َ
جامعه ما امروز به‌شدت خسته از سرخوردگی‌های سیاسی تا تنگی معیشت، بحران بیکاری و… است و بدتر از همه احساس ناامیدی نسبت به آینده و بی‌ثباتی در زندگی امروز. چنین جامعه‌ای دچار افسردگی، خودزنی و دیگرزنی می‌شود، با این حال مردم ایران چندان نجیب هستند که در همین شرایط سرپا و زنده‌اند و در حوادث و بلایا چنان موجی از دگرخواهی و نوعدوستی برانگیخته می‌شود که باید انگشت حیرت به دهان گرفت. نباید همواره اقلیت ناهنجار و بی‌رحم در جامعه را چنان بزرگ کرد که اکثریت واقعی زیر آن پنهان شود. اگر این شرایط برای هرجامعه دیگری بود معلوم نبود چه می‌شد. وقتی که کرونا آمد و اندکی کمبود در کشورهای امریکا و اروپا ظاهر شد، دیدیم که عده‌ای از مردم در امریکا و اروپا کاری کردند که ما نمونه‌اش را در کشور خودمان که با بحران وسیع‌تری روبه‌رو بود مشاهده نکردیم اما باید به این جامعه امید تزریق کرد، باید یار و یاور این مردم بود، باید همدل و همصدای‌شان بود، باید صدایش را شنید، باید یار شاطر بودش نه بار خاطر. هر گامی که در این راستا برداشته شود ستودنی است از سوی هر کسی که باشد. از این رو اقدام جدید دستگاه قضایی در عفو ۳۷۸۰ نفر که دربرگیرنده تعداد زیادی از محکومان سیاسی و امنیتی از جمله ده‌ها تن از بازداشت‌شدگان اعتراضات آبان سال گذشته می‌شود، اقدامی ستودنی است. ما عادت داریم که انگیزه‌کاوی کنیم و آن را به سناریوهای سیاسی و رقابت‌های آینده بر سر قدرت و موقعیت و این قبیل امور بدانیم و براساس نیت‌کاوی‌ها و پیش‌بینی‌های سیاسی ارزش‌گذاری کنیم. ممکن است آن انگیزه‌خوانی‌ها درست باشند یا نباشند ولی ما از بُعد انسانی و حقوق بشری و فارغ از نیت‌خوانی‌ها و انگیزه‌ها، نفس عمل برای مان ارزشمند است اینکه همین الان و همین امروز عده‌ای از رنج‌شان کاسته شود. آنچه در قرآن آمده است برای زینت طاقچه‌ها و برای خواندن در گورستان‌ها نیست. شگفت است که برخی آیات جزایی را که به گفته بسیاری از محققان و مفسران یا منسوخ شده‌اند یا فلسفه خود یا موضوعیت‌شان را از دست داده‌اند اما همچنان در قوانین امروز با جدیت گنجانده و اجرا می‌کنند در حالی که از قضا آیاتی که ازلی و ابدی‌اند، آیاتی که منسوخ‌شدنی نیستند، از اصول وجدانی، فطری و عقلایی بشرند، آیاتی که گره‌گشا هستند و رنجی از مردم می‌کاهند اینها به کلی مغفول می‌مانند. وقتی در قرآن می‌گوید: أِنْ تُبْدُوا خیْرًا أوْ تُخْفُوهُ أوْ تعْفُوا عنْ سُوءٍ فإِن‌الله کان عفُوًّا قدِیرًا (آیه ۱۴۹ سوره نساء). اگر درباره خلق آشکارا یا پنهانی نیکی کنید یا از بدی دیگران درگذرید خدا همیشه از بدی‌ها در می‌گذرد با آنکه در انتقام تواناست. خداوند با وجود اینکه قادر و تواناست و می‌تواند مجازات کند اما از گناهان بندگانش در می‌گذرد و با همان معیار می‌گوید که وقتی خداوند چنین است شما چه می‌گویید؟ وقتی خداوند چنین است پس شما هم باید این‌گونه باشید، باید حتی اگر خلایق بدی کردند حتی با وجود اینکه قدرت بر مجازات دارید از بدی آنها درگذرید و آشکار و پنهان نیکی کنید. اما سالیانی است که نظام قضایی ما نه بر منهج عدل و عفو که بر منهج مجازات است لذا هنگامی که گامی در جهت تقویت رویکرد ترمیمی به جای رویکرد تنبیهی و تقویت امید در جامعه برداشته می‌شود باید به پیشوازش رفت.
