تربت ما

هدف از نام تربت ما شهرستان تربت حیدریه میباشد مطالب گوناگون

احزاب و مشارکت سیاسی زنان (مینو مرتاضی)

توسط · منتشر شده · بروزرسانی شده

با وجودی که زنان ایرانی در طول تاریخ و به‌ویژه درجنبش نوگرای مشروطه‌خواهی کنش فعال سیاسی و نقش موثر در ایجاد تغییرات نوگرایانه داشتند و با وجود اینکه بیش از یکصد سال از پیروزی جنبش نوگرای مشروطه‌خواهی می‌گذرد اما سهم زنان از قدرت سیاسی هنوز اندک است. از آنجا که در دوران جدید احزاب نقش مبنایی در توزیع قدرت و گسترش دموکراسی بر عهده گرفته‌اند مساله این است که احزاب ایرانی تا چه اندازه توانسته‌اند در جهت افزایش مشارکت سیاسی زنان نقش‌آفرین باشند؟ به گواهی تاریخ، زنان ایرانی همواره در حوزه‌های غیررسمی سیاست و اقتصاد کنشگرانی فعال بوده‌اند و از آنجا که در نظامات پدرسالار جنسیت زنان در حاشیه و جنسیت مردانه در متن حوادث و تاریخ تلقی و درج شده است، کنش‌ها و نقش زنان در فعل و انفعالات و تطورات ملی و مملکتی، کنش و نقش حاشیه‌ای و حداکثر در قالب تحسین تقلید ماهرانه زنان از نقوش مردانه قلمداد شده است. بدون شک کورجنسیت بودن تاریخ‌نویسان ایرانی و جهانی، تاریخ ایران را دچار نقص اطلاعات تاریخی در ثبت کنش‌ها و واکنش‌های تاریخی زنان در هر دوره تاریخی کرده است. اما اینطور به نظر می‌رسد که در یکصد سال گذشته و پس از آشنایی زنان ایرانی با تجارب و مطالبات زنان اروپایی و در تقلید از آنها مطالباتی را درخواست کرده‌اند. در حالی که «زنان ایرانی در فرایند پیچیده شکل‌یابی دولت و سیاست دولتی به عنوان بازیگران سیاسی و کمک‌دهندگان به افکار عمومی و فرهنگ عامه شرکت کرده‌اند و در جنبش‌های ملی‌گرا و در قیام‌های ضداستعماری ومبارزه مسلحانه بوده‌اند» اما تابع مبارزات مردمی و عمومی‌تر در زمینه استقلال و توسعه هستند. زنان طی یکصد سال اخیر از مشروطه به این طرف همزمان در دو جبهه ‌خانگی و اجتماعی مبارزه کرده‌اند. حضور زنان در جنبش مشروطه دستاوردهای مهمی داشت: از جمله اینکه مطالبات جنسیتی زنانه از دوره مشروطه به بعد به شکل جدی و پیگیر در جامعه مطرح شد و تا امروز ادامه دارد. نقش سوادآموزی زنان که از مشروطه آغازشده بود تا امروز ادامه دارد. تلاش زنان برای احقاق حقوق برابر، همواره در چالش با قدرت سیاسی به‌طور غیرمستقیم به پیشبرد دموکراسی و توسعه سیاسی در جامعه کمک کرده است و یکی از دلایل تمایز نقش زنان در جنبش مشروطه‌خواهی با تحرکات قبل از آن مثل جنبش تنباکو و امثالهم این است که در جنبش و انقلاب مشروطه زمینه‌های تغییر مناسبات و روابط زن و مرد در خانواده و اجتماع توسط مردان روشنفکر کم و بیش فراهم شده بود. بسیاری از مردان مشروطه‌خواه از همکاری و همراهی زنان در فرایند جنبش مشروطه‌خواهی استقبال می‌کردند. همان‌ها باعث شدند مقاومت تفکرات و نگرش سنتی در قبال مطالبات زنان در هم بشکند. در واقع تحقق امر برابری در سوادآموزی و کوشش برای ایجاد فرصت‌های برابر در عرصه علم‌اندوزی بهترین واصلی‌ترین دستاورد جنبش مشروطه و ترقی‌خواهی زنان ایرانی بود که نفوذی چشمگیر در لایه‌های مختلف اجتماعی پیدا کرد و امری همگانی شد. بدون یاری مردان امکان‌پذیر نمی‌بود جنبش مشروطه خواهی رابطه بین مسائل جنسیت و جامعه و سیاست و مسائل و مصا یب و کنش‌ها و مقاومت‌های زنان ایرانی در قبال فرودستی تحمیلی رابه نحو روشنی آشکار کرد. در حالی که نقش‌آفرینی زنان در عرصه سیاست، خاص دوران مشروطه نبود بلکه در این دوران با ترک برداشتن پایه‌های حکومت استبدادی و تغییردر باورها و نقد الگو‌های فرهنگی و ذهنیتی نظامات تاریخی پدرسالار نیز دچار اضمحلال شده و فرو ریختند. در این دوران به خاطر استقبال مردان و زنان از تفکرات نو و تازه و اصرار در دور انداختن باور‌های نا کارآمد که چرخ‌های زندگی خانوادگی و اجتماعی را به گل نشانده بودند، فرصتی مهیا شد تا مسائل و نقش زنان در فرایند شکل‌گیری و پیروزی جنبش ضداستبدادی مشروطه‌خواهی بارز و آشکار شود و به نظر بیاید. در جریان نوسازی درونزای ایرانی، مردان نواندیش و ترقی‌خواه در هر قدم که به سمت نوسازی بر می‌داشتند و در جریان ملت‌سازی مشاهده می‌کردند که بدون حضور موثر زنان و فعالیت‌های آنان کار نوسازی به سامان نمی‌رسد. در واقع دوران انکار زنان به سرآمد و ترقی‌خواهان ناگزیر از باز تعریف روابط جنسیتی و نقوش زن و مرد در خانواده و جامعه شدند. از آنجا که حزب مهم‌ترین نهاد سیاسی درحکومت‌های دموکراتیک است و مهم‌ترین جنبه سیاسی حزب، کارکرد نوسازی آن است در کشور ایران جنبش مشروطه خواهی سرآغاز دوران نوگرایی و تاسیس احزاب برای نوسازی محسوب شده و لازم است احزاب به مثابه نهاد‌های برآمده از تفکر تغییر و نوسازی در بازتعریف روابط و نقوش جنسیتی و افزایش مشارکت سیاسی شهروندان زن نقش موثر ایفا کنند.

* فعال سیاسی و اجتماعی حوزه زنان

لینک خبر :  http://armandaily.ir/?News_Id=138667
 
 
 

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *