جره و آباده، منطقه حفاظت‌شده دشت ارژن
دریاچه پریشان یکی از دریاچه‌های زیبای استان فارس در منطقه ییلاقی و خوش آب و هوای ارژن است. این دریاچه را به نام‌های دیگری مانند «پیرشون»، «مور»، «یون» و «موز» نیز می‌شناسند. دریاچه پریشان در حدود ۸۲۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و آب آن از چشمه‌های طبیعی اطراف و ریزش‌های جوی در طول سال تامین می‌شود.
متاسفانه به‌دلیل خشکسالی‌ها و بارش‌های محدود در طول چند سال گذشته، دریاچه پریشان نیز مانند بسیاری دیگر از دریاچه‌های ایران در خطر جدی خشکی کامل است. از دیگر عوامل موثر بر خشکی این تالاب می‌توان فعالیت مداوم نیروگاه برق در نزدیکی دریاچه پریشان و حفر چاه‌های متعدد کشاورزان را نام برد. مساحت تالاب پریشان در دوره پر آبی به ۴,۳۰۰ هکتار می‌رسید و بیشترین عمق آن نیز ۶ متر بود. این تالاب در منطقه حفاظت‌شده قرار دارد و نام آن در فهرست تالاب‌های بین‌المللی به چشم می‌خورد.
روستاهای متعددی مانند «مالکی»، «عرب فامور»، «سی سخت»، «قلعه نارنجی» و «نرگس زار» در اطراف دریاچه پریشان قرار دارند که از مناطق محبوب میان گردشگران هستند. آب تالاب پریشان در دسته آب‌های شیرین قرار دارد؛ اما قابل شرب نیست. امروزه بخش‌های زیادی از دریاچه حالت باتلاقی دارند و دیگر اثری از ماهی‌های متنوع در آن به چشم نمی‌خورد.
دریاچه پریشان به‌همراه دشت ارژن و دره چوگان، مثلث گردشگری استان فارس را تشکیل می‌دهند که اقلیم متنوعی دارند. درختچه‌های گز، گیاهان نمک دوست و اسفنجی و لاک‌پشت‌ها، از مهم‌ترین گونه‌های گیاهی و جانوری در تالاب پریشان هستند. بهترین زمان برای بازدید از دریاچه پریشان نخستین روزهای فصل بهار است. در طول زمستان پرندگان مهاجر به این دریاچه سفر می‌کنند؛ اما آب تالاب در این زمان از سال باتلاقی است. خشکی دریاچه پریشان نیز سبب کاهش پرندگان مهاجر این تالاب در طول زمان شده است.
برای بازدید از دریاچه پریشان باید در استان فارس به‌سمت شهرستان کازرون بروید. جاده محلی دریاچه پریشان در فاصله ۱۰ کیلومتری از جنوب شرقی کازرون در بزرگراه کازرون به شیراز قرار دارد.
دریاچه شورابیل
بیشترین عمق: ۱۱ متر
وسعت: ۱۸۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه بالیقلوچای، رودخانه‌های فصلی و چشمه‌های زیرزمینی
شنا و ماهیگیری ممنوع
بهترین زمان سفر: بهار و تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان اردبیل، شهر اردبیل، بزرگراه میلاد، بعد از میدان پلیس
دریاچه شورابیل از جاذبه‌های طبیعی پرطرفدار در شهر اردبیل است که امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی دارد. این دریاچه در جنوب غربی اردبیل و داخل بافت شهری قرار گرفته است. شورابیل در گذشته تالابی وسیع با آب شور بود؛ اما در حال حاضر بخش قابل‌توجهی از شوری خود را از دست داده است. با هدایت رودخانه «بالیقلوچای» به سوی دریاچه شورابیل، ماهیت آب این دریاچه تغییر کرد و شوری آب شورابیل در طول زمان‌های طولانی از ۸۰ گرم در لیتر به دو گرم در لیتر رسید. نام دریاچه شورابیل را نیز به‌دلیل حجم بالای نمک در آب این تالاب در گذشته انتخاب کردند.
در طول سال گونه‌هایی از پرندگان مانند اردک چشم طلایی، لک‌لک سیاه، غاز و پلیکان خاکستری به دریاچه شورابیل مهاجرت می‌کنند و حواصیل، مرغابی، قرقاول و خوتکا نیز از پرندگان بومی اطراف این تالاب هستند. در گذشته به‌دلیل شوری بالای آب شورابیل، گونه‌های گیاهی آن تنوع بالایی نداشتند. با تغییر شوری آب به‌تدریج جنگل‌های مصنوعی اطراف این دریاچه احداث شده‌اند؛ جنگل‌هایی که تفرجگاه‌هایی محبوب میان گردشگران به شمار می‌روند.
دریاچه شورابیل در نواحی سردسیر و پربارش قرار دارد و ارتفاع آن به بیش از ۱,۳۰۰ متر از سطح دریا می‌رسد. بارش‌های سالانه، رودخانه بالیقلوچای، چشمه‌های زیرزمینی و دیگر رودخانه‌های جاری اطراف شورابیل، منابع تامین کننده آب این دریاچه هستند. در حال حاضر اداره شیلات اردبیل قزل‌آلای رنگین کمانی، کپور و شاه میگو در شورابیل پرورش می‌دهد.
از امکانات تفریحی دریاچه شورابیل می‌توان مسیر جاده تندرستی دورتادور دریاچه و سایت قایقرانی آن را نام برد. تنوع قایق‌های تفریحی این دریاچه بالا است و جت اسکی نیز در دسترس علاقه‌مندان به این تفریح آبی قرار دارد. دوچرخه سواری اطراف دریاچه شورابیل از دیگر فعالیت‌های مورد توجه گردشگران به شمار می‌رود. دیگر سالن‌های ورزشی نیز در جوار این دریاچه در دست ساخت هستند. از تفریحات مهیج مجموعه شورابیل می‌توان به زیپ لاین بر فراز دریاچه اشاره کرد که طول آن به ۹۰۰ متر می‌رسد.
