قانون، عدالت، اعتماد (پروانه سلحشوری)

رییس محترم قوه قضاییه وعده مبارزه با فساد را داده است و در این زمینه گام‌های مثبتی هم برداشته شده و با تعدادی ازمتخلفان برخوردهایی هم صورت گرفته است. به نظر می‌رسد قوه قضاییه در این خصوص فعال شده و دست به اقدامات جدی زده اما در اهتمام مبارزه با فساد، چند پیش‌فرض و گزاره بسیار مهم وجود دارد که اگر در روند رسیدگی به مقاصد مد نظر مسوولان قوه قضاییه قرار بگیرد، آنگاه می‌توان به جلوگیری از بروز فساد در سایر دستگاه‌ها و از بین بردن آن امید بست. قوه قضاییه اعلام کرده است که با فساد در درون این قوه نیز برخورد می‌شود. در این خصوص ما دیدیم که به پرونده فساد و تخلف معاون دوره قبل هم رسیدگی شد که طبیعتا مردم منتظرند که هر چه زودتر نتیجه این رسیدگی را ببینند. اما همین که قوه قضاییه در این مسائل اهتمام به خرج داده‌اند جای بسی مسرت دارد. نکته‌ای که باید یادآوری کنم این است که زمانی که مبارزه با فساد رخ می‌دهد باید برخوردها یکسان باشد.

یعنی نباید و نمی‌شود مسائل قومی، جنسیتی، جریانی و… بر نحوه مبارزه تاثیر بگذارد و برخوردهایی که با آن صورت می‌گیرد تفاوت داشته باشد، تاکید می‌کنم که نوع برخورد باید یکسان باشد. بدترین آسیبی که می‌تواند «مبارزه با فساد» را به بیراهه ببرد همین استانداردهای دوگانه و همین برخوردهای دوگانه است که استقلال قوه قضاییه را تهدید می‌کند. قوه قضاییه از سایر نهادهای دیگر مستقل است و همین استقلال مانع از آن می‌شود که از جایی به آن امر شود یا بر آن فشار بیاورند. استقلال دستگاه قضا تضمین می‌کند که برای اجرای عدالت، قانون و استدلال حکم کنند نه اینکه ملاحظات بیرونی در آن دخالت کنند. اگر رویه قضا به این صورت ادامه پیدا کند، می‌توان امید داشت که این دستگاه به تدریج با فساد مبارزه کند و ریشه فساد را از بین ببرد. نکته مهم دیگر این است که دستگاه قضا باید از شایعات دور‌ی‌ کند و اسیر جوسازی‌ها نشود. نه‌تنها باید مراقبت کند که تحت تاثیر شایعات واقع نشود بلکه باید مراقب باشد که رفتار و گفتار مسوولان قضایی به شایعات دامن نزند و اخباری غیرموثق را سر زبان‌ها نیندازد؛ به‌طور مثال اگر شایعه‌ای منتشر شود مبنی بر اینکه با فردی که فساد بزرگی داشته برخورد نشده است و از آن سو با فرد دیگری با همین شرایط برخورد سختی شده، آن‌وقت دستگاه قضا زیر سوال می‌رود که طبیعتا مشکل‌ساز است. دستگاه قضا اگر بتواند قانون و عدالت را رعایت کند، به تدریج هم می‌تواند اعتماد مردم را جلب کند. به‌طور مثال پرونده فعالان زیست محیطی چندسال بود که بلاتکلیف بود و هیچ حکمی برای آنها صادر نشده بود، اما در زمان ریاست آقای رییسی، دیدیم که این پرونده حداقل از بلاتکلیفی خارج شد و احکامی نیز برای آنها هرچند سنگین بریده شد. اما از سوی دیگر می‌بینیم که در بعضی از زندان‌ها رعایت حال زندانیان نمی‌شود و بعضا برخوردهای نادرستی با آنها صورت می‌گیرد. بهتر است که قوه قضاییه در این خصوص ورود پیدا کند و این موضوع را به صورت ویژه بررسی کنند. همه این مسائل هم نوعی فساد است، فکر نکنید که فساد فقط اختلاس یا فساد مالی است. زیر پا گذاشتن اخلاق هم نوعی فساد است. از همین رو در کنار رعایت سه اصل مهم قانون، عدالت و سرعت، رعایت اخلاق در رسیدگی به پرونده‌ها نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.