چادرشب‌بافی رویین؛ ۳۰۰ سال هنر و هویت خراسان‌شمالی
بجنورد- ایرنا- زنان در دل روستای پلکانی «رویین» با دستان پینه بسته خود، ۳۰۰ سال تاریخ و هنر را به تار و پود چادرشب‌ها می‌سپارند؛ میراثی که حالا در آستانه ثبت ملی قرار گرفته و زندگی مردم این خطه را دستخوش امید می‌کند.
به گزارش ایرنا، خراسان‌شمالی کارگاه ۶ دانگ صنایع دستی است و هنر در هر منطقه ای از این خطه موج می زند، هنرهایی که حاصل دسترنج زنان روستانشینی است که با دستان پینه بسته خود به زیبایی هر چه تمام هویت و هنرمندی این مرز و بوم را به تصویر می کشند.
این میراث و هنر در هر نقطه ای در قالب صنایع دستی به تصویر کشیده می شود به گونه ای که در رازوجرگلان قالیچه های ۲ روی ابریشم معرف این خطه است و در روستای زیبای رویین نیز هنر چادرشب بافی، گویای هنرمندی مردمان این دیار از زمان های دور است.
هنری که در کارگاه های مختصر و نیمه تاریک رویین، زحمت‌کش‌ترین کارگران را به درون خود کشیده است و در این کارگاه ها، کارگران پیر و جوان با وسایل بسیار ساده و ابتدایی، پای دستگاه های سنتی برای احیای میراث نیاکان خود به بافندگی مشغولند.
نمی توان گفت نخستین بار چگونه چادر شب در این روستای بسیار زیبا و پلکانی تولید شد و چه فردی نخستین بار نخ را در دستگاه چوبی تولید خود روستا به چادر شب تبدیل کرد اما هر که بود و هر داستانی که چادر شب دارد ریشه در پیشنیه ای ۳۰۰ ساله دارد و سالانه ۱۶۰ هزار متر مربع منسوجات سنتی در این روستای کوچک ماسوله خراسان‌شمالی تولید می شود.
تولیداتی که اگرچه ساده به نظر می‌رسد اما تلاش ها آنها در اشتغال آفرینی و حفظ میراث نیاکان ستودنی است و این روزها خبر از ثبت ملی این صنایع دستی ارزشمند نیز شنیده می شود.
به تازگی ارزیاب معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی با هدف تکمیل پرونده این روستا به‌عنوان روستای ملی چادرشب‌بافی به روستای رویین رفت تا پس از داوری نهایی ثبت ملی شود و با این اقدام، مردم هنردوست خراسان شمالی از عواید آن بهره مند و انگیزه ها برای رونق این صنایع دستی و تحول در اقتصاد این منطقه دوچندان می شود.
انجام اقدامات لازم برای ثبت ملی
معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی خراسان‌شمالی در این باره می گوید: روستای تاریخی رویین در شهرستان اسفراین اخیرا میزبان بازدید نهایی ارزیاب معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث‌فرهنگی بود.
پروانه کلاته می افزاید: این بازدید در راستای روند ارزیابی و بررسی‌های تخصصی برای ثبت ملی رویین انجام شد.
وی با بیان اینکه پیش از این اقدامات لازم نیز برای ثبت ملی این اثر انجام شده بود، گفت: ثبت ملی این روستا می‌تواند جدای از حفظ و پاسداشت این هنر کهن، موجب رونق اقتصادی، اشتغالزایی و توسعه گردشگری فرهنگی در استان شود.
کلاته، دارا بودن روش خاص تولید صنایع دستی، تعداد کارگاه‌های فعال، جاذبه‌های فرهنگی و طبیعی را از دلایل اصلی قرارگیری در فهرست آثار ثبت ملی دانست.
اهمیت ثبت ملی چادرشب بافی
یکی از کارشناسان صنایع دستی در خراسان شمالی با اشاره به اهمیت ثبت ملی آثار، می گوید: ثبت یک اثر به حفظ و شناساندن هویت فرهنگی و هنری صنایع دستی کمک می‌کند و ارزش‌های فرهنگی را به نمایش می‌گذارد.
کریم بهرامی می افزاید: همچنین باعث می‌شود که محصولات صنایع دستی با ارزش افزوده بیشتری در بازار عرضه شوند و می‌توان از کپی‌برداری و تقلید غیرمجاز از محصولات جلوگیری کرد.
وی ایجاد اعتماد در مشتریان را از دیگر مزایا عنوان می کند و می گوید: آثار ثبت ملی شده اعتماد بیشتری در میان مشتریان ایجاد می‌کنند که این امر منجر به افزایش فروش می‌شود.
کارشناسان صنایع دستی در خراسان شمالی ادامه می دهد: ثبت ملی امکان ورود به بازارهای جدید و بین‌المللی را فراهم می‌کند و باعث افزایش صادرات می‌شود.
گامی مثبت اما نه پایان راه
با وجود قدمت، اصالت و زیبایی چادرشب که بخشی از هویت هنری و تاریخی این منطقه به شمار می رود اما هر ساله به دلیل مشکلاتی چون مشکل تامین مواد اولیه و نبود بیمه از تعداد فعالان این عرصه کاسته می شود و نیاز است دستگاه متولی امر اشتغالزایی به این امر توجه داشته باشند.
گرچه ثبت ملی این اثر تاثیری مثبت بر رونق این صنایع دستی خواهد داشت اما نیاز است دستگاه های دیگر همچون بیمه و اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز پای کار بیایند به دغدغه بیمه فعالان این بخش رسیدگی کنند.
همچنین بسیاری از فعالان این صنعت این روزها با مشکل سرمایه و تامین مواد اولیه مواجه اند و باید بخشی از تسهیلات اشتغالزایی برای رونق این صنعت در نظر گرفته شود تا اهالی این منطقه با ثبت ملی اثر و یافت بازارهای جدید بتوانند پاسخگوی مشتریان باشند.
چادرشب، پارچه ای است زیبا و رنگارنگ که در روستای روئین شهرستان اسفراین و براساس فرهنگ، آداب و رسوم دیرینه مردم آن دیار بافته می‌شود.
چادر شب، چورشب یا لاون از دو جنس پشمی و ابریشمی و بیشتر با رنگ زمینه قرمز و طرح های هندسی بافته می شود.
روستای رویین در ۲۶ کیلومتری شمال شهر اسفراین و ۵۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر بجنورد، در یکی از دره‌های دامنه جنوبی آلاداغ واقع شده است.
این روستا به سبب شکل پلکانی آن به ماسوله‌ای خراسان شمالی نیز معروف و یکی از نقاط خوش آب و هوا و از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهرستان اسفراین است.