در جوار دریاچه شورابیل شهربازی‌های سرباز و سرپوشیده وجود دارد و باغ بهشت و پارک صخره‌ای نیز از دیگر قسمت‌های این مجموعه تفریحی بزرگ هستند. بهترین زمان برای بازدید از دریاچه شورابیل فصل‌های بهار و تابستان است؛ اما تماشای طبیعت رنگارنگ پاییزی و دریاچه یخی در زمستان نیز خالی از لطف نیست. برای دسترسی به مجموعه تفریحی شورابیل باید به بزرگراه میلاد در جنوب غربی شهر اردبیل بروید.
دریاچه بختگان
بیشترین عمق: دریاچه بختگان دو متر و تالاب طشک سه متر
وسعت: دریاچه بختگان ۸۵,۰۰۰ هکتار و تالاب طشک ۴۱,۰۰۰ هکتار، در زمان اتصال به هم بین ۱۰۸,۰۰۰ تا ۱۳۶,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه‌های کر و سیوند
شنا و ماهیگیری آزاد (در زمان پرآبی)
تالاب بین‌المللی و منطقه حفاظت‌شده و در خطر خشکی کامل
بهترین زمان سفر: از اواسط زمستان تا اواسط بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان فارس، شمال غربی شهرستان نیریز، پارک ملی بختگان
دریاچه بختگان از جاذبه‌های طبیعی استان فارس در شمال غربی شهر نیریز است که در محوطه پارک ملی بختگان قرار دارد. تالاب بختگان در جوار تالاب طشک واقع شده است و با شروع بارندگی‌های زمستانی به آن متصل می‌شود. این دو دریاچه در زمان اتصال به یکدیگر ۱۰۸,۰۰۰ هکتار وسعت دارند که با افزایش بارش ها مساحت آن‌ها به بیش از ۱۳۶,۰۰۰ هکتار می‌رسد. نام دریاچه‌های بختگان و طشک در کنواسیون رامسر در فهرست تالاب‌های بین‌المللی ایران به ثبت رسیده است. در این کنوانسیون مساحت تالاب بختگان ۸۵,۰۰۰ هکتار و مساحت تالاب طشک ۴۱,۰۰۰ هکتار عنوان شده است.
مجموعه بختگان از دو بخش پناهگاه حیات وحش و پارک ملی تشکیل می‌شود که از مهم‌ترین منابع طبیعی در استان فارس هستند. رودخانه‌های کر، سیوند و چشمه‌های گمبان و سهل آباد مهم‌ترین منابع تامین کننده آب تالاب بختگان هستند؛ اما رودخانه‌ها، چشمه‌های محلی و بارش‌های سالانه نیز در تامین بخشی از آب این تالاب نقش دارند. شوری آب در بختگان به‌سمت شمال شرقی و شرق این دریاچه افزایش می‌یابد. تالاب‌های بختگان و طشک در روزگار پرآبی خود از بزرگترین دریاچه‌های دائمی ایران بودند.
تالاب بختگان به‌دلیل وجود جزایر کوچک و بزرگ در آن از سوی سازمان بین‌المللی حیات پرندگان با عنوان زیستگاه شاخص پرندگان مهاجر شناخته شده است. با خشکی این دریاچه به‌دلیل کم آبی رودخانه کر و بارش‌های محدود سالانه، تعداد پرندگان مهاجر این تالاب نیز کاهش چشمگیری داشته است. امروزه درناهای مهاجر، تنها مهمانان تالاب بختگان در زمستان هستند که از زمین‌های کشاورزی اطراف تغذیه می‌کنند. احداث سد در مسیر رودخانه‌های منبع آب دریاچه بختگان از دیگر دلایل خشکی این تالاب به شمار می‌روند. تالاب‌های بختگان و طشک در چند سال اخیر کاملا از یکدیگر جدا شده‌اند و دیگر خبری از تالاب یک‌پارچه بزرگ نیست.
برای دسترسی به پارک ملی بختگان و تالاب بختگان باید به شهرستان نیریز فارس بروید و سپس از جاده‌های فرعی شمال غربی شهر نیریز، خود را به پارک ملی بختگان برسانید. از اواسط زمستان تا اواسط بهار میزان آب تالاب بختگان به بیشترین مقدار خود می‌رسد.
دریاچه هامون
بیشترین عمق: در زمان پرآبی ۱۱ متر
وسعت: پیش از خشکی ۵۶۶,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: منبع اصلی رودخانه هیرمند افغانستان
شنا و ماهیگیری آزاد (زمان پرآبی)
تالاب بین‌المللی، ذخیره‌گاه زیست‌کره و در خطر خشکی کامل
بهترین زمان سفر: در سال‌های پربارش در فصل زمستان (تنها در زمان وقوع بارندگی‌های سیلابی آب دارد)
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان سیستان و بلوچستان، ۳۶ کیلومتری جنوب غربی زابل
دریاچه هامون یکی از قدیمی‌ترین عرصه‌های آبی ایران است که نام آن در شاهنامه فردوسی نیز به چشم می‌خورد. تالاب هامون در استان سیستان و بلوچستان و در نزدیکی مرز ایران و افغانستان قرار دارد. این دریاچه در روزگاری نه چندان دور بسیار پر آب بود و شکل یک‌پارچه داشت؛ اما امروزه به بخش‌های مختلف تقسیم شده است. هامون صابری یا هامون سیستان، هامون پوزک ایران، هامون هیرمند و هامون پوزک افغانستان بخش‌های مختلف این تالاب هستند.
