آسیب پذیرترین‌ها در برابر کووید-۱۹ بیماری کرونا برای چه افرادی بیشتر خطرناک است؟

خطر ابتلا به بیماری کرونای جدید که با نام کووید-۱۹ (COVID-19) شناخته می‌شود در همه افراد یکسان نیست. ۱۰بیماری مخاطره آمیزی که فوت شدگان مبتلا به کرونا پیش از مرگ خود به آنها دچار بوده اند شامل فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا، بیماری قلبی ـ عروقی، زوال عقل (دمانس)، فیبریلاسیون دهلیزی (آریتمی‌قلبی)، بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)، بیماری کلیوی، سرطان و بیماری نارسایی احتقانی قلب (congestive heart failure) است. همچنین ابتلا به کرونا در افراد چاق، دیابتی و مبتلایان به بیماری مزمن قلبی بیشتر بوده است.

بیماران مبتلا به آسم
شاید تصور کنیم چون کووید-۱۹ یک بیماری تنفسی است و آسم هم در تنفس اختلال ایجاد می‌کند، پس افرادی که به آسم مبتلا هستند بیشتر در معرض خطر کرونا قرار دارند؛ اما جالب است بدانیم که بیماری آسم در بین ۱۰ بیماری عمده ای که مبتلایان به آنها در اثر هجوم ویروس کرونا به بدنشان فوت شده اند قرار ندارد. البته عده ای از پزشکان موافق نیستند و هشدار داده اند افرادی که دچار حملات آسم می‌شوند در صورتی که به بیماری کرونا دچار شوند این بیماری ویروسی به شکل شدید و وخیمی‌در آنها بروز می‌کند. طبق اطلاعاتی که در هفته‌های اخیر از شیوع کرونا در ایالات متحده به دست آمده فقط ۵ درصد از قربانیان کووید-۱۹ در ایالت نیویورک که مرکز شیوع این بیماری در ایالات متحده است مبتلا به آسم بوده اند.
افراد آسمی‌معدودی به کرونا مبتلا و سپس جان باخته اند. در حال حاضر پژوهش‌های کمی‌درباره ارتباط بین آسم و کووید-۱۹ انجام شده است و نتایجی که تا کنون به دست آمده اند ضد و نقیض هستند. برای پژوهشگران اروپایی جالب است که آسم در زمره ۱۰ گروه بیماری که به کرونا مبتلا شده اند نبوده است. با همه این‌ها توصیه می‌شود به طور کلی همه افرادی که به بیماری‌های ریوی مبتلا هستند، از جمله مبتلایان به سرطان ریه که دستگاه ایمنی ضعیفی دارند تا جایی که می‌توانند از ویروس این بیماری که نام تخصصی آن را SARS-CoV-2 گذاشته اند دوری کنند.

مبتلایان به بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
به افرادی که به بیماری‌های مزمن تنفسی ماند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)دچار هستند به شدت توصیه می‌شود در دوران شیوع کرونا به طور مرتب داروها و اسپری‌های استنشاقی خود مانند سالبوتامول یا فلوتیکازون پروپیونات را مصرف کنند و اگر علائمی‌در وضعیت تنفسی خود مشاهده می‌کنند با پزشک در میان بگذارند.
بیماری مزمن انسدادی ریه یک بیماری مزمن تنفسی پیش رونده و طولانی مدت است. اکنون بیش از ۳۰۰ میلیون نفر از مردم دنیا (حدود پنج درصد) به این بیماری دچار هستند و پیش‌بینی می‌شود افراد مبتلایی که بیماری آنها تشخیص داده نشده تا سه برابر این تعداد باشند. مصرف دخانیات اثرات مضر و طولانی مدتی روی این افراد و تشدید بیماری آنها دارد. از میان بیماری‌هایی‌که با کووید-۱۹ مرتبط هستند، افراد مبتلا به COPD بیشترین احتمال را هم در ابتلا به کووید-۱۹ و هم در بستری شدن در بخش مراقبت‌های ویژه(ICU) دارند. طبق مطالعات پژوهشگران «کالج دانشگاهی لندن» (UCL)بیماری COPDبزرگ ترین عامل خطر در ابتلا به کووید-۱۹ وخیم به شمار می‌رود. COPDاحتمال ابتلا به درجه شدید بیماری کرونا را ۴ر۶ برابر افزایش می‌دهد
و ۸ر۱۷ برابر احتمال بستری شدن در بخش ICU را بالا می‌برد.

