((یادی از همشهری فرهیخته مان زنده یاد دکتر مرتضی کاخی )) (کاظم خطیبی)
درتاریخ نهم تیر ماه خبری در سایت خبر گزاری دانشجویان منتشر شد که اهالی شعر ،ادب وفرهنگ کشور را متاثر ساخت و متاسفانه برای همشهریان تربتی بسیار ناگوار و غیر باور بود ومتن خبر چنین بود
(مرتضی کاخی، شاعر و پژوهشگر ادبی و دیپلمات سابق در ۸۶ سالگی در بی خبری از دنیا رفت هرمز همایون‌پور، مترجم، پژوهشگر و سردبیر فصلنامۀ «نقد و بررسی کتاب تهران» با تأیید این خبر و بیان اینکه مرتضی کاخی مدتی قبل از دنیا رفته است، به ایسنا گفت: ایشان در مهرماه سال ۱۴۰۳ از دنیا رفته است. در سال‌های اخیر به بیماری آلزایمر مبتلا بود و بیماری‌اش پیشرفت کرده بود)دکتر مرتضی کاخی که از همشهریان فرهیخته واز خانواده اصیل در منطقه باغسلطانی تربت حیدریه بودند که این جا در گذشته دور از محلهای اعیان نشین این شهر بود زیرا در آن محله اغلب خانوادههای بانفوذ ی همچون ( خاندان حاج امین ، ضیایی ،محتشمی ،مقانلو ، ذوالفقاری ، شرکت وبرادران اخوان کاخی) که اغلب در کار تجارت فعالیت داشتند زندگی میکردند . همچنین کنسولگریهای انگلیس و روسیه در این قسمت شهر قرار داشت دکتر کاخی در بیست و پنجم آبان‌ماه سال ۱۳۱۷ در شهرستان تربت حیدریه در یک خانواده اصیل و مرفه متولدشد ودوران دبستان وسالهای سوم متوسطه خود را در این شهرپایان داد، و برای ادامه نیمه دوم تحصیل به دبیرستان فیوضات مشهد عزیمت نمود وی پس از دریافت دپیلم وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران گردید دوران تحصیلات خود را در تهران می گذراند و یکی از شاگردان ممتاز بود که با شادروان استاد محمود شهابی که در آن موقع از اساتید مطرح و با نفوذ این دانشگاه بودارتباطی نزدیک داشت که بعد ها وقتی در سمتهای دیپلماتیک که در شهرهای پراک ، لندن و پاریس اقامت داشت مناسبات و روابط بسیار خوبی با استاد شهابی بر قرار نمود بطوری که اغلب خاطراتی از آن زمانها بیان می کرد از جمله زمانیکه استاد برای مدتی در لندن مهمان دکتر کاخی بود همان احترام شاگرد و استادی را بجا می آوردبطوریکه فرزندان ایشان همیشه این سئوال را می کردند پدر جان چگونه هست که شما ایشان را بعنوان استاد صدا می زنید و احترام خاصی به ایشان دارید؟ انگاه کاخی از موقعیت و روابط استاد و شاگردی که در گذشته داشت برای خانواده توضیح می داد و آنها هم علاقه بیشتری به ایشان نشان میدادند . درگذشته که عصرهای روزهای جمعه آخرهرماه در منزل همشهری عزیزمان دکترمحمد حسن ابریشمی محقق تاریخ کشاورزی ایران دوستان همشهری گردهم جمع می شدیم من خوشبختانه فرصت این را داشتم که اغلب در معیت ایشان باشم ودر طول رفت و آمد فرصت گفتگو بازنده یاد دکتر مرتضی کاخی را داشتم ودر طول اقامت در جمع همشهریان ایشان اغلب از خاطرات گذشته خودشان در باره تربت و دوستانشان سخنانی بیان می کردند که بیشتر موضوعات مهم را حتی دکتر ابریشمی در کتاب دیار و همدیاران و روزنامه اطلاعات درج می کردند که مورد استفاده همگان قرار می گرفت از جمله خدمات و زحماتی که ایشان برای اغلب دوستان و همشهریان انجام داده بودند از جمله در خصوص شناخت