منابع تامین کننده دریاچه هامون رودخانه‌های هیرمند، خاش رود، فراه، شور رود، حسین آباد، نهبندان و هاروت رود هستند که سرچشمه بیشتر آن‌ها از افغانستان است. تالاب هامون در زمان پرآبی، از مهم‌ترین منابع اقتصادی سیستان و بلوچستان بود و با خشکی آن آسیب‌های غیر قابل جبرانی به اقتصاد مردم مناطق اطراف آن وارد شده است.
نوسانات آبی رودخانه هیرمند دلیل عمده خشکی تالاب هامون به شمار می‌رود. احداث سدهای «کجکی» و «کمان خان» بر رود هیرمند و کنترل آب ورودی از آن به ایران از طرف افغانستان، مشکلات فراوانی برای هامون ایجاد کرده‌اند. وسعت دریاچه هامون در زمان پرآبی به بیش از ۵۶۶,۰۰۰ هکتار می‌رسید و به مرور زمان به کمتر از ۳۸۲,۰۰۰ هکتار رسیده است. عمق این تالاب نیز نزدیک به ۱۱ متر بود که با خشکی تدریجی آن به کمر از یک متر رسید.
تنوع گونه‌های جانوری پیش از خشکی دریاچه هامون در آن بسیار بالا بود. بسیاری از پرندگان مانند فلامینگو، غاز، پلیکان، قوی گنگ و اردک تاجدار در این تالاب و اطراف آن زندگی می‌کردند. انواع خزندگان و آبزیان از دیگر گونه‌های جانوری در این تالاب بودند. امروزه بسیاری از جانوران این منطقه بر اثر بی‌آبی از بین رفته‌اند و این روند هم‌چنان ادامه دارد. پوشش گیاهی اطراف تالاب هامون و دامپروری ساکنان این منطقه نیز با خطر نابودی کامل روبه‌رو است. ماهیگیران محلی در گذشته صید روزانه خود را در تالاب هامون انجام می‌دادند. پرندگان مهاجر زیادی نیز با شروع زمستان به این دریاچه سفر می‌کردند که امروزه خبری از آن‌ها نیست.
برای بازدید از تالاب هامون باید خود را به شهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان برسانید. در ادامه باید از زابل به‌سمت نهبندان بروید. در جاده زابل-نهبندان در مسیر فرعی «چاه خرما» به تالاب هامون خواهید رسید. متاسفانه در حال حاضر به‌دلیل خشکی کامل بخش‌هایی از دریاچه هامون، عرصه آبی آن به کویری خشک تبدیل شده است. چنانچه زمان زیادی از بارندگی‌های سالانه نگذشته باشد، شانس تماشای دریاچه‌ای کم آب را خواهید داشت.
دریاچه های فصلی ایران
دریاچه‌های فصلی ایران به‌طور معمول از اواخر اسفند ماه با گرمای هوا و ذوب یخ‌های کوهستانی تشکیل می‌شوند. به‌دلیل شکل‌گیری این دریاچه‌ها از جریان آب نهرها و رودهای کوهستانی، دریاچه‌های فصلی بیشتر در نقاط مرتفع قرار دارند. هرچه در طول زمستان بارش‌ها بیشتر باشند، دریاچه‌های فصلی پر آب‌تر می‌شوند. در ادامه با برخی از دریاچه‌های فصلی ایران آشنا می‌شویم.
دریاچه آهنک
بیشترین عمق: دریاچه بزرگ ۳۲ متر و دریاچه کوچک هشت متر
وسعت: مجموع دریاچه‌ها در حدود نیم هکتار
منبع تامین آب: رودخانه‌های فصلی و برف و یخ ذوب شده کوهستان بر اثر گرما
شنا و ماهیگیری آزاد
بهترین زمان سفر: فصل‌های بهار و تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: متوسط
آدرس: استان تهران، شهرستان فیروزکوه، روستای سیمین دشت
دریاچه آهنک در فاصله تقریبی پنج کیلومتری از روستای سیمین دشت و در ارتفاعات شهرستان فیروزکوه قرار دارد. این دریاچه از دو حوضچه تشکیل می‌شود که از اواخر زمستان پس از ذوب برف و یخ کوهستان‌های اطراف پرآب می‌شوند. عمق آب در دریاچه کوچک‌تر در زمان پرآبی به حدود هشت متر می‌رسد و دریاچه بزرگ‌تر در پر آب‌ترین حالت تا ۳۲ متر عمق دارد.
آب دریاچه‌های آهنک گوگرد زیادی دارد و به همین دلیل تلخ مزه است. در بالادست این دریاچه چشمه‌ای زلال وجود دارد که مقابل آن غاری طبیعی قرار گرفته است. بازدید از این مناطق برای علاقه‌مندان به طبیعت گردی بسیار جذابیت دارد و طبیعت آن نیز برای کمپ در طبیعت مناسب است.
دورتادور دریاچه آهنک را نیزارهایی زیبا پوشانده است و درختچه‌های گز در فاصله کوتاه از آن به چشم می‌خورد. در دریاچه‌های آهنک ماهی کپور و قورباغه زندگی می‌کنند و به‌دلیل زلالی آب می‌توان این موجودات را به‌راحتی در عمق آب دید. دریاچه بزرگ آهنک در طول سال به‌دلیل تغذیه از چشمه‌های آب زیرزمینی خشک نمی‌شود؛ اما حجم آب آن در فصول گرم کاهش چشمگیری دارد.
به‌دلیل حجم بالای آب و وجود املاح، آب دریاچه آهنک سنگین است و برای شنا در آن نیاز به مهارت بالا و آمادگی بدنی مناسب دارید. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه و جاذبه‌های اطراف آن فصل‌های بهار و تابستان هستند.
