یادی از محمدحسن لطفی و ترجمه‌های ماندگارش : دکتر محمدحسن لطفی مترجم آثار فلسفی و محقق بنام آثار افلاطون، در سال ۱۲۹۸ در تبریز به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس ابتدایی و متوسطه راهی تهران شد و پس از اخذ لیسانسِ حقوق از دانشگاه تهران، در سال ۱۳۲۱ عازم آلمان شد و در دانشگاه گوتینگن آلمان به تحصیل در رشته حقوق کیفری پرداخت( نوشته آقای محمود فاضلی در روز نامه اعتماد دوم آذرماه ۹۹ ص ۱۶)

 

 

آشنایی با ترجمه محمدحسن لطفی از کتاب «تاریخ جنگ پلوپونزی» برایم آغاز شد اما وقتی کتاب «مرگ سقراط» نوشته «رومانو گواردینی» ترجمه لطفی را می‌خواندم، به ترجمه ماندگارش پی‌بردم و زمانی که خود با زبان سخت یونانی آشنایی پیدا کردم به این همه تلاش و همت لطفی درود فرستادم. او عمر خود را وقف خواندن، نوشتن و ترجمه آثار فلسفی کرد و با تسلطی که به زبان‏های آلمانی، انگلیسی و فرانسه داشت، و طی مدت نزدیک به چهل سال در زمره بهترین مترجمان آثار کلاسیک و فلسفی قرار گرفت که زندگی و آثار افلاطون، دوره آثار افلاطون، فرهنگ رنسانس و خاطرات سقراط از آن جمله‏اند.

لطفی خود چهار سال پیش از مرگش در گفت و گویی گفته بود:«‌من هیچ وقت قصد این که همه نوشته‌های افلاطون را ترجمه کنم نداشتم، افلاطون خودش مرا به دنبال خود می‌کشانید، به طوری که ساعاتی که مشغول ترجمه نوشته‌های افلاطون بودم، لذت بخش‌ترین ساعات زندگی من بود. نوشته افلاطون خاصیت عجیبی دارد. نزدیک شدن به افلاطون آسان است از افلاطون جدا شدن و دور شدن مشکل است. کسی که یک دفعه دربند افلاطون افتاد،‌ به این زودی نمی‌تواند خودش را خلاص کند. به این ترتیب افسون افلاطون واقعاً طوری بود که رها نمی‌کرد. در میان آثار فلسفی که از فیلسوفان و متفکران ۲۵۰۰ تا ۲۶۰۰ سال پیش وجود دارد تنها یک نفر هست که در عین حال که بزرگ‌ترین فیلسوف دوران باستان و بزرگ‌ترین فیلسوف جهان به شمار می‌آید، نوشته‌های فلسفی‌اش هم شعر است و هم افسانه و داستان و هم نمایشنامه و همه اینها چهارچوبی را تشکیل می‌دهد که هسته فلسفی نوشته را در بر می‌گیرد و این مزیت خارق‌العاده خاص افلاطون است.»

دکتر محمدحسن لطفی مترجم آثار فلسفی و محقق بنام آثار افلاطون، در سال ۱۲۹۸ در تبریز به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس ابتدایی و متوسطه راهی تهران شد و پس از اخذ لیسانسِ حقوق از دانشگاه تهران، در سال ۱۳۲۱ عازم آلمان شد و در دانشگاه گوتینگن آلمان به تحصیل در رشته حقوق کیفری پرداخت. در دوران جنگ آلمان با متفقین و پس از سقوط آلمان نازی، تحصیلاتش را نیمه تمام گذاشت و به کمک افسران صلیب سرخ ارتش انگلیس توانست زندگی خود را نجات دهد. مدتی دستیار برتولد اشپولر بود و با حمایت او توانست تحصیلات خود را به اتمام رسانده و دکترای حقوق کیفری بگیرد. لطفی نه تنها دو سال آخر جنگ جهانی دوم، بلکه سه سال پس از آن را نیز در آلمان در عسرت و سختی گذرانید. بعد از ازدواج با یک آلمانی که دانشجوی ادبیان روسی بود به ایران بازگشت و در جریان ملی‌شدن صنعت نفت ایران به فعالیت سیاسی روی آورد و ضمن ورود به دنیای فرهنگ به ترجمه و نگارش پرداخت.

لطفی درزندگی مدیون همسر کم حرف و پروقار خود خانم «زیگرید» بود. این دوست همدل و مشفق ایام دانشجویی که روزها مدیر دفتر وکالت او بود و شب‌ها برایش کتاب ادبیات جهان می‌خواند، نقش مهمی در موفقیت‌های لطفی داشت. پس از بازگشت از آلمان به ایران که مقارن با خاتمه جنگ جهانی دوم بود کار وکالت را آغاز کرد اما چون رونقی نداشت آن را رها می‌کند و به دانشگاه تبریز رفت و به تدریس تاریخ می‌پردازد. پس از سال ۱۳۵۷ دفتر وکالتش را می‌بندد و همه نیروی خود را وقف کار ترجمه کرده و به بازخوانی و اصلاح ترجمه‌های سابق خود کرد.با وقوع کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲و دستگیری و محاکمهٔ دکتر مصدق از کار سیاسی دلسرد شد و به فعالیت‌های فرهنگی روی آورد. همزمان با محاکمهٔ مصدق در دادگاه نظامی تهران، به ترجمهٔ رسالهٔ «آپولوژی» افلاطون اقدام کرد و آن را به‌عنوان «محاکمهٔ سقراط» که در واقع اعتراضی به جریان دکتر مصدق بود، منتشر کرد، ترجمه‌ای که سرآغاز ترجمهٔ آثار فلسفی بود.

دو ترجمه لطفی در دوره‌های شانزدهم و هیجدهم انتخاب کتاب سال جمهوری اسلامی، به عنوان کتاب سال برگزیده شدند. مهم‌ترین ترجمه‌های لطفی «دوره آثار افلاطون (۴ جلد)، متفکران یونانی (۳جلد)، پایدیا (۳جلد)، دوره آثار فلوطین (۲جلد)، رساله‌های منسوب به افلاطون، گفتارها، متافیزیک، اخلاق نیکوماخس، سماع طبیعی، فرهنگ رنسانس در ایتالیا، تاریخ جنگ پلوپونزی، خاطرات سقراطی، زندگی و آثار افلاطون، سقراط، آغاز و انجام تاریخ، آگوستین، اسپینوزا، مرگ سقراط، و مابعدالطبیعه» است. لطفی که عمری را به خدمات علمی سپری کرده بود در دوم آذر ۱۳۷۸ در هشتاد سالگی درگذشت.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *