ادعای جدید جلیلی پاسخ ظریف
آرمان – کیاوش حافظی: روز گذشته کمیسیون ویژه بررسی برجام برای سومین بار حضور جلیلی را به خود دید. جلیلی که در جلسه نوبت صبح این کمیسیون علی باقری و فریدون عباسی را به همراه داشت ساز و کار تحریم‌ها را همچنان پابرجا دانست. در نوبت عصر این جلسه نیز محمدجواد ظریف و معاونانش در کمیسیون حاضر شدند و به سوالات پاسخ دادند.
ادعای تازه جلیلی
دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی روز گذشته با همراه آوردن پاورپوینت در جلسه کمیسیون بررسی برجام شرکت کرد. سعید جلیلی که در دوران شش‌سال مسئولیتش در پرونده هسته‌ای کمتر به توضیح درباره روند مذاکرات خود پرداخته بود در سومین جلسه حضورش در کمیسیون ویژه برجام فقط در نوبت صبح پنج ساعت سخنرانی کرد که جان کلام او یک جمله بود: «برجام ایران را به هدف خود در لغو تحریم‌ها نمی‌رساند.» این جدیدترین ادعای جلیلی بود که حتی با ادعای قبلی‌اش که زمینه توافق هسته‌ای در مذاکرات وی فراهم شده زمین تا آسمان فاصله داشت. دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی دیروز گفت: «ساختارهای تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، آمریکا و تحریم‌های اولیه و ثانویه سازمان ملل حفظ شده است؛ تحریم‌های اتحادیه اروپا شامل تحریم‌های دولت‌های اتحادیه اروپاست که سرجای خودش است زیرا ترتیبی برای آنها مشخص نشده است و تحریم‌های کل اتحادیه اروپا هم در بخش عمده‌ای، حتی تا هشت سال آینده نیز تعلیق نخواهد شد و به این شکل حفظ می‌شود اما فقط بعضی از آنها تعلیق می‌شود که ما باز هم شاهد لغو تحریم‌ها در این حوزه نیز نیستیم.» نظر جلیلی درباره قطعنامه‌های شورای امنیت ملی سازمان ملل نیز این بود که تحریم‌های تسلیحاتی سر جای خودش است و تحریم‌های غیرموشکی برگشت‌پذیر. ناگفته نماند در حالی که شبکه خبر پاورپوینت‌های جلیلی را به وضوح نشان می‌داد حاضر نشد سوالات نمایندگان از جلیلی را پخش کند.
نوشدارو پس از مرگ سهراب؟
سومین حضور جلیلی در کمیسیون برجام همچون دو مرتبه پیشین شائبه عمل در چارچوب منویات سیاسی را قوی‌تر می‌کرد. این در حالی است که برخی معتقدند اصلا نیازی به حضور تیم مذاکره کننده سابق در کمیسیون برجام احساس نمی‌شود. تیم مذاکره‌کننده سابق که در جلوگیری از تصویب تحریم‌ها و شش قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل علیه کشورمان نقش موثری ایفا نکرد این روزها دلواپس بازگشت تحریم‌ها شده است! عوض حیدرپور، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ضمن غیراصولی خواندن دعوت از تیم سابق مذاکره کننده می‌گوید: «اگر دیدگاه آنان در بررسی مسایل میان ایران و ۱+۵ صحیح بود خودشان می‌توانستند موضوع را به نتیجه مثبتی برسانند.» بهروز نعمتی از دیگر نمایندگان مجلس هم معتقد است: «آقای جلیلی شش‌سال مسئولیت پرونده هسته‌ای را در اختیار داشتند و در این مدت باید پاسخگو می‌بودند اما زمان مسئولیت پرونده هسته‌ای ارتباطی با مجلس نداشتند اما اکنون برای انتقاد به مجلس می‌آیند!»
شکست‌نمایی در برجام یا فضاسازی انتخاباتی؟
از انتقادات نمایندگان به عملکرد کمیسیون برجام و میهمان همیشگی‌اش سعید جلیلی به نظر می‌رسد که میهمانان این کمیسیون برآیند واقعی خواست مجلسیان نیست. برخی نمایندگان مجلس حتی مخالفت‌ها و شکست نمایی‌ها درخصوص برجام را بیشتر فضاسازی در آستانه انتخابات آتی مجلس می‌دانند. ایرج ندیمی نماینده لاهیجان معتقد است که؛ اگر اعضای کمیسیون ویژه برجام نظری بدهند و آن نظر را در بررسی‌های نهایی مداخله دهند، رویکردی جانبدارانه اتخاذ شده که مورد تایید مجلس نیست ولی اگر نظرهایی که در جلسات مطرح می‌شود، صرفا به دلیل غنای فکری اعضا مطرح شوند، می‌تواند تاثیر مثبتی در روند بررسی‌ها به‌همراه بیاورد. وی مخالفت‌هایی که برابر برجام صورت گرفته است را نوعی فضاسازی می‌داند و می‌گوید: واقعیت این است که اکثریت مجلس به حمایت از توافق تمایل دارد. عابد فتاحی، رئیس فراکسیون اهل‌سنت مجلس نیز با اشاره به انتقادهای برخی نمایندگان مجلس از برجام اظهار می‌کند: انتقاد حق نمایندگان است اما نباید فراموش کنیم که همین توافق، حامیان و موافقان بسیاری نیز در مجلس دارد و باید به حامیان برجام هم اجازه اظهارنظر بدهیم. البته دعوت از جلیلی اشکالی ندارد، اما به شرطی که به همان میزان که به او فرصت می‌دهند، به لاریجانی، روحانی و دیگر مسئولان مذاکرات در سال‌های گذشته نیز فرصت داده شود. به تعبیر وی تمام این جنگ و جدال‌های منتقدان به‌دلیل این است که آنها نمی‌توانند ادعایشان را با گفت‌وگو به اثبات برسانند و حرفی برای گفتن ندارند. واقعیت این است که آنچه در جریان مذاکرات انجام گرفت، بزرگترین پیروزی قرن اخیر بود. فتاحی می‌افزاید: «منتقدان برجام در آستانه برگزاری انتخابات‌های مجلس خبرگان و مجلس شورای اسلامی با رویکرد و نگاه سیاسی سعی دارند با تلقین شکست دولت، تا آن‌جا که ممکن است فضای انتخابات را به سمت فضایی به‌دور از شور و نشاط سوق دهند.» وی همچنین پیشنهاد می‌دهد که اگر برخی نمایندگان معتقدند مردم از برجام ناراضی هستند می‌توانند برای برجام رفراندوم برگزار کنند و در عمل ببینند که بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد از مردم با برجام موافقند.