برای بازدید از دریاچه آهنک باید به‌سمت شهرستان فیروزکوه در استان تهران بروید. مسیر فرعی به‌سمت روستای سیمین دشت بین شهرهای تهران و فیروزکوه واقع شده است. از روستای سیمین دشت با پای پیاده در حدود دو ساعت راه تا دریاچه آهنک وجود دارد. امکان تردد تا نزدیکی دریاچه با ماشین شخصی نیز وجود دارد، اما جاده آن خاکی است.
دریاچه کفه خنج
وسعت: در حدود ۱۳,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: بارش‌های فصلی
شنا و ماهیگیری آزاد
بهترین زمان سفر: نخستین روزهای فصل بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان فارس، شهرستان لار، ۱۰ کیلومتری شرق خنج
دریاچه کفه خنج که آن را با نام خنج نیز می‌شناسند، دریاچه‌ای فصلی در استان فارس است. دریاچه خنج در سال‌های پر بارش جان تازه می‌گیرد و گردشگران زیادی را به سوی خود جلب می‌کند. این دریاچه در منطقه‌ای کوهستانی و بین دو کوه «لیتویه» و «میانه» در ارتفاع ۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. دریاچه خنج در فاصله ۱۰ کیلومتری شهری به همین نام واقع شده است و در فصل بهار یکی از زیباترین تفرجگاه‌های فارس به شمار می‌رود.
با شروع بارندگی‌ها دریاچه خنج نخست شکل باتلاقی به خود می‌گیرد و با افزایش بارندگی‌ها شروع به آبگیری بیشتر می‌کند. با افزایش آب این دریاچه و بر اثر وزش باد، امواج بر سطح دریاچه خنج شکل می‌گیرد که زیبایی دوچندانی به این عرصه آبی می‌بخشد.
دشت زیر دریاچه خنج کاملا صاف و بدون شیب است و نام کفه را به همین دلیل به خنج اضافه کرده‌اند. در زمستان پرندگان مهاجر زیادی به سوی این دریاچه پرواز می‌کنند و این فصل را در جوار دریاچه خنج می‌گذرانند. اطراف این دریاچه نخل‌های سرسبزی به چشم می‌خورد و تالاب دائمی هیرم در فاصله کوتاهی از آن قرار دارد.
برای بازدید از دریاچه خنج باید در نخستین روزهای فصل بهار به شهرستان لار در استان فارس بروید. این دریاچه در فاصله تقریبی ۱۰۰ کیلومتری از غرب لار قرار دارد. با ورود به جاده اوش-اوز در غرب این شهرستان و عبور از حاجی آباد، تابلوهای راهنمای خنج را خواهید دید. این دریاچه فصلی در کوهستانی پیش از ورودی شهر خنج قرار دارد و اطراف آن پوشیده از نخلستان‌های وسیع است.
دریاچه نمک خور
وسعت: ۲۰۰,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: سیلاب زمستانی زمین‌های اطراف
باتلاقی و کم‌عمق
بهترین زمان سفر: از اواسط فصل زمستان تا نخستین روزهای فصل بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان اصفهان، شهرستان خور و بیابانک، ۵۷ کیلومتری شرق خور
دریاچه نمک خور از جاذبه‌های طبیعی زیبا در شهرستان خور و بیابانک اصفهان، در بخش مرکزی تا جنوبی کویر مرکزی ایران است. این دریاچه وسعتی بالغ بر ۲۰۰,۰۰۰ هکتار دارد و از بزرگترین دریاچه‌های فصلی ایران به شمار می‌رود. ارتفاع این دریاچه از سطح دریا به حدود ۷۰۰ متر می‌رسد و این دریاچه در یکی از کم ارتفاع‌ترین نقاط ایران قرار دارد.
عمق دریاچه نمک خور نسبت به دیگر دریاچه‌های نمک ایران کمتر است و سفره‌های آب شور زیرزمینی در لایه‌های زیرین آن به‌طور دائمی در حال حرکت هستند. این دریاچه از دو چاله بزرگ تشکیل می‌شود که در دو بخش شمالی و جنوبی آن واقع شده‌اند. چاله شمالی ۱۵ متر از چاله جنوبی مرتفع‌تر است، اما چاله جنوبی سه برابر چاله شمالی وسعت دارد.
در دریاچه نمک خور بلورهای نمکی تیره و برنده‌ای به چشم می‌خورند که بر اثر تابش مستقیم خورشید به وجود آمده‌اند. این بلورها تردد در این دریاچه کم‌عمق را غیرممکن می‌کنند. دریاچه نمک خور در زمان بارندگی‌های زمستانی با سیلاب زمین‌های اطراف ایجاد می‌شود. نمک موجود در دریاچه خور املاح فراوانی دارد و چند ماده مختلف مانند منیزیم و پتاسیم از آن استخراج می‌شوند. نمک صنعتی، نمک طعام و نمک شست‌وشو نیز از دیگر محصولات این دریاچه پس استخراج و جداسازی هستند.
در نزدیکی دریاچه نمک خور جاذبه‌های طبیعی مانند کویر طبقه و آبشار نمکی پتاس قرار دارند. در فصل‌های گرم سال این دریاچه به محوطه‌ای سفید رنگ تبدیل می‌شود؛ اما در فصل زمستان و هم‌زمان با بارش‌ها شکل باتلاقی پیدا می‌کند. برای بازدید از دریاچه خور حتما از کمک راهنماهای محلی استفاده کنید تا گرفتار باتلاق نشوید.
بهترین مسیر برای دسترسی به دریاچه نمک خور، جاده خور-طبس است. این دریاچه در ۱۴۰ کیلومتری غرب طبس و ۵۷ کیلومتری شرق خور قرار دارد و جاده اتصال این مناطق به یکدیگر کاملا مستقیم است.