افراد چاق
بر اساس گزارش‌های به دست آمده از مبتلایان به
کوویدـ ۱۹ در چین و ایتالیا و نیز داده‌های موجود از شیوع آنفلوآنزای خوکی(H1N1) ، این احتمال وجود دارد که چاقی پیش‌زمینه‌ای
در تشدید بیماری کرونا باشد. پژوهشگران «دانشگاه جرج واشنگتن» در ایالات متحده پس از بررسی همه گیری جهانی آنفلوآنزای خوکی دریافتند که چاقی منجر به کاهش عملکرد دستگاه تنفسی، ایجاد اشکال در تهویه هوا و افزایش سیتوکین التهابی می‌شود. سیتوکین‌ها پروتئین‌هایی هستند که واکنش بدن به التهاب را تنظیم می‌کنند. هر سه این اختلالات خطر مرگ را بیشتر می‌کنند. در افراد مبتلا به کووید-۱۹ که دچار چاقی هستند هم همین مشکلات بروز می‌کنند.
بنابراین، تجربه شیوع آنفلوآنزای خوکی باید در مراقبت از بیماران چاق مبتلا به کرونا نقش جدی و هشدار دهنده ای را به دنبال داشته باشد، به ویژه افرادی که از چاقی شدید رنج می‌برند. ابتلا به کرونا و چاقی به این دلیل در ایالات متحده نگرانی ایجاد کرده است که طبق برآوردها ۴۲ درصد از افراد بالغ در این کشور چاق هستند یا چاقی شدید فعالیت‌های زندگی روزمره را برای آنها دشوارتر کرده است.
نرخ مرگ و میر در اثر کووید-۱۹ در ایتالیا از چین بیشتر بوده است. این موضوع احتمالاً به دلیل بیشتر بودن تعداد افراد چاق در ایتالیا بوده باشد. مشاهداتی از این دست بر لزوم بالا بردن سطح آگاهی، در اولویت قرار دادن تشخیص و آزمایش و اعمال روش‌های درمانی ویژه برای بیمارانی که هم به چاقی و هم به کووید-۱۹ دچار هستند تأکید دارند.

زنان باردار
در گیر و دار بیماری دنیاگیر کووید-۱۹ که تا این لحظه اثرات زیان باری بر سلامتی انسان‌ها داشته، جان هزاران نفر را گرفته و به زیرساخت‌های پزشکی جوامع در سراسر دنیا صدمه وارد کرده است، همچنان پرسش‌های زیادی درباره تأثیر آن بر سلامت نوزادان بی پاسخ باقی مانده اند.
پژوهش‌های جدیدی که در «دانشگاه میدوِسترن» انجام شده اند نشان می‌دهند که میزان آسیب پذیری نوزادان و کودکان و نقش آنها در انتشار کروناویروس جدید باید در راهکارها و واکنش‌های
‌مبارزه با این بیماری گنجانده شوند. بر اساس این پژوهش‌ها، پاندمی‌کووید-۱۹ ممکن است خطرات جدی و نامطلوبی را متوجه زنان باردار کند و عفونت‌های زایمانی می‌توانند جان مادران را به مخاطره بیاندازند. ویروس کرونای جدید ممکن است به جنینی که در رحم مادر است منتقل شود، اما در حال حاضر هیچ گونه شواهد و مدارکی که ثابت کنند بیماری کووید-۱۹ از درون رحم یا از طریق جفت یک مادر مبتلا به جنین منتقل می‌شود به دست نیامده است.
پژوهشگران دانشکده پزشکی «دانشگاه آگوستا» در شهر آتلانتا واقع در ایالات متحده پرونده ۳۸ زن باردار چینی مبتلا به کووید-۱۹ و نوزدانی که از این زنان در چین به دنیا آمدند را مورد مطالعه قرار دادند تا دریابند قابلیت سرایت ویروس از مادر به نوزاد چقدر است.
نتیجه به دست آمده این بود که ویروس جدید کرونا منجر به مرگ نوزادان هیچ کدام از ۳۸ زن چینی مبتلا به این بیماری نشد. از طریق رونویسی وارونه واکنش زنجیره پلیمراز روی نوزدان متولد شده، از جمله تعدادی از جفت‌ها، آزمایش کرونا انجام شد و نتیجه منفی بود.
از سوی دیگر، پژوهشگران چینی چندان به عدم انتقال پذیری کووید-۱۹ از مادر مبتلا به جنین خوش بین نیستند. آنها به این نتیجه رسیده اند که امکان انتقال بیماری از مادر به جنین وجود دارد، اگرچه درصد ابتلای جنین بسیار کم است.
این تیم پزشکی چینی ۳۳ زن باردار از شهر «ووهان» که نقطه شروع انتشار ویروس به سراسر دنیا است را تحت نظر گرفتند و دریافتند که سه نوزاد (۹ درصد) به هنگام تولد مبتلا به کروناویروس جدید بودند.
به دلیل این که در هنگام زایمان اقدامات عفونت زدایی و پیشگیرانه شدیدی به کار گرفته شد، آنها احتمال می‌دهند که عفونت مجرای تنفسی فوقانی یا مقعد این سه نوزاد از مادران به آنها منتقل شده باشد.
چون مادران هر سه نوزاد پسر مبتلا به کووید-۱۹ بودند به روش سزارین متولد شدند. به علاوه، یکی از سه نوزاد زودتر از موعد، یعنی در ۳۱ هفتگی به دنیا آمد و باید احیا می‌شد. این نوزاد نارس به شدت بیمار و دچار ذات الریه، کوتاهی نفس و گندخونی بود. خوشبختانه همه این مشکلات با ونتیلاسیون، آنتی بیوتیک و کافئین برطرف شدند و در روز هفتم پس از تولد جواب آزمایش کووید-۱۹ نوزاد از مثبت تبدیل به منفی شد.
دو نوزاد دیگر که در تاریخ پیش بینی شده متولد شدند، دچار بی حالی و تب بودند و یکی از این دو مبتلا به ذات الریه بود. هر دوی آنها در بخش مراقبت‌های ویژه معالجه شدند و جواب آزمایش کرونا آنها در ششمین روز از زندگیشان منفی شد.
متخصصین چینی سه ماه پیش، یعنی زمانی که یک نوزاد چینی ۳۰ ساعت پس از تولد مبتلا به کرونا تشخیص داده شد اعلام کرده بودند که بیماری کووید-۱۹ می‌تواند از طریق فرایند «انتقال عمودی»(vertical transmission) از مادران باردار به نوزادان سرایت کند. این اتفاق می‌تواند از طریق جفت یا هنگام زایمان رخ دهد. بنابراین لازم است که زنان باردار مورد معاینات دقیق قرار گیرند، اقدامات کنترل عفونت روی آنها اعمال و نیز قرنطینه شوند و بالاخره نوزدان از نزدیک به طور مداوم تحت نظر باشند.
با وجود این که سرایت از راه انتقال عمودی هنوز مورد مباحثه پژوهشگران و متخصصین است، مسیرهای احتمالی انتقال باید به گونه ای کنترل شوند که نوزدان از این ویروس مصون بمانند.
توانایی ویروس SARS-CoV-2در آلوده کردن نوزادان مستلزم مطالعات گسترده ای است، از جمله در این زمینه که آیا ویروس می‌تواند شیر مادر را که منبع اصلی تغذیه نوزاد است ناسالم کند یا این که واکسن آن چه تأثیری بر زنان در سنین باروری، جنین‌های متولد نشده و نوزدان تازه متولد شده خواهد داشت. واکسنی که هدف آن زنان در سنین باروری و به ویژه بیماران باردار است باید در آزمایش‌های بالینی ارزیابی شود و قابلیت جلوگیری از عفونی شدن نوزدان به این بیماری را داشته باشد.

