گفتگوبا زنده یاد  حاج اسماعیل طاهریان از مدیران آموزش و پرورش تربت حیدریه (کاظم خطیبی ) قسمت سوم

اقای اسماعیل طاهریان متولد  اول مهرماه  ۱۳۰۵ در تربت حیدریه تحصیلات  ابتدایی را در دبستان رضائیه تربت حیدریه اغاز و  تا  سال ۱۳۲۰ در تربت حیدریه بوده و کلاس سوم متوسطه در دبیرستان قطب را به پایان رساند .ایشان در سال ۱۳۳۶ در رشته تاریخ وچغرافی وارد دانشسرای عالی تهران شد و در تاریخ ۱۳۳۹ فارغ التحصیل گردید .لازم به یاد اوری بود در گذشته ایشان تحصیل توام با کار در دبیرستان بود و حتی ایشان در کنکور حقوق هم قبولشده و کتابها را میاوردند در تربت مطالعه میکردند و بعد امتحان میدادند .

در سال ۱۳۱۶ ششم دبستان  امتحانات نهایی داشت و دبستان رضائیه ،قطب ،مدرسه مختلط ۱۷ دی ، دبستان پروین که در ابتدا نام ان مهستی بود همگی باهم در مسجد جامع امتحان میدادند چون در آنزمان سالن بزرگی در شهر نبود و رئیس دادگستری آنزمان برامتحانات نظارت داشت .

ضمنا” رئیس دبستان مهستی خانمی تهرانی بود چون مردم شهرستان تربت حیدریه مذهبی بودند آنشخص از خارج تربت  انتخاب میشد

خانم فردوس قوام نصیری فرهنگ نسوان تربت حیدریه را انجام میداد

یکی از معلمان قدیمی تربت حیدریه جناب نحوی بود از ابتدای تاسیس دبستان احمدی که بعدها بنام رضائیه شد و برای باسوادشدن دانش آموزان خیلی زحمت میکشید و زمانیکه فوت کرد همه شهرستان تربت حیدریه تعطیل گردید و دانش آموزان به نشانه سوگواری پارچه مشکی در بازویشان بسته بودند  به نقل از مرحوم آقای فرهنگ “” روزی که روانشاد نحوی فوت کرد من از مشهد به تربت بااتوبوس میامدم وقتی واردشهرشدم مردم در دور فلکه جمع بودند سئوال کردم چه خبره گفتند پدر فرهنگ تربت مرده است  در ابتدا منجاخوردم نکند پدر من مرده ولی بعد معلوم شد مقصودشان استادنحوی بوده است “”.

اقای نحوی دو فرزندداشت بنام مرتضی و مصطفی که هردو در تربت حیدریه معلم بودند .ایشان میگفت موقع استخدام یکی از فرزندانم در اداره فرهنگ انزمان که مرحوم آقای صائبی بود مقداری مغز بادام از باغ منظر خودشان برده بودند و آقای صائبی یکی از مغزهای بادام را برداشت و خورد و به من گفت امکان ندارد  بقیه را ببرید برای خودتان این کفایت میکند .

ازابتدا دبستان احمدی بود که در زمان احمد شاه قاچارتاسیس شد بعد از کودتا رضاشاه نام مدرسه به رضائیه تبدیل گردید

در ابتدا دبستان قطب در منزل حاج قاسم علی  بود و قسمت بیرونی ان کلاس اول تا سوم تشکیل گردید و بعدا ها دبیرستان قطب تشکیل گردید حدود سال ۱۳۱۷ و اولین رئیس  دبیرستان قطب مرحوم حسن بطاحی که تربتی هم نبود و بعد از ایشان آقای محمد تقی کدیور بوده است  کدیور ادم خشک و خشنی بود و دانش آموزان اورا دوست نداشتند . جالب است که دانش آموزان بطاحی را دوست میداشتند و نمی خواستند تغیر کند و برای اعتراض زنگ دبیرستان را در آب انداختند واقعا” هم بطاحی مردی مهربان و نازنینی بود .

((دبیرستان دیگر رضاویه بود که در خانه عمادالممالک پهلوی صغاخانه بود))

دبیرستان امیر کبیر در مهرماه  سال ۱۳۳۹ تاسیس گردید اولین رئیس دبرستان آقای طاهریان بود و بعداز ایشان آقای امیر احمدی به ریاست دبیرستان منسوب گردید .