دریاچه های مصنوعی ایران
دریاچه های مصنوعی ایران شامل عرصه‌های آبی تفریحی و دریاچه های سد ایران در بخش‌های مختلف کشور می‌شوند. این دریاچه‌ها از پرطرفدارترین جاذبه‌های طبیعی بین گردشگران هستند و در طول سال از طبیعت گردان زیادی میزبانی می‌کنند. برخی از معروف‌ترین دریاچه های مصنوعی ایران به شرح زیر هستند.
دریاچه چیتگر (شهدای خلیج فارس)
بیشترین عمق: ۱۲ متر
وسعت: ۱۳۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه کن
شنا ممنوع و ماهیگیری در اسکله مخصوص مجاز
بهترین زمان سفر: فصل‌های بهار و پاییز
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان تهران، شمال غربی تهران، انتهای بزرگراه همت
دریاچه چیتگر یا شهدای خلیج فارس در شمال غربی پایتخت یکی از معروف‌ترین جاهای دیدنی تهران است که در طول سال گردشگران بسیاری از نقاط مختلف ایران را میزبانی می‌کند. مساحت این دریاچه در حدود ۱۳۰ هکتار است و وسعت مجموعه تفریحی هم جوار با آن نیز به حدود ۱۲۰ هکتار می‌رسد. دریاچه چیتگر از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ شمسی ساخته شد و در دسته پرطرفدارترین جاذبه‌های شهر تهران قرار گرفت.
قایق‌سواری، لذت از ساحل شنی و تماشای پرندگان زیبای دریاچه چیتگر از تفریحات متداول در این دریاچه هستند. اطراف دریاچه شهدای خلیج فارس نیز آلاچیق‌ها و سکوهای اقامتی، سرویس‌های بهداشتی، غرفه‌های خوراکی، نمازخانه و پارکینگ واقع شده‌اند که مورد استفاده گردشگران قرار می‌گیرند.
قایق‌های تفریحی دریاچه چیتگر در اسکله‌های غربی و شرقی این دریاچه قرار گرفته‌اند. قایق‌های موتوری، پدالی و اتوبوس‌های دریایی در این دریاچه گردشگران را جابه‌جا می‌کنند. شنا در دریاچه چیتگر ممنوع است؛ اما در اسکله بام لند امکان تجربه ماهیگیری در این دریاچه را خواهید داشت. پیست دوچرخه سواری چیتگر نیز دورتادور این دریاچه قرار دارد و چشم‌اندازی زیبا از دریاچه شهدای خلیج فارس مقابل چشم ورزشکاران دوچرخه سوار به نمایش می‌گذارد.
ساحل سنگی چیتگر بخش بدون حصار این دریاچه است که می‌توانید در آن تا نزدیکی آب پیش بروید. اردک‌ها و مرغابی‌های زیبایی در این بخش دریاچه به چشم می‌خورند. از دیگر امکانات تفریحی در اطراف این دریاچه می‌توان به شهربازی با بخش‌های مختلفی مانند سافاری پارک وحشت، پیست پرش در آسمان و چرخ فلک بزرگ و همچنین بخش‌هایی مانند کارتینگ، اسکیت هوایی، سرزمین بازی و جایزه کودکان، پیست پرش در آسمان، هرم هیجان و زیپ لاین اشاره کرد.
اتراق در محدوده چمن اطراف دریاچه چیتگر مجاز نیست؛ اما در برخی قسمت‌ها اجازه اتراق خواهید داشت. مسیر پیاده‌روی دور دریاچه نیز با طول هفت کیلومتر میزبان گردشگران علاقه‌مند به پیاده روی است. مجموعه تفریحی و تجاری باملند در فاصله کوتاهی از دریاچه چیتگر قرار دارد و رستوران‌های آن محیطی مناسب برای گشت‌وگذار در جوار این دریاچه هستند.
برای بازدید از دریاچه چیتگر باید از یکی از بزرگراه‌های همدانی، همت یا آزادگان خود را به بزرگراه شهید خرازی برسانید و سپس وارد خروجی دریاچه چیتگر شوید. در ایستگاه متروی چیتگر نیز با استفاده از خطوط تاکسیرانی و اتوبوس به دریاچه شهدای خلیج فارس خواهید رسید.
دریاچه سد ارس
بیشترین عمق: ۲۰ متر
وسعت: ۱۴,۵۰۰ هکتار
منبع تامین آب: رود ارس
شنا و ماهیگیری در حال حاضر (سال ۱۴۰۱) ممنوع
بهترین زمان سفر: از اواسط بهار تا اواخر تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان آذربایجان غربی، ۴۵ کیلومتری شمال غربی جلفا
سد ارس در فاصله تقریبی ۴۵ کیلومتری از شمال غربی جلفا قرار دارد و بر رودخانه ارس در شمال غربی ایران واقع شده است. دریاچه سد ارس از زیباترین دریاچه‌های مصنوعی ایران به شمار می‌رود که با شروع فصل تابستان گردشگران زیادی برای اتراق در طبیعت و کمپ در نزدیکی این دریاچه به‌سمت آن می‌روند.
هر ساله کمپینگ گردشگری زیر نظر سازمان میراث فرهنگی در جوار دریاچه سد ارس برپا می‌شود و جشنواره‌های سنتی و محلی بسیاری در این منطقه برقرار است. اگر در روزهای آفتابی تابستان به‌سمت این دریاچه بروید، بادبادک‌های رنگی برفراز آن توجه شما را جلب خواهند کرد.