مصرف کنندگان دخانیات
بسیاری از پزشکان مشاور به طور مداوم بر تأثیر کووید-۱۹ بر افراد مسن و سالخورده، افراد مبتلا به دیابت و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مانند بیماران سرطانی تأکید می‌کنند. اما پزشکان متخصص هشدار می‌دهند که مصرف کنندگان دخانیاتی مثل سیگار، قلیان و سیگار الکترونیکی بیشتر از افراد دیگر در معرض خطر ابتلا به ویروس جدید قرار دارند. فرو دادن دود سیگارهای الکترونیکی مواد شیمیایی سمی‌را وارد ریه‌ها می‌کند و سبب تغییر متابولیسم آنها می‌شود. این افراد مبتلا به بیماری کرونا و افراد ساکن در کلان شهرهایی که هوای آلوده دارند، علائم شدیدتری از این بیماری را تجربه کرده اند. طبق آمار، روند پیشروی بیماری کرونا و مرگ ناشی از آن در افراد سیگاری ۱۴ برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری بوده است.
چون استعمال سیگار الکترونیکی پدیده نسبتاً تازه ای است، اطلاعات کمی‌راجع به اثرات آن در دراز مدت موجود است؛ اما اکنون چندین دهه است که روی عواقب مصرف سیگارهای معمولی مطالعاتی انجام می‌شود. از سال گذشته که مصرف سیگار الکترونیکی ۲۰۰۰ مورد آسیب دیدگی شدید ریوی و مرگ و میر را به دنبال داشت این ابداع مضر بیشتر مورد مطالعه قرار گرفته است.
همچنین با شیوع بیماری کووید-۱۹ این موضوع بیشتر زیر ذره بین قرار گرفته است، چرا که فرو بردن دود ناشی از این سیگار بر توانایی سلول‌های ریوی در مقابله با ویروس‌های تنفسی اثر منفی می‌گذارد. مطالعات اخیر حاکی از این هستند که سیگارهای الکترونیکی پر از نیکوتین ضربان قلب و فشار خون را در افراد جوان بالا می‌برند. سیگارهای الکترونیکی بدون نیکوتین که اثر «پلاسیبو» (Placebo) ایجاد می‌کنند مانند انواع نیکوتین دار بر سیستم قلبی ـ عروقی تأثیر نمی‌گذارند.

بیماران مبتلا به دمانس (زوال عقل)
«دانشگاه اکستر» انگلستان و «مؤسسه ملی پژوهش‌های بهداشتی»(NIHR) با همکاری چند دانشگاه دیگر این کشور پروژه ای را ترتیب داده اند تا از افرادی که در بحبوحه شیوع کرونا در دنیا با بیماری زوال عقل یا دمانس روزهای زندگی خود را سپری می‌کنند حمایت کنند.
اعضای این پروژه می‌دانند که این بیماران در مقابل اثرات روانی و اجتماعی ناشی از فاصله گذاری اجتماعی، انزوا از اجتماع و قرنطینه شدن در خانه‌هایشان بسیار آسیب پذیر هستند. از جمله نگرانی‌های آنها در ارتباط با فراهم آوردن مواد غذایی و دارو، اضطراب از بستری شدن در بیمارستان، نداشتن اعتماد به نفس، احساس فقدان و غصه دار بودن، افزایش علائم سراسیمگی و آشفتگی و نزول سریع توانایی‌های ادراکی و عملکردی است.
پرستاران این افراد نیز در وضعیت ویژه ای قرار گرفته اند، چون قرنطینه برای آنها به منزله پایبند شدن بیشتر در نقش خود و روبرو شدن با فرصت‌های محدودتر و آزادی کمتر است. آنها علی رغم این که امنیت بیمار مبتلا به دمانس را برایش فراهم می‌کنند، به شدت نگران سلامتی افراد خانواده خود نیز هستند. بسیاری از این بیماران پیش از شیوع کرونا نیز احساس تنهایی و دورماندگی را داشته اند، اما این بیماری نوظهور بر شدت این احساس افزوده است.
با علم به مشکلات این افراد، اعضای پروژه برای کمک و حمایت از آنها بروشوری رادر قالب برنامه ای به نام IDEALتنظیم کرده تا راهنمایی‌ها و توصیه‌های کاربردی و یاری رسانی را در قالب پنج نکته عمده به آنها ارائه دهد. نکات عمده این بروشور که البته نسخه آنلاین آن نیز در آدرس سایت زیر موجود است:
www.idealproject.org.ukرcovid
شامل این موارد می‌شود:
چگونه ایمن و سالم در خانه بمانیم، چگونه ارتباط با دیگران را حفظ کنیم، چگونه حس هدفمندی داشته باشیم، چگونه فعال و پرتحرک باشیم و در آخر چگونه فرد مثبت و مثبت اندیشی باشیم. هدف آنها درک کردن مبتلایان به زوال عقل و یافتن راه‌هایی برای ارتقای تجربه زندگی در آنها در دوران شیوع کرونا است.

