مجموعه‌ی شعرهای آیینی شهباز تربتی شاعر دوران مشروطه تربت حیدریه به همت آقای محسن حافظی کاشانی در انتشارات سفیر اردهال منتشر شد.
کتاب «انیس العارفین» شهباز تربتی سال ۱۳۰۶ هجری شمسی (رجب ۱۳۴۶) با چاپ سنگی روی کاغذ کاهی منتشر شده است. این کتاب نایاب در دهه‌ی نود در کتابفروشی محمد قاری زاده در کاشان پیدا می‌شود. توسط حاج سید احمد خریداری شده و در اختیار آقای محسن حافظی قرار می‌گیرد.
مرحوم میرزا محمدحسن سهیلی از شاعران نام‌آشنای عهد مشروطه در تربت حیدریه اشعار شهباز تربتی را دیده و نزد مرحوم گلشن آزادی از شعر او تعریف کرده است. میرزای سهیلی ضمن تعریف از شعرهایی آیینی او گفته است که این شاعر همشهری غزل و قصیده هم دارد. در کتاب صد سال شعر خراسان چند مصرع از یکی از مسمط‌های او نقل شده است. شهباز تربتی به وزن‌های غیرمعمول علاقه‌ای خاص داشته و تصحیح دیوان او لابد کار سختی بوده است. از دوست فاضل آقای محسن حافظی به خاطر انتشار اشعار آیینی شهباز تربتی تشکر می‌کنم و برای ایشان آرزوی موفقیت بیش از پیش دارم.
بهمن صباغ زاده
۱۴۰۴/۰۷/۰۶ تربت حیدریه
این بخش در نشریه‌ی پیام ولایت نگاهی دارد به شاعران این آب و خاک؛ گاهی به شاعران پیشین این ولایت می‌پردازیم و گاه به شاعران معاصر شهرستان. در این گوشه‌ی کوچک از خراسان بزرگ همواره ستارگانی در آسمان شعر و هنر دره‌اند. در این شماره قرار است شهباز تربتی را معرفی کنم که اطلاعات کمی راجع به ایشان موجود است.
خراسان را مهد زبان پارسی و شعر پارسی می‌دانند و بنای شعر در تربت حیدریه هم قدمتی دارد به اندازه‌ی شعر پارسی. از وقتی تذکره‌نویسی به شکل امروز معمول شد و آوردن زندگی‌نامه و نمونه‌ی شعر شاعران به صورت مستقل رسم شد، همواره در تذکره‌های شعر فارسی، تعدادی از شاعران این آب و خاک هم حضور داشتند. ولایت زاوه و حدود و تاریخ آن با جزئیات در کتاب (جغرافیای تاریخی ولایت زاوه) به قلم شاعر همشهری استاد محمدرضا خسروی به تفصیل بیان شده است که می‌توانید به مطالب ارزشمند آن کتاب مراجعه کنید.
قدیمی‌ترین تذکره مشتمل بر شرح حال شاعران در اوایل سده‌ی هفتم هجری توسط نورالدین محمد عوفی تدوین شد. او نام کتابش را (لُباب الالباب) گذاشت و در کتاب او شاعران زاوه هم در کنار دیگر شاعران خراسان معرفی شدند. بعد از محمد عوفی دیگر نویسندگان پارسی‌زبان هم به نوشتن شرح حال شاعران پرداختند و هر کدام به شکلی سعی کردند در کتابی که تدوین می‌کنند مختصر و مفید شاعران پیش از خود و معاصر با خود را معرفی کنند. تذکره‌نویسان راجع به شاعرانی که در همان قرن می‌زیسته‌اند اطلاعات بسیار خوبی به خواننده می‌دهند اما در مورد شاعران پیشین به ذکر چند جمله‌ی کلی و تکرار مطالب تذکره‌های پیش از خود اکتفا می‌کنند.
در گذشته همه‌ی شاعران تخلص داشته‌اند و شاعران را با تخلص و نام شهر زادگاه‌شان یا به ندرت شهر محل سکونت‌شان می‌شناخته‌اند، مانند فردوسی طوسی، سنایی غزنوی، سعدی شیرازی و … . این توضیح لازم است که تا پیش از قرن دهم شاعران این منطقه را با پسوند (زابی) می‌شناختند و پس از قرن دهم پسوند (تربتی) معمول شد. می‌دانید که در خراسان دو تربت داریم یکی تربت جام و یکی تربت حیدریه. در تذکره‌ها برای جلوگیری از اشتباه، شاعران تربت حیدریه را همواره با پسوند (تربتی) می‌شناختند و شعرای تربت جام را با پسوند (جامی) . من در نوشتن این زندگی‌نامه‌ها نگاهی خواهم داشت به تذکره‌هایی که در تاریخ ادبیات فارسی نوشته شده است؛ همچنین از مطالبی که نویسندگان استادان و ادیبان پیش از این تاریخ در مورد شاعران پیشین این آب و خاک نوشته‌اند استفاده خواهم کرد، که از جمله‌ی مهم‌ترین این آثار می‌توانم به (سخنوران زاوه) اثر استاد محمود فیروزی مقدم اشاره کرد. در برخی موارد، مطالب این کتاب عینا نقل می‌شود. کتاب دیگری که مطالب ارزشمند و مختصر و مفیدی را در خود جای داده است کتاب صد سال شعر خراسان است که در مورد شاعران معاصر می‌شود از آن کمک گرفت. صد سال شعر خراسان را یکی از شعرای بنام اهل تربت حیدریه به نام گلشن آزادی نوشت و بعد از درگذشتش دوستش احمد کمال‌پور شاعر مشهدی به انتشارش همت گماشت.
مرحوم گلشن آزادی نوشته است که شهباز از سادات تربت حیدریه و اهل منبر و وعظ بوده است و در اوایل قرن پیشین درگذشته است.
گلشن آزادی از قول مرحوم محمدحسن سهیلی شاعر آزاده و نام‌آشنای تربت حیدریه در عصر مشروطه نقل کرده است که شهباز شاعر خوبی بوده و اشعار زیادی داشته است. دیوان شهباز سابقا طبع شده و اشعار وی بیشتر مدح و مرثیه است. گرچه قصیده و غزل هم دارد. نسخه‌ای از دیوان وی در کتاب‌خانه‌ی آستان قدس رضوی موجود است و این بند از مسمطی است که در مناقب حضرت علی ع و حضرت زهرا سروده است:
دو دلبر و دو دل‌ربا، دو گوهر گران‌بها
دو سیمبر، دو سیم‌تن، دو حوروَش، دو مه‌لقا
یکی ز کان عصمت و یکی ز معدن حیا
یکی حبیب احمد و یکی حبیبه‌ی خدا
که هر دو صدر مصدرند و فخر افتخارها
(برگرفته از وبلاک سیاه مشق ازبهمن صباغ زاده )