از دیگر تفریحات مورد توجه گردشگران در دریاچه سد ارس می‌توان به قایق‌سواری اشاره کرد. این دریاچه فاصله کوتاهی تا مرز بین ایران و آذربایجان دارد و با مساحتی نزدیک به ۱۵,۰۰۰ هکتار یکی از بزرگترین دریاچه‌های مصنوعی پشت سد در ایران است. در دریاچه سد ارس آبزیان سازگار با آب شیرین زندگی می‌کنند که از میان آن‌ها می‌توان به گونه‌های مختلف ماهی مانند کپور، آمور، سیاه ماهی و زودپر اشاره کرد. در این دریاچه شاه میگو و صدف نیز وجود دارد که حجم زیادی از صید روزانه آن‌ها به دیگر کشورها صادر می‌شود. دریاچه سد ارس زیستگاه یکی از گونه‌های ارزشمند پرندگان به نام غاز پیشانی سفید است.
برای بازدید از دریاچه سد ارس باید نخست خود را به جلفا برسانید. با ادامه مسیر در جاده شمال غربی جلفا در خط مرزی و در امتداد رودخانه ارس، به دریاچه سد ارس خواهید رسید. نیمی از این دریاچه در ایران و نیم دیگر آن در جمهوری آذربایجان قرار دارند.
دریاچه سد دز (دریاچه شهیون)
بیشترین عمق: ۵۰ متر
منبع تامین آب: رودخانه دز
شنا ممنوع و ماهیگیری در فصل‌های مناسب با دریافت مجوز مجاز
بهترین زمان سفر: از اواسط فصل پاییز تا نخستین روزهای فصل بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان خوزستان، ۲۵ کیلومتری شمال شرقی اندیمشک
سد دز بر رودخانه دز در ۲۵ کیلومتری شمال شرقی اندیمشک احداث شده است. طول این دریاچه به حدود ۶۵ کیلومتر می‌رسد و در ارتفاع ۳۵۰ متری از سطح دریا قرار دارد. از ۵۰ سال قبل تاکنون (زمستان ۱۴۰۱)، به‌دلیل کاهش قابل‌ملاحظه بارندگی‌ها در ایران به‌خصوص در جنوب کشور، حجم آب سدهای خوزستان تا حد چشمگیری کاهش یافته است. دریاچه سد دز نیز از این گزینه مستثنی نیست.
دریاچه سد دز از زیباترین دریاچه‌های مصنوعی ایران است که سازه سد آن توجه گردشگران را به خود جلب می‌کند. از این دریاچه با نام دریاچه شهیون نیز یاد می‌کنند و بسیاری از ساکنان شهرها و روستاهای اطراف برای اتراق در طبیعت، پیک نیک یک‌روزه و لذت از تفریحات آبی در طول سال به‌سمت دریاچه سد دز می‌روند.
جزیره‌های کوچکی در زمان آبگیری سد دز در دریاچه شهیون پدیدار می‌شوند که پر از درختان کنار و بادام کوهی هستند. گردشگران با قایق به‌سمت این جزیره‌ها می‌روند و از گشت‌وگذار در آن‌ها لذت می‌برند. حیات وحش متنوعی در اطراف دریاچه سد دز زندگی می‌کنند که بیشترین گونه‌های آن را پستانداران کوچک مانند روباه و خرگوش تشکیل می‌دهند. پرندگان دریایی و آبزیان از دیگر گونه‌های جانوری در دریاچه شهیون هستند.
اطراف دریاچه سد دز فضای کافی و مناسب برای اتراق در طبیعت وجود دارد. اقامتگاه‌های بومگردی، کلبه‌های روستایی و خانه‌های محلی در اطراف این دریاچه نیز برای اسکان گردشگران مناسب هستند. شنا در دریاچه شهیون ممنوع است؛ اما قایق‌سواری و ماهیگیری در این دریاچه لذت فراوان دارد. بهترین زمان برای بازدید از دریاچه شهیون از اواسط پاییز تا نخستین روزهای بهار است.
برای دسترسی به دریاچه سد دز باید نخست به‌سمت اندیمشک در خوزستان بروید. در جاده کمربندی اندیمشک با عبور از میدان سد دز و ادامه مسیر در همان راستا، به دریاچه سد دز خواهید رسید. فاصله اندیمشک تا این دریاچه درحدود ۲۶ کیلومتر است و عبور از این جاده در حدود ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
دریاچه سد درودزن
وسعت: ۳,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه کر
شنا ممنوع، ماهیگیری در فصل مناسب مجاز
بهترین زمان سفر: فصل بهار
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان فارس، شمال غربی مرودشت، شهرستان کامفیروز، روستای درودزن
سد درودزن در سال ۱۳۵۱ شمسی در شهرستان کامفیروز مرودشت بر رودخانه کر ساخته شد. اطراف این رودخانه را روستاها و مناطق سرسبزی پوشانده‌اند که آب مورد نیاز خود را از دریاچه سد درودزن دریافت می‌کنند. در طول تابستان و بهار اطراف این دریاچه محیطی مناسب برای اتراق در طبیعت و لذت از مناظر سرسبز است.
دریاچه سد درودزن در منطقه‌ای تاریخی قرار دارد و اطراف آن به‌جز جاذبه‌های طبیعی، دیدنی‌های تاریخی قابل‌توجهی نیز به چشم می‌خورند. در محل احداث این سد در گذشته سد داریوش قرار داشت که قدمت آن به دوره پادشاهی هخامنشیان می‌رسید. پس از احداث سد درودزن، سد داریوش را به منطقه‌ای نزدیک منتقل کردند تا از آن حفاظت شود. سد درودزن در زمان قاجاریان با نام‌های «تنگ دختر» و «سنگ دختران» شناخته می‌شد و کتیبه‌ها و آثار تاریخی مربوط به این دوره هم‌چنان در اطراف این سد وجود دارند. نام سد درودزن در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
اطراف دریاچه سد درودزن سکوهای اقامتی و سرویس‌های بهداشتی قرار دارند. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه و اتراق در جوار آن فصل بهار است؛ در این زمان از سال طبیعت اطراف دریاچه درودزن به زیباترین حالت خود می‌رسد و این دریاچه نیز در پر آب‌ترین حالت خود قرار می‌گیرد.
