تهران- ایرنا- وضعیت منابع آبی تهران به گونه ای شده که هر قدمی برای حفظ این منابع شکننده می تواند روزنه امید شود و پساب یکی از راهکارهایی است که می‌تواند نجات بخش منابع آب باشد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، وضعیت سدهای تهران نشان می دهدکه حجم مخازن نسبت به سال قبل ۲۲۷ میلیون مترمکعب و نسبت به میانگین بلندمدت ۳۶۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته و درصد پرشدگی سدها اکنون ۱۴ درصد ثبت شده است؛ موضوعی که بیانگر شدت اثر خشکسالی‌های اخیر و کاهش بارش‌ها بر منابع آبی استان است.
در این بین حجم ذخیره سد امیرکبیر از ۱۱۱ میلیون مترمکعب در سال گذشته به ۲۸ میلیون مترمکعب کاهش یافته که نشان‌دهنده افتی چشمگیر و هشداردهنده است. سدهای لار، لتیان و ماملو نیز تقریباً نصف ذخایر خود را از دست داده‌اند و در شرایطی شکننده قرار دارند.
در این میان، سد طالقان با وجود اینکه همچنان بیشترین سهم ذخیره را به خود اختصاص داده، اما از ۲۵۸ میلیون مترمکعب سال گذشته به ۱۷۱ میلیون مترمکعب رسیده و این کاهش نیز به‌وضوح فشار مضاعفی بر منابع آب تهران وارد کرده است.
به هر صورت تهران امروز در یکی از حساس‌ترین مقاطع مدیریت منابع آبی خود قرار دارد. کاهش ۴۰ درصدی بارش‌ها و رسیدن اغلب سدهای پایتخت به مرز حجم مرده، زنگ خطری جدی برای آینده کلان‌شهر است.
تحلیلگران حوزه آب اعتقاد دارند که اگر سیاست‌های مصرف اصلاح نشود، تهران در سال‌های پیش‌رو با کمبود گسترده آب شرب روبه‌رو خواهد شد.
پساب؛ منبعی فراموش‌شده که امروز حیاتی است
طبق اعلام متولیان امر، سال گذشته بیش از ۳۹۰ میلیون مترمکعب پساب در تهران تولید شده است؛ رقمی که معادل نیمی از ظرفیت ذخیره فعلی سدهای پایتخت است.
این حجم از آب تصفیه‌شده قابلیت جایگزینی با آب شرب در مصارف غیرضروری مانند آبیاری فضای سبز، شست‌وشوی شهری و حتی فرآیندهای صنعتی را دارد.
عباسعلی مصرزاده، مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران، با اشاره به ظرفیت بالای شبکه جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب پایتخت می‌گوید: زیرساخت‌های لازم برای جایگزینی مصرف آب خام با پساب در بخش صنعت و فضای سبز کاملاً فراهم است و مطابق قانون برنامه هفتم توسعه و قانون هوای پاک، صنایع موظف به استفاده از پساب هستند.
وی معتقد است که ادامه برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی نه‌تنها ذخایر آبی تهران را تهدید می‌کند، بلکه باعث نشست زمین و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود.
صنایع بزرگ باید وارد میدان شوند
به گفته مصرزاده، تاکنون قراردادهای متعددی با صنایع بزرگ نظیر پالایشگاه تهران، نفت بهران، ایرانول و کربن بارد برای تأمین آب از پساب امضا شده است. به‌عنوان نمونه، پالایشگاه تهران در سال گذشته ۱۹ میلیون مترمکعب پساب برداشت کرده که حدود ۵ درصد از کل تولید پساب شهر تهران است.
فعالیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر تهران نیز این امکان را فراهم کرده که سالانه بیش از ۳۹۰ میلیون مترمکعب پساب استاندارد تولید شود.
تعداد زیادی از صنایع در مجاورت کانال خروجی پساب تصفیه خانه های بزرگ شهر تهران قرار دارند، اما هنوز تمایلی برای استفاده از این منبع پایدار آب دیده نمی‌شود و این صنایع همچنان از سایر منابع آب استفاده می‌کنند.
تغییر نگاه از تهدید به فرصت
کارشناسان حوزه آب بر این باورند که بحران کنونی می‌تواند فرصتی برای تحول در الگوی مصرف شود و پساب نه‌تنها می‌تواند امنیت آبی صنایع و فضای سبز شهری را تضمین کند، بلکه با کاهش برداشت از منابع زیرزمینی، پایداری اکوسیستم تهران را نیز حفظ خواهد کرد؛ اجرای کامل قانون و نظارت سخت‌گیرانه بر صنایع، شرط موفقیت این برنامه است.
تهران در نقطه‌ای ایستاده که انتخاب‌های امروز، سرنوشت آبی نسل‌های بعدی را تعیین می‌کند. جایگزینی پساب با آب شرب در بخش‌های غیرضروری، نه یک توصیه بلکه ضرورتی راهبردی است. در صورت بی‌توجهی، بحران آب می‌تواند به تهدیدی امنیتی و اجتماعی برای پایتخت تبدیل شود.
