دستور رئیس‌جمهوری برای تشکیل هیئت ویژه بررسی حادثه پلاسکو به ملت گزارش دهید
شرق: آخرین روز دی‌ماه بود که ساختمان پلاسکو بر اثر آتش‌سوزی تخریب شد و ایران را در بهت و حیرت فرو برد. دولت تدبیر و امید از همان ساعات اولیه این حادثه تلاش کرد که ابعاد و اتفاقات آن را مدیریت کند. رئیس‌جمهوری در پیامی این حادثه را به خانواده جان‌باختگان تسلیت گفت و روز شنبه هفته گذشته را عزای عمومی اعلام کرد. در همان روز معاون‌اول رئیس‌جمهوری در محل ساختمان پلاسکو حاضر شد و وزیر کشور نیز سفر به استان لرستان را نیمه‌تمام گذاشت و به تهران بازگشت.
حسن روحانی صبح روز شنبه در محل حادثه حاضر شد و فردای آن در جلسه هیئت دولت گروهی از وزرا و مسئولان را مأمور کرد که تصمیمات لازم را درباره این حادثه اتخاذ کنند. او وعده داد که به‌زودی کارگروهی تخصصی را برای تدوین گزارش ملی از دلایل و عوامل بروز حادثه مأمور خواهد کرد. بر‌اساس‌این روز گذشته، رئیس‌جمهوری در حکمی رئیس و اعضای «هیئت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو» را تعیین کرد تا در مدت دو ماه «گزارش ملی» این حادثه را برای اطلاع مردم ایران منتشر کنند. لزوم ارائه این گزارش ملی و همچنین حضور اعضای غیرسیاسی در این هیئت موجب شد تا نظر برخی فعالان را در‌این‌باره جویا شویم.
رئیس‌جمهور کار درستی کرد
احمد خرم، وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات، درباره دستور رئیس‌جمهوری به «شرق» می‌گوید: «کاری که رئیس‌جمهوری کرده، کار درستی است. برای بررسی کارشناسی باید از کارگروه‌های تخصصی مثل کارگروه‌های آواربرداری، پیشگیری، امداد، سازه، ایمنی و… استفاده شود تا حادثه همه‌جانبه بررسی شود». او ادامه داد: «این اقدام به این خاطر بود که جای خالی کمیته یا کمیسیون بررسی سانحه در مدیریت بحران شهرداری خالی است؛ به طور مثال در سوانح حمل‌ونقل، مانند هوایی، ریلی، دریایی یا سوانح گاز و نفت، کمیته بررسی تشکیل می‌شود و کارشناسان خبره شاخه‌های تخصصی آن امر، از رئیس دستگاه حکم می‌گیرند و وارد صحنه می‌شوند». خرم در توضیح این موضوع گفت: «مثلا در سوانح هوایی علاوه بر بررسی جعبه‌سیاه هواپیما، نحوه زمین‌خوردن یا عوامل قبلی که ممکن است بر اثر سهل‌انگاری منجر به بروز حادثه شده باشد، بررسی می‌شود. در سوانح هوایی، فقط سقوط هواپیما سانحه شناخته نمی‌شود؛ بلکه حتی سُرخوردن هواپیما هنگام فرود حتی اگر کوچک‌ترین آسیبی هم به کسی نرسد، جزء سوانح هوایی محسوب و بررسی می‌شود. هر خلبانی که دو بار خطا کند، دیگر اجازه پرواز را ندارد و باید دوره‌های لازم را ببیند و گواهینامه اخذ کند تا دوباره اجازه پرواز داشته باشد». وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات، ادامه داد: «کمیته بررسی سانحه، حادثه را بررسی می‌کند و آموزش‌ها و تذکرات لازم درباره خطاهای صورت‌گرفته را به عوامل اجرائی خواهند داد». او با بیان اینکه «با انجام این بررسی، قصور هم معلوم خواهد شد»، گفت: «امیدوارم این بررسی سیاسی نشود».
او در ادامه با اشاره به اینکه «باید اظهارات رئیس شورای شهر درباره ۱۴ بار اخطار به ساختمان پلاسکو بررسی شود»، گفت: «اولا کسانی که کار تولیدی می‌کردند، گفته‌اند که به ما اخطاری داده نشده و اخطار یا به هیئت امنا یا به بنیاد داده شده است. سؤال اینجاست که چرا ۱۴ بار اخطار؟». او در ادامه با اشاره به «بند ۱۴ از ماده ۵۵ قانون شهرداری» گفت: «طبق این بند شهرداری موظف است بعد از اخطار دوم، ساختمان را پلمب کند. ساختمان پلاسکو فاقد سیستم گازرسانی بود و از کپسول‌های پیک‌نیکی استفاده می‌شده یا اینکه سیستم اطفای حریق نداشته است. یکی از کارهایی که باید انجام می‌شد، این بود که مثلا شش ماه ساختمان را تعطیل کنند تا هم سیستم اطفای حریق نصب شود و هم ساختمان تقویت شود».