برای بازدید از دریاچه سد درودزن باید نخست به شهرستان مرودشت در شمال شرقی شیراز بروید. با ادامه مسیر از مرودشت به‌سمت کامفیروز به جاده فرعی روستای درودزن خواهید رسید. دریاچه سد درودزن در ۱۴ کیلومتری غرب این روستا قرار دارد.
دریاچه سقالکسار
وسعت: ۱۵ هکتار
منبع تامین آب: چشمه‌های محلی و بارش‌های سالانه
شنا و ماهیگیری ممنوع
بهترین زمان سفر: بهار و پاییز
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان گیلان، دهستان لاکان، روستای سقالکسار
دریاچه سقالکسار یکی از زیباترین دریاچه سدهای ایران در استان گیلان است که در فاصله ۱۶ کیلومتری مرکز رشت قرار دارد. روستای سقالکسار در جنوب شهرستان رشت واقع شده است و دریاچه سد سقالکسار نیز در آن قرار دارد. سقالکسار یکی از تمیزترین دریاچه‌های مصنوعی ایران است و ساکنان روستای سقالکسار اهتمامی جدی در حفاظت از این دریاچه مصنوعی دارند.
سقالکسار از ترکیب واژه‌های «سقا»، «لک» و «سار» تشکیل شده است که در کنار یکدیگر معنای «محل آبخوری لک و سار» را می‌دهند. در گذشته لک‌لک‌ها و سارهای مهاجر در طول سال مهمان دریاچه سقالکسار بودند و این وجه تسمیه معروف‌ترین روایت از نام‌گذاری این دریاچه میان ساکنان است.
اطراف دریاچه سد سقالکسار را انبوه درختان بلوط پوشانده‌اند. سد خاکی سقالکسار به همت کشاورزان محلی ساخته شده است. از مهم‌ترین تفریحات این دریاچه پیاده‌روی، قایق‌سواری، پیک نیک در طبیعت و عکاسی هستند و شنا و ماهیگیری در این دریاچه ممنوع است.
در اطراف دریاچه سقالکسار امکانات متنوعی مانند کافه، رستوران، سرویس بهداشتی، نمازخانه، آلاچیق، باربیکیو و پارکینگ وجود دارد. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه مصنوعی از نظر آب و هوا و زیبایی طبیعت اطراف، فصل‌های بهار و پاییز است.
دریاچه سد سقالکسار مسیر دسترسی مناسب و جاده‌ای صاف و هموار دارد. برای بازدید از این دریاچه مصنوعی باید در مسیر اتوبان تهران-رشت، پس از عوارضی رشت، از تقاطع روگذر به‌سمت فومن ادامه مسیر دهید. پس از طی مسیری در حدود ۱۴ کیلومتر به ورودی روستای سقالکسار خواهید رسید. در ادامه تابلوهای راهنمای داخل روستا شما را به سد خاکی سقالکسار می‌رسانند. دسترسی به این دریاچه مصنوعی از داخل شهر رشت، از یکی از مسیرهای جاده لاکان یا جاده‌های شیون فومنی و جیرده صورت می‌گیرد.
دریاچه فشافویه
وسعت: هفت هکتار
منبع تامین آب: رودخانه‌های کن و کرج
شنا و ماهیگیری ممنوع
بهترین زمان سفر: از واپسین روزهای فصل زمستان تا اواخر مهر ماه
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان تهران، کیلومتر ۱۸ بزرگراه قم-تهران، زیرگذر رباط کریم، منطقه حسن آباد، مجموعه گردشگری فشافویه
دریاچه فشافویه از مکان‌های دیدنی و تفریحی در استان تهران و شهرستان ری است. این دریاچه مصنوعی در منطقه‌ای محصور با کوه قرار دارد و امکانات تفریحی متعدد آن گردشگران زیادی را در طول سال به جنوب تهران جذب می‌کنند. از امکانات تفریحی مجموعه فشافویه می‌توان جت اسکی، قایق موتوری و شاتل را نام برد؛ البته در حال حاضر تنها در روزهای تعطیل امکان استفاده از تفریحات این دریاچه وجود دارد. استفاده از تفریحات آبی دریاچه فشافویه تا واپسین روزهای مهر ماه امکان‌پذیر است؛ اما با سردی هوا و نزدیکی به زمستان، تنها باید از تفریحات غیر آبی این مجموعه استفاده کنید.
دریاچه فشافویه بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۸ شمسی ساخته شد و پس از آن با عنوان منطقه گردشگری مورد بهره‌برداری قرار گرفت. بسیاری از امکانات تفریحی مورد نظر برای مجموعه فشافویه به مرحله اجرا نرسیدند و در مرحله طرح باقی ماندند. در نخستین سال‌های افتتاح مجموعه گردشگری فشافویه مسابقات رسمی بین‌المللی اتومبیل‌رانی در جوار دریاچه فشافویه برگزار شد.
از امکانات رفاهی مجموعه تفریحی فشافویه می‌توان به پارکینگ، سرویس بهداشتی، بوفه و رستوران اشاره کرد. عدم رسیدگی مناسب به بهداشت محیطی آن و در نتیجه، کثیفی و بوی بد آب دریاچه فشافویه از مهم‌ترین مشکلات این مجموعه هستند.