میهمانان کمیسیون بالاخره عوض شدند
ظاهرا انتقاداتی که به کمیسیون ویژه برجام شد کار را یکسره کرد و از این پس چهره‌های دیگری هم برای بررسی برجام به کمیسیون می‌روند تا جایی که سخنگوی این کمیسیون ضمن رد کردن شائبه سیاسی بودن کمیسیون خبر از حضور علی‌اکبر ولایتی دیپلمات سرشناس کشورمان در روز چهارشنبه داده و می‌گوید قرار است علی لاریجانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی نیز در این کمیسیون حضور پیدا کند که البته روز دقیق آن هنوز مشخص نیست.
لحن تند زاکانی با نمایندگان غیرعضو کمیسیون
جلسه صبح روز گذشته کمیسیون با حاشیه‌ای نیز همراه بود. اعضای کمیسیون برجام در روزهای گذشته از نمایندگان غیرعضو برای حضور در جلسات خود دعوت کرده بودند. به این ترتیب صبح روز گذشته تعدادی از نمایندگان مجلس در نشست کمیسیون شرکت کردند. با این حال بهروز نعمتی از نمایندگان کمیسیون صنایع که به صورت آزاد در این جلسه کمیسیون برجام شرکت کرده بود با برخورد تند علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون مواجه شد. زاکانی به نمایندگان غیرعضو در کمیسیون اعلام کرد که باید بعد از اعضای کمیسیون صحبت کنند. نعمتی درباره لحن زاکانی می‌گوید: « به‌هر حال اخلاق آقای زاکانی به این‌گونه است و به‌رغم آنکه مدعی برخورد فراجناحی در بررسی برجام است، متاسفانه با رویکرد جناحی نسبت به بررسی برجام در کمیسیون ویژه مجلس اقدام می‌کنند.»
موازی کاری در مجلس؟
روز گذشته اداره قوانین مجلس شورای اسلامی، متن گزارش وزارت خارجه از جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای ایران با ۱+۵ را برای بررسی به کمیسیون‌های تخصصی مجلس ارجاع داد تا با هماهنگی رئیس کمیسیون مربوطه، بررسی متن برجام را در دستور کار کمیسیون قرار دهند و گزارش بررسی را تهیه و ارائه کنند. از این اقدام بوی نوعی موازی‌کاری به مشام می‌رسید اما نقوی حسینی در این رابطه گفت: طبق آیین‌نامه داخلی مجلس هیات رئیسه طرح یا لایحه یا ماموریت کمیسیون‌ها را به کمیسیون اصلی واگذار می‌کند ولی می‌تواند همان طرح، لایحه یا ماموریت را به کمیسیون‌های دیگر به عنوان کمیسیون فرعی ارجاع دهد و این مسائل تضادی با یکدیگر ندارند. به گفته وی کمیسیون‌های فرعی در موارد ارجاع‌شده جمع‌بندی‌های خود را انجام داده و تقدیم کمیسیون اصلی می‌کنند. بنابراین ارجاع برجام به کمیسیون‌های تخصصی مجلس موازی‌کاری تلقی نمی‌شود.
پاسخ ظریف
نوبت دوم جلسه کمیسیون برجام، عصر روز گذشته در حالی آغاز شد که علاوه بر سعید جلیلی، محمدجواد ظریف، عباس عراقچی، مجید تخت روانچی و حسن قشقاوی معاونان وزیر خارجه حضور داشتند. وزیر خارجه کشورمان در این نشست به سوالاتی در ارتباط با لغو تحریم‌ها، شش قطعنامه صادر شده علیه ایران و قطعنامه ۲۲۳۱ پاسخ داد. وی در خصوص لغو تحریم‌ها اعلام کرد که تمام تحریم‌های اقتصادی، پولی و مالی اتحادیه اروپا از روز اجرای برجام لغو خواهند شد و افزود: تمامی تحریم‌های ثانویه آمریکا در حوزه‌های اقتصادی، مالی و پولی از روز اجرای برجام متوقف و تمامی تحریم‌های سازمان ملل متحد نیز در حوزه‌های اقتصادی، مالی و پولی از روز اجرا لغو می‌شود. به گفته محمد جواد ظریف: اگر در بندها اشاره‌ای به وفق ماده۴۱ شده غیر از یک مورد تجویز برگشت‌پذیری، بقیه امتیازاتی است که در قبال لغو تحریم‌های قطعنامه‌های قبلی به ما داده شده است. وی پس از پاسخ به سوالات به خاطر جلسه هیات دولت ادامه روند جلسه را به معاونان خود سپرد..
