آثار تاریخی خراسان رضوی، شکوه تاریخ در دل گنجینه‌های بازمانده

به گزارش ایرنا، عمق تمدن و تاریخ در خطه خراسان رضوی تا بدانجا است که کهن‌ترین دست‌افزارهای مکشوفه در این استان مربوط به ۸۰۰ هزار سال پیش است که این گویای عمق زمانی تاریخ، فرهنگ و تمدن در سرزمین خراسان و حضور و زیست انسان‌هایی از اقوام مختلف در این خطه است. قدمت اغلب محوطه‌ها در خراسان رضوی نیز از حدود ۶ هزار سال پیش آغاز می‌شود و تا دوران اسلامی را دربرمی‌گیرد.

هم اکنون افزون بر ۱۰ هزار اثر تاریخی قابل ثبت در فهرست آثار ملی در این استان وجود دارد که تاکنون بیش از ۲ هزار اثر در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است که البته غبار کم‌توجهی بر چهره، تَرَک‌های بی‌مهری بر اندام و داغ فراموشی بر دل این آثار نمایان است و ضروری است که عموم مردم نیز در کنار متولیان قانونی ایستاده و از فرهنگ و دانش تاریخی حراست کنند و بدانند حفاظت از تک تک این آثار، در حقیقت حفظ هویت خود و اثبات تمدن و فرهنگ اجدادمان است.

هرگونه کوتاهی در حفاظت از میراث فرهنگی و مرمت و بازسازی آن، سیمای این یادگاران هویت و تاریخ ملی را خراشیده و داغی جاودانه بر پیکره این آثار انداخته و به منزله زخمی بر قلب تاریخ ملی و هویت فرهنگی، نسل آینده را نیز از این ثروت های فرهنگی محروم می‌کند.

چه فراوان آثار تاریخی برجسته و مهمی که در انتظار اختصاص اعتبار و اندکی توجه از سوی متولیان و دوستداران میراث فرهنگی برای حفاظت در برابر تیغ تیز گذر زمان، در خطه تاریخی و تمدن ساز خراسان رضوی نشسته‌اند و گرچه هنوز گویی کورسوی امیدی در کالبد آنها زنده است، ولی دور نیست که در تداوم بی توجهی ها این سوسوی امید هم گرفتار خاموشی شود.

۴۲ دستور کار برای حفاظت و مرمت میراث خطه خورشید

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی با اشاره به ۱۵ نشست شورای فنی استان و ۴۲ دستور کار برای حفاظت و مرمت از میراث فرهنگی خراسان رضوی در یکسال گذشته، گفت: بیش از ۲ هزار و ۷۲ اثر تاریخی در خراسان رضوی ثبت میراث ملی شده است.

سیدجواد موسوی با اشاره به وسعت و تعدد آثار تاریخی در خراسان رضوی افزود: بیش از ۸۲۵ نفرساعت در شورای فنی خراسان رضوی در خصوص مسائل مرمتی و حفاظتی میراث فرهنگی، بحث و بررسی شده است.

بیش از ۲ هزار و ۷۲ اثر تاریخی در خراسان رضوی ثبت میراث ملی شده است

وی بیان کرد: انجام طرح پژوهشی مطالعات راهبردی پهنه تاریخی شهرستان نیشابور نخستین طرح و ایجاد توقفگاه (چندمنظوره) در بافت تاریخی تربت جام، آخرین طرحی بود که در شورای فنی میراث فرهنگی خراسان رضوی بررسی شده و به نتیجه رسید.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: بیشترین تعداد طرح های بررسی شده در شورای فنی میراث فرهنگی استان در شهرستان های نیشابور و مشهد بوده است.

رشد توجه به میراث فرهنگی پس از انقلاب اسلامی

موسوی با بیان اینکه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی شمار آثار تاریخی و فرهنگی ثبت شده استان در فهرست ملی تنها ۱۰۸ مورد بود، افزود: پس از انقلاب اسلامی و با توجه فراوانی که به اهمیت آثار تاریخی، فرهنگی و میراث کهن می شود، شمار آثار ثبت شده استان در ردیف میراث ملی به بیش از ۲ هزار و ۷۲ اثر رسیده است.

هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب برای مرمت آثار تاریخی و ایجاد موزه انقلاب و مرمت شماری از کاروانسراهای استان تعیین شده که کار در حال انجام است

وی با اشاره به اعتبارات خوب مصوبات سفر رییس جمهوری به استان در این حوزه، گفت: هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار مصوب برای مرمت آثار تاریخی و ایجاد موزه انقلاب و مرمت شماری از کاروانسراهای استان تعیین شده که کار در حال انجام است.

این مسوول بیان کرد: خوشبختانه در حوزه حفاظت و صیانت از میراث فرهنگی، روند عملکردی خوبی را هم در دوران پس از انقلاب و هم در دوره دولت گذشته شاهد بوده ایم.

خراسان رضوی، دارنده بیشترین آثار تاریخی منقول کشور

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: این استان هم اکنون از نظر تعداد آثار تاریخی فرهنگی منقول، رتبه نخست کشور را دارد.

احسان زهره‌وندی افزود: این استان با ۳۲ اثر منقول از جمله قرآن کریم مشهور به مصحف مشهد رضوی، سکه ولایت‌عهدی امام رضا(ع) و غیره در این زمینه رتبه اول را داراست.

وی اظهار کرد: همچنین این استان با برخورداری از ۵۴ اثر تاریخی و فرهنگی ناملموس از جمله پرونده‌های میراث عاشورایی آیین «حسن حسین کنگ، آیین نخل گردانی صدخرو داورزن» دارنده بیشترین تعداد آثار تاریخی فرهنگی ناملموس کشور است.

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی، شمار آثار طبیعی استان را ۲۳ اثر از جمله «برکه های سی سر نیشابور و درختان ازغد» اعلام و بیان کرد: با ثبت این آثار، خراسان رضوی بیشترین تعداد آثار تاریخی فرهنگی ثبت طبیعی کشور را داراست.

زهره وندی بیان کرد: شمار پرونده های در دست اقدام تا پایان سال جاری در حوزه آثار طبیعی و غیرمنقول استان نیز حدود ۲۴۲ پرونده است.

ساماندهی پنج هزار و ۶۰۰ شی فرهنگی خراسان رضوی

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی گفت: بیش از پنج هزار و ۶۴۴ شی فرهنگی استان در سه ماه نخست امسال ساماندهی شده است.

سه ماه نخست امسال ۹۴ هزار و ۲۶۹ شی فرهنگی استان تحویل امنای اموال شده است

زهره وندی افزود: خوشبختانه استان خراسان رضوی به دلیل صبغه تاریخی و فرهنگی بالایی که دارد در این رابطه دارای ظرفیت‌ها و قابلیت‌های فراوانی است.

وی بیان کرد: همچنین در بهار امسال ۹۴ هزار و ۲۶۹ شی فرهنگی تحویل امنای اموال شده است.

معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خراسان رضوی اظهار کرد: برنامه پیش بینی شده برای تهیه پرونده های طبیعی ۳۲ مورد و پرونده آثار غیرمنقول استان نیز ۲۴۲ مورد است.

وی گفت: خراسان رضوی دارای بیش از ۱۰ هزار اثر طبیعی، تاریخی و فرهنگی است که قابلیت ثبت در فهرست آثار ملی را دارند.

زهره وندی با بیان اینکه برای نخستین بار هم در کشور، نقشه اطلاعات جغرافیایی کل آثار ثبتی و شناسایی شده استان در دست تهیه است، افزود: این نقشه در ثبت ملی آثار تاریخی تاثیر شگرف و موثری دارد.

مشارکت مردم، اصل ماندگاری میراث فرهنگی

زهره وندی با بیان اینکه باید اهمیت و جایگاه میراث فرهنگی در بین مردم بیش از گذشته تبیین شود، ادامه داد: این اصل بنیادین را نباید از یاد برد که همه دستگاه‌های اجرایی و تک تک مردم، مسوول حفاظت و حراست و البته نگهداری از بناهای تاریخی و در مجموع میراث فرهنگی هستند.

وی با اشاره به اینکه همکاری‌های خوبی در این استان و مشهد به خصوص با شهرداری در زمینه حفاظت و صیانت از آثار و بناهای تاریخی برقرار شده است، گفت: تبلیغات، آموزش و اقدامات فرهنگی همیشه و در همه زمان‌ها مورد نیاز جدی است، اما باید این حقیقت برای مردم تبیین شود که میراث فرهنگی و آثار تاریخی ثروت‌های ملی هستند که باید برای آنها برنامه‌ریزی جامعی داشت و با توجه به اینکه همه مردم در این حوزه ذی‌نفع محسوب می شوند، باید خود نیز برای این مهم تلاش کنند.