برای بازدید از دریاچه فشافویه باید به بزرگراه تهران-قم در جنوب پایتخت بروید و مسیر خود را تا کیلومتر ۱۸ این بزرگراه ادامه دهید. مجموعه گردشگری فشافویه در مسیر فرودگاه بین‌المللی امام خمینی و در خروجی حسن آباد قرار دارد. برای دسترسی به منطقه حسن آباد باید پس از عوارضی قم، مسافتی پنج کیلومتری را در زیر گذر رباط کریم طی کنید. جاده مسیر دریاچه فشافویه کیفیت مناسبی ندارد و فاقد تابلوهای راهنما است. برای مسیریابی مناسب در این جاده می‌توانید از گوشی تلفن همراه خود کمک بگیرید.
دریاچه سد کرج
وسعت: ۷۶,۰۰۰ هکتار
منبع تامین آب: رودخانه کرج
شنا و ماهیگیری ممنوع
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان البرز، شهرستان کرج، کیلومتر ۲۵ جاده کرج-چالوس
دریاچه سد کرج یا دریاچه سد امیرکبیر پس از ساخت سد بر رودخانه کرج در سال ۱۳۴۰ به وجود آمد. این دریاچه آب شرب مورد نیاز غرب تهران و بخش‌های زیادی از استان البرز را تامین می‌کند و از جاذبه‌های طبیعی مورد توجه گردشگران در نزدیکی تهران است.
دریاچه سد کرج میان کوهستان‌های البرز شمالی قرار گرفته است و با شروع بهار آب آن به بیشترین مقدار خود می‌رسد. آب و هوای معتدل کوهستانی و مناظر طبیعی در اطراف این دریاچه سد، از مهم‌ترین جذابیت‌های این منطقه هستند. دریاچه سد کرج در مسیر جاده چالوس قرار دارد و بسیاری از مسافران این جاده برای استراحت و صرف غذا در طول سفر، اطراف این دریاچه اتراق می‌کنند.
مساحت دریاچه سد کرج بیش از ۷۶,۰۰۰ هکتار است و عمق آن در طول سال با تغییر میزان آب این دریاچه تغییر می‌کند. در حال حاضر شنا، ماهیگیری و قایق‌سواری در این دریاچه برای عموم گردشگران مجاز نیست و تفریحات دریاچه سد کرج را طبیعت گردی، کوهنوردی و اتراق در طبیعت تشکیل می‌دهند.
در فاصله کوتاهی از دریاچه سد کرج جاهای دیدنی متنوعی قرار دارد که شامل روستاهای خوش آب و هوا، چشمه‌های گوارا و آبشارهای خروشان می‌شوند. از جاذبه‌های منحصربه‌فرد این دریاچه می‌توان به روستای واریان اشاره کرد که دسترسی به آن تنها از مسیر دریاچه سد کرج و با قایق میسر است.
برای بازدید از دریاچه سد کرج باید نخست به شهر کرج و سپس به‌سمت جاده چالوس بروید. پس از ورود به این جاده و طی مسیری ۲۵ کیلومتری، تابلوهای سد کرج را خواهید دید. به خاطر داشته باشید برای اتراق در اطراف این دریاچه باید جوانب احتیاط را رعایت کنید. بخش‌های کنار جاده حصارهایی ناایمن دارند و مسیر دسترسی به حاشیه این دریاچه نیز بسیار پر شیب است.
دریاچه سد طالقان
منبع تامین آب: رودخانه شاهرود
شنا ممنوع و ماهیگیری آزاد
بهترین زمان سفر: بهار و تابستان
درجه سختی مسیر دسترسی: ساده
آدرس: استان البرز، شهرستان طالقان
دریاچه سد طالقان از دریاچه های مصنوعی ایران میان کوهستان البرز است که در نزدیکی شهر ییلاقی طالقان قرار دارد. این دریاچه در سمت شرق سد خاکی آن در دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی و در امتداد رودخانه شاهرود شکل گرفته است. اطراف دریاچه طالقان را روستاهای خوش آب و هوا، باغ‌های پرمیوه، آبشارهای خروشان، ارتفاعات سرسبز و چشمه سارهای پر آب پوشانده‌اند.
ارتفاع دریاچه طالقان نزدیک به ۱,۸۰۰ متر از سطح دریا است. این دریاچه از شمال به الموت قزوین و از جنوب یه ساوجبلاغ می‌رسد. اطراف دریاچه سد طالقان گیاهان کوهی معطر مانند بومادران، آویشن، کاسنی، گون و ریواس به چشم می‌خورند که عطر آن‌ها در بهار و تابستان فضای دره طالقان را پر می‌کند.
تنوع گونه‌های جانوری در دره طالقان به‌دلیل موقعیت مناسب جغرافیایی آن بالا است. در دریاچه طالقان ماهی‌هایی مانند زردپر، قزل‌آلای رنگین کمانی و کپور یافت می‌شوند که توجه علاقه‌مندان به ماهیگیری را به این منطقه جلب می‌کنند. شنا در دریاچه سد طالقان مجاز نیست و علائم هشداردهنده در بخش‌های مختلف آن به چشم می‌خورند.
به گزارش وب گاه کجارو، برای بازدید از دریاچه طالقان باید در مسیر بزرگراه کرج به قزوین تا مسافت چهار کیلومتر پس از آبیک پیش بروید. در ادامه مسیر به دوراهی خواهید رسید که یکی به‌سمت شمال ایران و دیگری به‌سمت طالقان می‌رود. در مسیر جاده طالقان با عبور از روستاهای زیاران و ابراهیم آباد به دره و دریاچه سد طالقان خواهید رسید. بهترین زمان برای بازدید از این دریاچه و اتراق اطراف آن فصل‌های بهار و تابستان هستند.
