راقی دوباره برای اشک مریم لالایی لاله‌های غرق در قُرق

به گزارش ایرنا، این دشت خیال‌انگیز در ۲ پهنه از چهارمحال و بختیاری گسترده است؛ یکی در آغوش ارتفاعات سترگ زردکوه، همجوار روستای فخرآباد که نامش در فهرست آثار ملی ایران جاودانه شده و دیگری در ۱۲ کیلومتری شهر چلگرد، در کنار روستای دیمه از شهرستان کوهرنگ است.

لاله‌های واژگون، پس از گذر از خواب زمستانی و همگام با نسیم ملایم بهاری، از اواخر اسفند رخ می‌نمایند و تا هفته سوم فروردین، دشت را به دریایی از رنگ و رایحه بدل می‌کنند.

این گل که در گفتار محلی اشک مریم نیز نام گرفته است، در واپسین روزهای فروردین به اوج شکوه خود می‌رسد و تا اواخر اردیبهشت، رقص دل‌فریب خود را در میان دامنه‌های زاگرس به نمایش می‌گذارد.

این سرزمین رویایی، که در مناطق خاص و محدودی از جمله در دل کوه‌های آب‌کاسه خوربه، مناطق بنواستکی و مله زرده آرمیده است، هر سال پذیرای مشتاقانی بود که از دور و نزدیک برای دیدار این معجزه طبیعت قدم در راه می‌گذاشتند؛ اما افسوس که دست‌درازی انسان، حیات این موهبت الهی را به خطر انداخت.

برخی از افراد بی‌اعتنا به حرمت این یادگار طبیعت، با آزمندی ریشه‌های آن را از دل خاک بیرون کشیده و به باغچه‌های خود بردند؛ غافل از آنکه لاله‌های واژگون، تنها در آغوش زاگرس می‌رویند، طنازی و دلربایی می‌کنند و هر جای دیگر، محکوم به پژمردگی‌ هستند.

علاوه بر این ریشه‌کنی از سوی برخی از گردشگران، باید خشکسالی‌های پی‌درپی، تغییر اقلیم و چرای بی‌رویه دام را نیز باید افزود؛ عواملی که زخم‌هایی عمیق بر پیکر این دشت جاودانه گذاشته‌اند.

سرانجام، برای حفظ این میراث بی‌همتا، چاره‌ای جز قرق مطلق این بهشت زمینی نماند تا شاید در سایه این خلوت ناگزیر، دوباره جان بگیرد و روزی بار دیگر، عاشقان طبیعت را در آغوش بکشد.

رفتارهای نامهربانانه از عوامل قرق دشت لاله‌های واژگون

فرمانده یگان حفاظت اداره منابع طبیعی شهرستان کوهرنگ در خصوص چرایی قرق دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ به خبرنگار ایرنا می‌گوید: با توجه به استقبال طبیعت‌دوستان از دشت لاله‌های واژگون و محدودیت امکانات برای حفاظت از این سرمایه طبیعی راهی به غیر از قرق کامل وجود ندارد.

حسن‌قلی مهری بابادی می‌افزاید: برخی از افرادی انگشت شمار که حتی داعیه حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست را دارند و در فضای مجازی آن را جار می‌زنند و خود را به عنوان همیار طبیعت مطرح می‌کنند وقتی به دشت لاله‌های واژگون می‌رسند برای گرفتن یک سلفی با خانواده در میانه این دشت و یا چیدن گونه‌های گیاهی، مرتعی و دارویی از جمله موسیر، تره کوهی و ترشک بخشی از این گل‌ها را لگدمال و نابود می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: برخی از دوست‌داران دشت لاله‌های واژگون نیز نامهربانامه پیاز این گیاه را برای کشت در باغچه‌های خانگی بیرون می‌آورند غافل از آن‌که زیبایی لاله‌های واژگون به بودن در دامنه‌ کوه‌های زاگرس است نه در حیاط خانه.

بابادی هرچند شرایط دشت لاله‌های واژگون را به واسطه قرق کامل مناسب عنوان کرد یادآور می‌شود: حفظ این سرمایه طبیعی خدادادی منوط به همکاری، مشارکت مردم و طبیعت دوستان با ماموران یگان حفاظت است در غیر این‌صورت در آینده‌ای نه چندان دور اثری از این گنجینه طبیعی باقی نخواهد ماند.

به گفته بابادی، امروز به واسطه قرق کامل دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ لاله‌های یک، ۲، سه و چهارساله وجود دارد و مهمترین انتظاری که از گردشگران و دوست‌داران این دشت ‌می‌رود این است که مردم برای حفظ این دشت به توصیه‌ها و الزامات تعیین شده از سوی یگان حفاظت منابع طبیعی توجه کنند.

