در حلب چه خبر است پیشروی تحریرالشام در سوریه: ترکیه چه نقشی دارد؟

فرارو- استیون سایمون پژوهشگر ارشد برنامه خاورمیانه موسسه کوئینسی

به گزارش فرارو به نقل از نشریه ریسپانسیبل استیت کرفت، نیرو‌های تحت پرچم تحریرالشام (HTS)، که از منطقه خود در استان ادلب واقع در شمال‌غربی سوریه حرکت کرده‌اند، توانسته‌اند به خطوط دفاعی ارتش بشار اسد نفوذ کرده و به مرکز شهر حلب برسند. تحریرالشام که از شاخه سوری گروه تروریستی القاعده نشأت گرفته است، در دوران جنگ داخلی سوریه به تدریج قدرت گرفت. این گروه که در ابتدا از سوی گروه‌های افراطی‌تر از خاک سوریه بیرون رانده شده بود، پس از آغاز جنگ و در شرایطی که آتش نبرد فروکش کرده، توانست کنترل استان ادلب را به دست بگیرد و آن را به پایگاهی استراتژیک تبدیل کند که در نوع خود به یک جمهوری کوچک اسلامی تحت حمایت ترکیه شباهت دارد. این وضعیت برای ادلب که از ابتدای بحران سوریه به عنوان کانونی برای شورش مسلحانه علیه حکومت اسد شناخته می‌شد، وضعیت مطلوبی محسوب می‌شود.

تا زمان نگارش این گزارش، نیرو‌های تحریرالشام موفق شده‌اند خود را به مرکز شهر حلب برسانند و کنترل یکی از شهرک‌های راهبردی را که بر جاده استراتژیک M۵ تسلط دارد، به دست بگیرند. این جاده، که مسیر اصلی برای دسترسی نیرو‌های بشار اسد به شهر حلب و عملیات برای بیرون راندن مبارزان تحریرالشام از این منطقه محسوب می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. لازم به ذکر است که بشار اسد تنها در تابستان سال ۲۰۱۶ و با حمایت گسترده حزب‌الله لبنان توانست پس از مدت‌ها، شهر حلب را از دست شورشیان بازپس گیرد.

نقش ترکیه در تهاجم اخیر به مناطق تحت کنترل نیرو‌های بشار اسد هنوز به‌طور کامل مشخص نیست. گزارش‌های خبری حاکی از آن است که مهاجمان تنها به نیرو‌های تحریرالشام محدود نمی‌شوند، بلکه گروه‌های شبه‌نظامی سنی نیز در این حملات مشارکت دارند که طی سال‌های اخیر تحت سازماندهی و تجهیز ترکیه قرار گرفته‌اند. این موضوع نشان می‌دهد که عملیات تحریرالشام می‌تواند به‌عنوان ابزاری از سوی آنکارا برای پیچیده‌تر کردن وضعیت بشار اسد و تضعیف نفوذ وی در سراسر سوریه باشد. در عین حال، ترکیه با این تحرکات قصد دارد کنترل غیررسمی خود را بر بخش‌های وسیعی از سوریه، به‌ویژه بر یکی از بزرگ‌ترین شهر‌های آن، تثبیت کند.

در چنین شرایطی، اداره مناطق تحت کنترل تحریرالشام، که شامل دو میلیون نفر جمعیت است، به‌احتمال فراوان به این گروه واگذار خواهد شد، در حالی که ترکیه از منافع استراتژیک خود بهره‌برداری می‌کند. نگاهی به تحولات پیرامونی سوریه نشان می‌دهد که بعید است عربستان سعودی به‌طور مستقیم وارد میدان شود و از بشار اسد حمایت کند. با فشار ترکیه از شمال، اسرائیل از غرب و عدم وجود فشار‌های قابل توجه از شرق یا جنوب، به نظر می‌رسد که بشار اسد به‌زودی با کاهش سریع قلمرو تحت کنترل خود مواجه خواهد شد.