طاهریان دبیرستان

اقای طاهریان از تاریخ اسفند ماه ۱۳۴۸ بعنوان شهردار  وارد شهرداری تربت حیدریه گردید و تاسال ۱۳۵۲ بمدت ۴سال شهرداربود وعلیرغم انتخاب مجدد ایشان قبول نکردند در زمان ایشان آقای پیرنیا استاندار خراسان بود و اعضای انجمن شهرستان تربت حیدریه عبارت بودند از (( میرزا عبدالحسین سهیلی – سید ابولقاسم هاشمی –(( معاون انجمن شهر )) حاج صالح شهیدی – وهاب محمودیان – حاج رضا احمدیان – حاج سید علی بهشتی منشی شورای شهر بود ))

در زمان حکومت مصدق اقای طاهریان و پچه های دبیرستان در فلکه وسط جنب مسجد جامع شروع به فروش اوراق قرضه ملی میکردند  و اقای سمیعی رئیس فرهنگ وقت برای اقای طاهریان پرونده ساخت  اقایان غلامرضا رفقا و علی صادق زاده و سرهنگ اشرافی فرمانده ژاندارمری به ایشان اعتراض کردند ایشان گفت چون شاه خریده ما هم میخریم علی آقای معتمدی و دکتر محمد رضا معتمدی و اقای سهیلی  یک مقاله علیه شاه نوشته بودند  به هرکس که اظهار نظری میکرد و تجلی آزادیخواهی داشت به او چپی میگفتند در انزمان دکتر علوی طرفدار سخت شاه بود و دکتر مجیدی از تهران آمده بود و دکتر علوی مخالفت میکرد و اجازه نداد اودر شهرباشد چون پدر خانمشان هاشمی رئیس انجمن شهرستان بود و به همین دلایل ایشان در تربت نماند چون  از طریق هواداران  دکتر علوی مطب اورا آتش زدند

در زمان دکتر محمد مصدق دکتر معتمدی رئیس بهداری شد و بعد از او دکتر بهشتی و دکتر مرتضوی به تربت امدند

همچنین حسین خان قرایی از طرفداران مصدق بود و قدرت  لشگری خوبی هم داشت  محمد خان قرایی بالاتر از حسین خان بودند و محمد خان حسین خان را تقویت میکرد  محمد خان یک بلند گوی داشت که طرفداران عماد تربتی وسیله تبلیغات اورا دزدیدند  حسن خان قرایی در روز ۲۸ مرداد چریک های حسین خان به تربت امدند  جالب است که حاج صالح شهیدی به طرفداری از دکتر محمد مصدق کار میکرد

حاشیه

دکترمرتضی کاخی

پدر مرتض کاخی در دفتری در کاروانسرای قیصریه بکار تجارت مشغول بوده و دوبرادر دوقلو داشتند بنام حسن و حسین که یکی از انها پدر مرتضی کاخی بود تجارت انها در تربت زیره مغز بادام و ابریشم بود .

پدر فرهنگ تربت حیدریه شهردار بود و خیلی حمایت میکرد از احداث دبیرستان دخترانه در تربت و بانی و پشتیبان بود  هم چنین آقا بی بی خانم دختر آقای قوام نصیری مادر کاظم و طاهر قربانیان خاله آقای دکتر فریدون افتخاری  و همچنین خانم فردوس قوام نصیری مادر فریدون افتخاری

رئیس دبیرستان یک خانم تهرانی بود مایه اصلی فرهنگ خانمها بود و تا اخر عمر ایشان رئیس دبیرستان بود خانم شمسی انصاری معلم قدیمی و همدم خانم نصیری بودند از قدیمیها بوده اولین مدرسین ایشان خواهر احمد انصاری بود خانم انصاری همسر اقای یحی جهانگیری بود اولین دبیرستان بنام پروین بود

خانم میرافضلی که خود میر افضلی رئیس فرهنگ تربت بوده و خواهرش رئیس مدرسه ۱۷ دی بود البته ایشان تربتی نبودند

سال ۱۳۱۷ و یا ۱۳۱۴ که حجاب برداری شد دبیرستان دخترانه شروع بکار کرد سال ۱۳۲۴ حمله صولت به تربت شروع شد و صولتی ها به تربت سخت حمله ور شدند و انگاه از طریق گل دسته های مسجد جامع و بادگیر های خانه حاج شریف عطار پناهگاه گرفته و شروع به تراندازی کردند  همسایه ها شبها در پشت بام نگهبانی میدادند و بقدری هواسرد بود که مردم کرسی میگذاشتند تا گرم شوند سرتیب من کریم خان رفیع خان خزاعی چریک های مسلح را روانه تربت کردند و شهر را ازاد نمودند ا