***
دیابت نوع ۲

هنوز اطلاعات به دست آمده درباره بیماری کووید-۱۹ بسیار اندک است، اما خط سیر آن در بیماران دیابتی تا حد کمی‌شبیه به شرایطی است که بیماران دیابتی مبتلا به آنفلوآنزا با آن مواجه می‌شوند.
عواقب ابتلا کم ثبات تر هستند، از دستگاه‌های تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) بیشتر استفاده می‌شود و عوارض در بیماران دیابتی که آنفلوآنزا می‌گیرند شدیدتر است. دلایل این امر پیچیده هستند.
در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم، مقاومت به انسولین باعث تشدید التهاب مزمن و خفیف شده و در نتیجه سیستم ایمنی ضعیف تر می‌شود. بنابراین با ورود عفونت‌های جدید، سیستم ایمنی توانایی برای مقابله با عفونت را ندارد و نمی‌تواند واکنش سریع نشان دهد. در نتیجه دست ویروس را باز می‌گذارد تا برنده شود و جای پای خود را محکم کند. اما آنفلوآنزا به اندازه کووید-۱۹ خطرناک نیست.
در افراد دیابتی که مبتلا به کرونا هستند عوامل خطرساز دیگری مثل بیماری قلبی مزید بر علت می‌شوند، گاهی بدون آن که پزشک تشخیص داده باشد.
تجربه پزشکان در درمان بیماری‌های باکتریایی نشان می‌دهد که کنترل قند خون پیش از ابتلا و در دوران ابتلا به کرونا می‌تواند به بهبودی از بیماری کمک کند.
توصیه می‌شود بیماران مبتلا به کووید-۱۹ بستری در بیمارستان که دیابت نیز دارند برای اطمینان از این که سطح گلوکز آنها به خوبی مدیریت می‌شود اگر می‌توانند خودشان با ابزاری که در خانه هم استفاده می‌کنند وضعیت دیابت خود را پایش کنند.
نوعی از دیابت که با نام ketoacidosisیا DKAشناخته می‌شود در صورت ابتلا به عفونت‌های ویروسی دیگر از جمله عفونت در اثر ویروس کرونا خطرساز می‌شود.
در صورت عفونت شدید به کرونا، مصرف داروهای دیابت مانند بازدارنده‌های SGLT2منجر به افزایش خطر دیابت DKAمی‌شود. بنابراین، افراد دیابتی که به کووید-۱۹ مبتلا شده اند باید در رابطه با قطع مصرف داروهای دیابت در طول دوران بستری در بیمارستان با پزشک خود مشورت کنند.

****

درمان خودسرانه کووید-۱۹ با داروهای ضد مالاریا

داروهای ضد مالاریا که طبق شایع پراکنی عده ای بازی را به ضرر بیماری کووید-۱۹ تغییر می‌دهند برای مصرف عمومی‌بسیار خطرناک هستند.
مطالعات نشان داده اند که دو داروی ضد مالاریا به نام‌های کلروکین و هیدروکسی کلروکین ممکن است ریتم ضربان قلب بیماران مبتلا به بیماری کرونا را از نظم خارج کرده و در وضعیت بسیار خطرناکی قرار دهند.
«سازمان غذا و داروی ایالات متحده» (FDA)به مردم هشدار داده است که این داروها را مصرف نکنند، حین این که خود این سازمان از افزایش تجویز این دو دارو برای بیماران سرپایی در بیمارستان‌ها اطلاع دارد.
هیچ مدرک یا شواهدی مبنی بر بی خطر و مؤثر بودن کلروکین و هیدروکسی کلروکین در درمان یا پیشگیری از کووید-۱۹ در دست نیست.
در حال حاضر پژوهشگران در حال مطالعه روی آنها در آزمایش‌های بالینی هستند و سازمان FDAاستفاده موقتی از آنها را در دوران شیوع بیماری دنیاگیر کرونا فقط برای درمان کرونا در بیماران بستری شده در بیمارستان مجاز اعلام کرده، آن هم به این دلیل که امکان انجام آزمایش‌های بالینی وجود ندارد یا بیماران مایل به همکاری نیستند.
کلروکین و هیدروکسی کلروکین می‌توانند سبب آریتمی‌های غیر عادی بطنی از جمله طولانی شدن «اینتروال کیو تی» و افزایش خطرناک ضربان قلب که «تند تپشی بطنی» نام دارد شوند.
این خطرها زمانی بیشتر می‌شوند که داروهای ذکر شده با داروهای دیگری مانند آنتی بیوتیک آزیترومایسین که در افزایش اینتروال کیو تی نقش دارند مصرف شوند.
این آنتی بیوتیک در حال حاضر بدون تأیید سازمان بهداشت و دارو به بعضی از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ داده می‌شود. افرادی که علاوه بر ابتلا به کرونا دچار بیماری‌های قلبی و کلیوی هستند نیز در معرض خطر بسیار زیاد مشکلات قلبی ناشی از مصرف این داروها قرار می‌گیرند.