اصفهان با پیشینه تاریخی و آثار ثبت‌شده جهانی، یک پایگاه مهم در معرفی میراث ایران است و به موزه‌ای با استانداردهای جهانی نیاز دارد تا خلأ موجود در معرفی این ظرفیت‌ها را برطرف کند.
اطلاعات نوشت: چندی پیش سید رضا صالحی‌امیری، وزیر میراث فرهنگی، اعلام کرد که کلنگ احداث بزرگ‌ترین موزه منطقه‌ای ایران در اصفهان به‌زودی به زمین زده خواهد شد؛ خبری که واکنش‌ها و توجه بسیاری از علاقه‌مندان حوزه میراث فرهنگی و مدیران شهری اصفهان را به خود جلب کرد. در واقع، انتخاب اصفهان به‌عنوان میزبان چنین موزه‌ای، با توجه به پیشینه تاریخی و ظرفیت‌های فرهنگی این شهر، تصمیمی راهبردی تلقی شد؛ اما این پرسش اساسی را نیز مطرح کرد: این موزه در کجا و با چه رویکردی احداث خواهد شد؟
در همین زمینه سید روح‌الله سیدالعسکری، معاون اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگار اطلاعات جزئیات بیشتری از این طرح که اکنون به مراحل اجرایی نزدیک است، ارائه داد.وی ابتدا دلیل انتخاب این مکان برای موزه را چنین تشریح کرد: کارخانه ریسباف اصفهان که متعلق به دوره نخست پهلوی است و حدود هفتاد هزار مترمربع وسعت دارد، برای تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین موزه منطقه‌ای کشور مدنظر قرار گرفته است. زیرا فقط یک کارخانه قدیمی نیست بلکه بخشی از حافظه جمعی، هویت صنعتی و تاریخ شهر اصفهان محسوب می‌شود و احیای آن در قالب یک پروژه بزرگ فرهنگی، ارزش افزوده چشمگیری برای شهر ایجاد خواهد کرد.
ریسباف؛ مقصد فرهنگی
کارخانه ریسباف از جمله مهم‌ترین بناهای صنعتی اصفهان در دوره پهلوی اول است. این بنا که زمانی یکی از قطب‌های مهم صنعت نساجی کشور به‌شمار می‌رفت، در سال‌های گذشته بارها موضوع بحث و بازدید مسئولان ملی و استانی قرار گرفت.
صالحی‌امیری در ماه‌های گذشته از این مجموعه بازدید کرد و آن را «یکی از ظرفیت‌های مهم احیای میراث صنعتی ایران» نامید. در ادامه، علی دارابی معاون میراث فرهنگی، در سفر به اصفهان از لزوم تعیین تکلیف و احیای این بنای ارزشمند سخن گفت. همچنین برخی از مدیران استانی اصفهان بارها درباره اهمیت ریسباف و نقش آن در آینده فرهنگی شهر اظهار نظر کردند.
سیدالعسکری تصریح کرد: پس از سال‌ها بحث و بررسی، مسیر ریسباف برای موزه‌شدن مشخص شده‌است؛ طوری که نقشه‌های احداث موزه به طور کامل آماده است و همکاری نزدیک میان شهرداری اصفهان و وزارت میراث فرهنگی در جریان است تا پروژه بدون وقفه و با رعایت ملاحظات میراثی پیش برود.
وی افزود: بازآفرینی ریسباف به‌عنوان موزه، فقط یک پروژه عمرانی نیست، بلکه اقدامی فرهنگی و هویتی است. این بنا باید با حفظ اصالت ساختاری و تاریخی خود، به فضایی تبدیل شود که گذشته و آینده را در کنار هم روایت کند.
به گفته معاون اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، تبدیل یک بنای صنعتی با این حجم به موزه‌ای منطقه‌ای، مستلزم مطالعات دقیق و طراحی چندلایه است؛ به‌ویژه که ریسباف قرار است هم محل نگهداری آثار تاریخی باشد و هم بستری برای معرفی میراث فرهنگی مناطق مختلف. بنابراین باید ساختار بنا، هم ظرفیت حفاظت داشته باشد و هم توان میزبانی از مخاطبان و فعالیت‌های فرهنگی.
سیدالعسکری تأکید کرد: در جلسات مشترک با شهرداری اصفهان، موضوعات مربوط به مسیر دسترسی، ساماندهی محیط پیرامون، کاربری‌های جانبی، فضای سبز و حتی تعریف رویدادهای فرهنگی پیش‌رو بررسی شده‌است. همه دستگاه‌ها نسبت به اهمیت این طرح اتفاق نظر دارند و هدفشان این است که موزه نه فقط یک مکان نمایش، بلکه یک مقصد فرهنگی برای شهر و کشور باشد.
اهمیت موزه منطقه‌ای و آینده میراث ایران
سیدالعسکری در بخش دیگری از سخنان خود درباره ضرورت وجود موزه‌ای در این مقیاس توضیح داد: اصفهان با پیشینه تاریخی و آثار ثبت‌شده جهانی، یک پایگاه مهم در معرفی میراث ایران است و به موزه‌ای با استانداردهای جهانی نیاز دارد تا خلأ موجود در معرفی این ظرفیت‌ها را برطرف کند.
او افزود: این موزه نه‌تنها آثار باستانی و تاریخی را به نمایش می‌گذارد، بلکه بستری برای پژوهش، آموزش، تعاملات بین‌المللی و توسعه گردشگری خواهد بود. وقتی می‌گوییم این بزرگ‌ترین موزه منطقه‌ای کشور است، یعنی قابلیت آن را دارد که به مرجع شرق کشور و حتی منطقه بدل شود.
معاون اداره کل میراث فرهنگی اصفهان در پایان گفت‌وگو بار دیگر بر محوریت حفظ ارزش‌های تاریخی ریسباف تأکید کرد و گفت: خواست ما این است که ریسباف، گذشته صنعتی خود را فراموش نکند. ما بنا را تخریب نمی‌کنیم؛ آن را احیا می‌کنیم. همان دیوارها، همان سوله‌ها و همان روح صنعتی بنا، اکنون میزبان تاریخ و فرهنگ ایران خواهد شد.
با نزدیک شدن زمان کلنگ‌زنی رسمی، پروژه «موزه منطقه‌ای اصفهان» وارد مرحله‌ای تازه می‌شود؛ طرحی که می‌تواند تاریخ یک شهر، یک صنعت و یک دوره را به شیوه‌ای نو روایت کند و اصفهان را بیش از گذشته در قلب میراث فرهنگی ایران قرار دهد.
