دکتر محمد رضا راشد محصل اسوه دانشوری و آزادگی
روزنامه امروز خراسان جنوبی روز شنبه ۱۲ دیماه ۹۴ در شماره ۲۹۶۳ خود مطلبی با عنوان « دکتر محمد رضا راشد محصل اسوه دانشوری و آزادگی » را به قلم حسین افضلیان چاپ و منتشر کرد.
پدر و پدربزرگش جملگی علمای دین و مورد وثوق و احترام مردم بودند.
وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی و دوره های عالی تحصیلی در سال ۱۳۵۳ مدرک دکترای زبان و ادبیات فارسی را گرفت.
علاوه بر وی برادرانش دکترمحمدعلی، دکترمحمدتقی، دکترمحمدحسن و دکترجلیل راشد محصل از افتخارات خاندان با فضل و دانش راشد محصل و از مفاخر بیرجند محسوب می شوند.
عضویت در هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، تدریس در دانشگاه های تبریز، دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه بیرجند، همکاری با فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، شورای کتاب کودک، تدوین دایره المعارف (قاموس)، مرکزخراسان شناسی، عضویت در قطب فردوسی شناسی و عضویت در هیأت مدیره فرهنگسرای فردوسی بخشی از فعالیت های علمی و آموزشی ایشان است.
دکتر راشد محصل کتابهایی همچون: آذرخش دیرپای سهروردی، پرتوهایی از قرآن و حدیث در ادب فارسی، داستان گشتاسپ در دو نگاه، شاهنامه پژوهی، خیامشناخت، عطارشناخت، از شوکتی تا دولتی، چون من در این دیار، شاهنامه جلوه گاه روح ملی، نامشناخت توصیفی منظومههای دینی فارسی، فرهنگ خرد در شاهنامه، گزیده حدیقه سنایی با شرح و توضیح، نشانه شناسی ادبی در کاربرد قرآن و حدیث، تاریخ فرهنگ و آموزش نوین در بیرجند، داستان گشتاسب در دو نگاه (پیکره شناسی و دریافت های اجتماعی) و ده ها مقاله علمی در حوزه های حماسه پژوهی، عرفان و حکمت اسلامی و … منتشر و به علاقه مندان عرضه داشته است.
در مقدمه کتاب «دانش و آزادگی» که به قلم جمعی از گردآورندگان نوشته شده، آمده است: «دانش و آزادگی در وجود این مرد (دکتر راشدمحصل) به نحوی همراه و یگانه شده است که تفکیک یکی از دیگری میسر نیست.
دکتر راشد محصل در طول فعالیتهای علمی و اجرایی خود، چه در گروه زبان و ادبیات فارسی، چه در مرکز خراسانشناسی و چه در فرهنگ سرای فردوسی هیچ گاه در برابر خدمتی که با تمام وجود و از سر اخلاص انجام داده، مطالبه که هیچ، حتی توقع ضمنی مابه ازائی هم نداشته است.
اگرچیزی میدادند، با بی میلی و بزرگ منشی و احترام انگیزی میگرفت و بخش عمده آن را صرف خرید کتاب و اهداء به دانشجویان مستعد و همکاران علاقه مند و کتابخانههای نیازمند میکرد.
دانشوران روزگار ما کم نیستند، آزادگانی هم کم و بیش پیدا میشوند، اما آنها که دانش و آزادگی توامان در وجودشان به بار نشسته باشد، سیمرغاند و کیمیا.
همچنین در مقاله ی «جان به فدای عاشقان» که به قلم اصغر ارشاد سرابی نوشته شده ، در باره دکتر راشد محصل تصریح شده است: «اطلاعات او در پهنه شعر وادب کهن و تاریخ اجتماعی ایران، گسترده و شنیدنی است.
تجلی علمی او بیشتر در مباحث عرفانی و آثار حماسی و نکته سنجی هایش نتیجه نیم قرن پژوهش و تجربه است.
احاطه استاد بر علوم قرآنی، احادیث و آثار عرفانی و چیرگی بر منابع و محتوای دیوان شاعران و آثار نویسندگان کهن، کلاس درس دکتر راشد محصل را شیرین کرده است.
نکته دیگری که نباید از کنار آن گذشت اثرات وجودی این مرد بزرگ در تربیت صدها دانش آموخته در مقاطع مختلف تحصیلی رشته زبان و ادبیات فارسی در بیرجند و درطی قریب به ۲۵ سال کار مداوم علمی و آموزشی است.
به جرأت می توان گفت کلیه دانش آموختگان ۳۰ سال گذشته دانشگاه های بیرجند در رشته زبان وادبیات فارسی یا شاگرد دکتر راشد محصل بوده اند و یا شاگرد شاگردان ایشان.
مجموع این خدمات ارزنده سبب شد که در اسفند ماه ۱۳۸۶ مراسم بزرگداشت ایشان با حضور مسئولان استانی، اساتید و اعضای گروه های زبان و ادبیات فارسی دانشگاههای بیرجند، اصحاب فرهنگ، هنر و ادب و جمعیت قابل توجهی از دانش آموختگان ادبیات فارسی در بیرجند برگزار و از سالها تلاش و خدمات علمی، آموزشی و پژوهشی دکتر راشد محصل تقدیر و تجلیل شد.
در این مراسم تنی چند از اساتید دانشگاه و خود استاد سخنرانی کردند