احمد خرم در پاسخ به این سؤال که چقدر امید دارد کار این هیئت به نتیجه برسد، گفت: «معتقدم حوادث یا امور مهمی که در کشور بر سر زبان‌ها می‌افتد، در مراحل تصمیم‌گیری و اجرا اگر از دو، سه ماه بگذرد، دچار افت می‌شود. ما در کشور سیستم پیگیری بی‌امان و مصرانه نداریم و پیگیری و بازرسی موردی انجام می‌شود». او ادامه داد: «در این ۱۰ روز کار خوبی که شد، این بود که کسی دنبال مقصر نگشت تا عملیات آواربرداری تمام شود و سر فرصت به این مسئله رسیدگی شود». وزیر راه و ترابری دولت اصلاحات افزود: «اگر این بررسی به تغییر ساختار و قوانینی که وجودشان لازم است و درحال‌حاضر وجود ندارد، بینجامد و همین‌طور دانش روز و تجهیزات لازم شناسایی یا خریداری شوند، می‌توان گفت حادثه اسفناک اگرچه بسیار دلخراش بود؛ ولی خون قربانیان آن هدر نرفته و سبب تحول شده است».
این حادثه نشان داد چقدر ضربه‌پذیریم
سیدمحمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی هم درباره تشکیل این کمیته به «شرق» گفت: «نفس این کار بسیار خوب است و رفتار رئیس‌جمهوری نشان داد که سخنان او فقط یک رفتار احساسی نیست و نوع مواجهه ایشان با این حادثه کار پسندیده‌ای است». او افزود: «البته همیشه این تهدید وجود دارد که این‌گونه حوادث و مشکلات با رفتارهای سیاسی مواجه شود و عملا هم این را دیدیم که استعداد این‌گونه رفتارها آشکار بود. دستور رئیس‌جمهوری باعث می‌شود که این اتفاقات از کانون سیاسی خارج شود و ابعاد پنهان این حادثه را بهتر بشناسیم».
بهشتی ادامه داد: «این حادثه نشان داد که ما چقدر در این موارد ضربه‌پذیر هستیم. امیدوارم فشار روحی و روانی‌ای که در‌این‌باره متحمل شدیم، هزینه‌ای شود که بتوان با این هیئت نتایجی گرفت که در آینده به کارمان بیاید. به عقیده من هر چقدر این کمیته مستقل‌تر و همه‌جانبه‌تر باشد، نتایج بهتری را می‌توان گرفت».
عادت به تدوین گزارش‌های ملی
عبدالکریم حسین‌زاده، نایب‌رئیس فراکسیون امید نیز در همین زمینه به «شرق» گفت «ایده ابتدایی هیئت ویژه گزارش ملی بررسی حادثه پلاسکو اقدام مثبتی است که از سوی دولت در دستور کار قرار گرفته اما اگر بخواهیم باز در حد شعار نمانیم و به مسیرهای عملیاتی‌تری برسیم باید نیروها و گروه‌های متخصص در تدوین این گزارش حضور داشته باشند و این‌طور نباشد که گزارشی تک‌بعدی تهیه و تدوین شود».
به گفته او «سوای آنچه بعدتر در محتوای این گزارش مشخص خواهد شد، عادت به تدوین گزارش‌های ملی از مسائل می‌تواند تجربه ما را از تجربه صرفا شفاهی به انتقال تجربه مکتوب ارتقا دهد. فراموش نکنیم که کشور ژاپن روزگاری نمی‌توانست در برابر زلزله و سونامی مدیریت خوبی ارائه دهد اما حالا اگر زلزله با ریشتر بالا بیاید نیز توان مدیریت دارد. پلاسکو هم برای ما زنگ خطری است تا جلوی بحران‌های بعدی آبرومندانه مدیریت بحران کنیم. نتایج این گزارش ملی می‌تواند در مدیریت مسائل بعدی به کار شهرداری، وزارت کشور و دیگر نهادهای مرتبط بیاید».
با دولت همکاری می‌کنیم
صدیف بدری، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس نیز درباره تدوین این گزارش ملی به «شرق» می‌گوید: «مجلس نیز تا به اینجای کار یافته‌ها و مستندات خوبی به دست آورده و امیدواریم بتوانیم با همراهی دولت یافته‌های مناسبی را در موضوع پلاسکو به دست آوریم. ایده تدوین گزارش ملی از سوی رئیس‌جمهوری را به فال نیک می‌گیریم؛ این گزارش می‌تواند نقش کمیته حقیقت‌یاب را ایفا کرده و مستنداتی برای تنویر افکار عمومی ارائه کند. چه در حوزه اطلاع‌رسانی، چه در حوزه مدیریت بحران و چه در بحث رسانه سیاست‌های متناقضی را شاهد بودیم و لازم است که این بار مردم از کانال یکدستی درباره آنچه در پلاسکو اتفاق افتاده مطلع شوند. به این گزارش خوش‌بین بوده و نهایت همکاری را با دولت خواهیم داشت».