مهری بابادی متراکم بودن دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ را برخلاف دیگر مناطق رویشی این گونه در سایر مناطق دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد این دشت است.

قرق کامل؛ افزایش ۵۰ درصدی تراکم دشت لاله‌های واژگون

هرچند فراق گردشگران از دشت لاله‌های واژگون امسال ۶ ساله می‌شود اما این اقدام موجب زادآوری وهمچنین احیای این دشت منحصر به فرد برای استفاده آیندگان شده است.

رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به وسعت سه هزار هکتاری دشت لاله‌های واژگون در کوهرنگ به خبرنگار ایرنا می‌گوید: در زمان حاضر لاله‌های واژگون را با تراکم به نسبت قبول و فشرده در ۱۰۰ تا ۱۵۰ هکتار و با پراکنش مناسب در سطح ۴۰۰ تا ۵۰۰ هکتار در سامانه های عرفی آبکاسه خوربه، بنو استکی و مله زرده وجود دارد.

عزت الله سلیمانی ادامه می‌دهد: بررسی‌ها نشان می‌دهد در نتیجه قرق انجام شده میزان زادآوری در دشت لاله‌های واژگون از ۱۵ تا ۲۰ به ۵۰ تا ۶۰ درصد در هکتار افزایش یافته است.

او یادآور می‌شود: تغییر شرایط آب و هوایی، خشکسالی‌های متوالی، تغییر اقلیم، چرای بی رویه دام و حضور بی محابای گردشگران در این دشت موجب آسیب زدن به این دشت شد و همین امرمسوولان را برآن داشت تا برای حفظ این دشت طرح قرق مطلق مطرح شود.

سلیمانی می‌گوید: هرچند اجرای طرح قرق مطلق و اجازه ندادن به طبیعت گردها، گردشگران و روستاییان منطقه حتی برای ساعت‌های محدود در دشت لاله‌های واژگون تنش‌ها و مشکلاتی را به دنبال داشته و دارد اما اجرای این طرح موجب شد تا این گونه گیاهی و حتی گونه‌های خاصی از جمله لاله ایرانی که به طور کامل منقرض شده بود در این منطقه دوباره احیا شود.

او حال امروز دشت سه هزار هکتاری دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ را خوب توصیف کرد به همین دلیل با جلسه‌ای که در شهرستان کوهرنگ برگزار شد تصمیم بر این شد که این هجران و جدایی همچنان ادامه یابد تا حال و روز این لاله‌ها همچنان خوب بماند.

سلیمانی البته به این نکته نیز اشاره می‌کند که فرماندار شهرستان کوهرنگ نیز با یک دستور همه اداره‌های درگیر از جمله میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، جهاد کشاورزی، راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و امور عشایر را به خصوص در روزهای آخر هفته برای حفاظت از این موهبت و نعمت خدادادی موظف به همکاری با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرد.

رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال وبختیاری ادامه می‌دهد: امید می‌رود با پذیرش مساله قرق مطلق دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ از سوی همه، بتوانیم در سال‌های آینده با ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در منطقه استفاده از این دشت البته با نظارت فراهم شود.

او می‌گوید: با وجود اینکه دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ به عنوان یک اثر ملی طبیعی شناخته می‌شود اما هیچ زیرساخت گردشگری اولیه از جمله سرویس بهداشتی و سکوی استراحتی در این منطقه ایجاد نشده است.

به گفته سلیمانی، اینکه به واسطه برداشت‌های بی‌رویه گونه‌های منحصر به فرد گیاهی از جمله مرتعی و دارویی را از دست می‌دهیم اتفاق خوشایندی نیست اما در مقابل اجرای طرح‌های حفاظتی مانند قرق اقدامی مثبت برای حفظ و ادامه حیات این گونه‌ها به شمار می‌رود و اعمال آن ضروری است.

رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری می‌گوید: دشت لاله‌های واژگون به عنوان یک بستر و قابلیت مهم گردشگری به شمار می‌رود که به واسطه اهمیت حفاظت از این گونه گیاهی باید مدیریت شده باشد.

کلام آخر

حال دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ به عنوان یک قابلیت گردشگری مهم به واسطه قرق مطلق خوب و تراکم آن روبه افزایش است و همراهی و همکاری مردم، گردشگران، طبیعت گردها و جامعه روستایی برای حفظ این موهبت الهی برای آیندگان امری ضروری به شمار می‌رود.