همشهری عزیزمان شادروان عبد الحسین نوشین که پدر تاتر نوین ایران از او یاد مینماینددرسال ۱۳۹۹ که دکتر منصور شهابی کتابی در باره زندگینامه پدرشان در حال چاپ داشتند از منهم خواستند مطالبی برای پدرشان تهیه ودر اختیار ایشان قرار دهم و همچنین بسیار ناگوارشان بود از اینکه آقای سیدجواد طبا طبایی که وی در شماره ۴۸ مجله مهرنامه درسال ۱۳۹۵ص ۹۵ مطلبی نادرست و شرم آوربرای پدرشان به چاپ رسانده بود و از من خواستند که جوابیه ای برای ایشان در سایت تربت ما درج کنم که این موضوع بخوبی انجام شد چون یادم آمد که در جلسات خانه همشهری مان استاد ابریشمی دکتر کاخی در باره این موضوع در همان موقع در یکی از روزنامه های محلی لندن به درج رسانده بود و ایشان پاسخ دندان شکنی به وی داده بودند که آنرادر ذیل ملاحظه میفرمائید((درسال ۹۳ در خانه همشهری مهربانم آقای دکتر محمد حسن ابریشمی که باحضور همشهریان تربتی برگزار گردیده بود همشهری فرهیخته دکتر مرتضی کاخی که از شاگردان استاد محمود شهابی بوده و زمانی بدلیل مسئولیت در سفارت در کشور های فرانسه و لندن مقیم بودند ، در آن موقع ارتباط زیادی با استاد محمود شهابی داشتند این مطلب را بیان نمودند . ایشان گفت زمانی من در انگلیس بودم متوجه شدم که یک ایرانی بنام سید جواد طبا طبا یی که بسیار هم از نظر اندیشه و افکار شخص نرمالی نبود مقاله ای
در یک روزنامه محلی در لندن مطلبی را به چاپ رسانده بود که من به ایشان برخورد کردم و گفتم این یک نوع تهمت است و استاد شهابی در فرانسه مدتی نزد فرزندشان دکتر منصور شهابی بوده و از جمله ایشان بدلیل استادی مدتی میهمان من بودند و این نوع توهین به یک مقام فرهنگی و دانشگاهی جفا به استاد است جالب است حتی من گفتم اگر شما میخواهید از این موضوع بهره برداری سیاسی کنید که اوضاع ایران باعث این گونه موارد شده است سخت در اشتباهید چون استاد شهابی انسانی خردمند و از استاددان بنام کشور بوده ودارای اعتبار بین المللی میباشند و شخصیت ایشان به این چیز ها خدشه دار نخواهد شد لازم به یاد آوریست که همشهری گرانقدر ما جناب دکتر مرتضی کاخی در تمام مراسم خاکسپاری زنده یاد استاد محمود شهابی در پاریس حضور فعالی داشتند ایشان یکی از شاگردان ممتاز استاد بودند که همیشه دکتر کاخی به این موضوع افتخار میکرد . خوشحالم که فرزند استاد آقای دکتر منصورشهابی برای تنویر افکار عمومی این مطلب را به چاپ رساندند روح این استاد بزرگ همیشه شاد باد.زنده یاد دکتر کاخی انسانی مهربان با محبت بود که در تمام اوقات زندگی چه در کارهای دیپلماتیک و یا حوزه ادبیات و شعر وهنر فعالیت می نمود و از هیچ کوششی برای ارتقا فرهنگ و ادبیات کشور کوتاهی نمی نمود یاد هست به توصیه آقای محمد حسن ابریشمی زمانیکه شادروان تهرانچی دوست داشت کتابی در
باره ورزش باستانی از دیدگاه ارزش به چاپ برساند فرصتی پیدا شد که من و جناب تهرانچی به دفتر ایشان در موسسه چاپ امیر کبیر حضور یافتیم و ایشان خیلی با روی باز از ما استقبال کرد و سر انجام این کتاب را به چاپ رساند و همیشه مرحوم مهدی تهرانچی از ایشان سپاسگزار بود روان هردو شاد باد . ادامه دارد ….
