آذرآتش شروع ماه آذر نوشته ای از دکتر جعفر علمداران
اتشکده در تهران
🔥آذر نام نهمین روز هر ماه ( آذر روز) و همچنین نام نهمین ماه ( آذر ماه)در گاه شماری ایران باستان است. این واژه در اوستا و زبان پارسی باستان به ریخت آتَر یا آتَرش، در پهلوی آتور و در زبان پارسی و گویش های گوناگون به ریخت های آذر، آدر، آتش، آدیش، آتیش و تش آمده است.
🔥 آذر و آتش، هر دو از یک ریشه و از همان آتر اوستایی و پارسی باستان است. در سنگ نوشته داریوش بزرگ در بیستون این واژه به ریخت ترکیبی آتر یادیه آمده است، که برای نامیدن نهمین ماه سال، آذر ماه به کار رفته است و به معنی ماه ستایش آذر است.
🔥 آتش از روزگاران بسیار کهن، در میان تیره های گوناگون آریایی ستایش می شده است و بنیادی ایزدی دارد، به ویژه ایرانیان و هندی ها بیشتر به آتش اهمیت داده اند. در ایران باستان آذر، نام ایزد نگهبان آتش و یکی از بزرگترین ایزدان آیین زرتشت است.
🔥در اسطوره های ایران باستان، کارهای مهمی بر عهده ایزد آذر گذاشته است. از آن جمله می توان همراهی او با امشاسپند اردیبهشت و دیگر ایزدان در نبرد با آن گروه از دیوان که در فرو باریدن باران درنگ پدید می آورند و همچنین همکاری آذر در داوری درباره کردار مردمان در روز رستاخیز بر شمرد.
🔥در آیین ایران باستان، هر کس به آتش بی احترامی می کرده، گرفتار خشم ایزدی می شده است، چنانکه گرشاسب پهلوان، با همه کار های سودمندی که کرده، به سبب بی احترامی به آتش، امشاسپند اردیبهشت فرشته نگهبان آتش، مانع ورود او به بهشت شد و سر انجام پس از شفاعت زرتشت، روان او بخشیده شد و به بهشت راه یافت.
🔥آتش در میان عناصر چهارگانه (آب، باد، آتش و خاک) از همه لطیف تر، زیبا تر و سودمند تر است، از این رو در میان زرتشتیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است به طوری که در کتاب مقدس اوستا، پسر اهورامزدا خوانده شده است.
🔥در آیین زرتشتی آتش، نشانه ای از پاکی و راستی است و توجه زرتشتیان به آتش، وارون آنچه شهرت دارد دلیل آتش پرستی آنان نیست، بلکه نمودار بزرگداشتی است که به این عنصر مفید، که مایه زندگی است، داشته اند. بخشی از کتاب مقدس اوستا( یسنای ۶۲) در ستایش آتش است و آتش نیایش نیز، نماز ویژهآتش است.
🔥 بنا به نوشته پهلوی بندهش آتش هفتمین آفرینش ساری و جاری در دیگر آفرینش هاست. از میان گل ها، گل “آذر گون” به ایزد آذر اختصاص یافته است. در نوشته پهلوی بندهش آمده است که: آتش، در آغاز پاک و روشن بود، اما اهریمن بدو تاخت و با آلودگی و دود آمیخته شد.
🔥ایزد آذر ایرانیان، نزد هندوان “آگنی” خوانده شده و در کتاب مقدس هندی ها ” آگنی”یکی از ایزدان بزرگ شمرده شده است. ریشه این واژه در سانسکریت ” آدری” به معنی شعله است که به عنوان صفت خدای آتش که ” آگنی” نامیده می شود نیز به کار رفته است.
