استاد اکبر صوتى؛ هنرمند ممتاز مشبککارىاولین اثر استاد، طراحی و اجرای چهره خیام بود و از آن پس تاکنون بیشماری از آثار استاد در بیش از ۸۰ نمایشگاه در سطح ایران و جهان در معرض دید هنردوستان قرار گرفتهاند
«۲۲ سال از سنم گذشته بود که به عنوان آموزگار در اداره فرهنگ کرمان استخدام شدم. در دی ماه ۱۳۳۰ با دریافت حکمی به عنوان آموزگار دبستانهای شهداد (از توابع کرمان) به سوی آن دیار و با الاغ از راهی که بیش از چند فرسخ آن در مسیر رودخانهای بود که با وجود فصل زمستان جریان آب سردی داشت، حرکت کردم. در تکابات شهداد (شفیع آباد)، ابلاغ مرا که مدیر و آموزگاری دبستان زیارتگاه بود به دستم دادند.
شفیع آباد؛ دهی محقر و آخرین آبادی شهداد بود که کاروانیان شتر از آنجا و پس از گذشتن از کویر لوت به سوی بیرجند آمد و رفت میکردند. این ده تشکیل شده بود از قلعهای که محل سکونت اهالی و یک چادر به عنوان مدرسه که محل اقامت و کار من بود. شبها از ترس تا اذان صبح بیدار بودم. مدتی بعد تصمیم گرفتم از ظهر پنجشنبه تا صبح شنبه که وقت بیکاری من بود، به شهداد بروم تا در جمع فرهنگیان باشم و در جلسه مشاعره آنها شرکت کنم و از تنهایی خلاص شوم. چندین فرسخ را با الاغ یا پیاده میرفتم. در آن جلسه آقایان منظوری، سیستانی،
ذکاء اسدی، اصفهانی، گروسی، رونقی، و غیره حضور داشتند. بودن در خدمت آنها چقدر لذتبخش بود؛ به ویژه در جلسه مشاعره آنها و در روزگارانی که تلویزیون، ویدیو، موبایل و غیره وجود نداشت و سرگرمی جوانها، مشاعره یا حل معما بود. از همان موقع تصمیمگرفتم اشعار برگزیده را در دفتری یادداشت کنم و به تدریج این کار از وظایف من شد. از آن زمان حدود ۷۰ سال میگذرد. بعدها یادداشت کردن احادیث و معما هم به آن کار اضافه شد و تمامی دفاتری که نوشتم را تا امروز نگهداری کردهام.
آرزوی من این است آنچه میدانم را همه بدانند و تجربه عمر
۹۰ ساله خود را در اختیار دیگران قرار دهم.
امید است مورد قبول واقع شود.»
نوشته فوق بخشی از مقدمه اثری از استاد اکبر صوتی است با عنوان «معجون» و در واقع کشکولی است که به صورت دست نوشت ارائه شده آمده است و این بخشها و مطالب را شامل میشود:
احادیث، اشعار طولانی، نیایش، دوبیتی، جملههای کوتاه و پند و اندرز، داستانهای کوتاه، معما و پاسخهای آنها و قسمت خالی وسط هر صفحه با عنوان مقیاسات تا خواننده محترم به دلخواه خود مطلبی به آن
بیفزاید.
البته استاد صوتی در نوشته ای دیگر یادآوری کرده است که نویسنده نیستم تا نوشتهها، خالی از عیب باشند. اما وقتی فرزندانم، نوهها و نتیجهها از من خواستند خاطرات خود را که از سال ۱۳۳۰ در دفاتری نوشتهام به چاپ برسانم، قبول کردم و به دلیل گرانی کاغذ، از روی همان دفاتر به تعداد محدود زیراکس کردم تا به دوستان و بستگان هدیه دهم.
زندگی و فعالیت هنری استاد
در کتاب «چهرههای ماندگار کرمان» از انتشارات مرکز کرمانشناسی و به سعی و کوشش ادیب فرزانه؛ محمد دانشور درباره زندگی و فعالیتهای هنری استاد اکبر صوتی کرمانی آمده است:
وی یکی از هنرمندان ممتاز هنر مشبککاری است که بیش از نیمقرن در این رشته آثاری ذیقیمت و آمیخته با عشق خلق کرده است.
اکبر صوتی در سال ۱۳۰۸ شمسی، در خانوادهای مذهبی و هنری در شهر کرمان دیده به جهان گشود. قبل از رفتن به مدرسه به مکتبخانه رفت. کلاس اول تا چهارم را در دبستان کاویانی و پنجم و ششم را در دبستان ایرانشهر گذراند و تا گرفتن دیپلم در دانشسرای مقدماتی به طور متفرقه ادامه تحصیل داد.
ضمناً از کلاس اول دبستان نزد دایی خود، مرحوم استاد علی صوتی ـ که در نقاشی فرش، کاشی، گچبری و پتهدوزی ید طولانی داشت، آموزش دید و در رشته طراحی شروع به کار کرد و پس از چند سال توانست در این رشته، مهارتی کسب کند. پس از این که دانشسرای مقدماتی را به پایان برد، به عنوان معلم در فرهنگ استخدام و سپس بازنشسته شد. اولین اثر استاد، طراحی و اجرای چهره خیام بود و از آن پس تاکنون بیشماری از آثار استاد در بیش از ۸۰ نمایشگاه در سطح ایران و جهان در معرض دید هنردوستان قرار گرفتهاند.
در کارهای هنری استاد صوتی، مضامین دینی و اسلامی نقش اصلی دارند. شاید اعجاز و قدرت آفرینندگی این هنرمند در همین است که مایههای سنتی، مذهبی و ملی را در سطح جهانی متجلی میکند. ساختار آثار استاد از نظر فرم و قالب، متکی بر یکپارچه بودن کار با حداقل اتصال اضلاع بر سطح چوب، فلز، تلق و … است و از نظر محتوا مبتنی بر انتقال مضامین دینی، ملی، عرفانی است.
او برای نخستینبار در دنیا تخم شترمرغ را مشبک کرده و بر روی پایهای از مشبک چوب قرارداده است.
استاد، تاکنون تصاویری از حضرت محمد(ص)، حضرت موسی(ع)، حضرت عیسی (ع) و شت اشو زرتشت، همچنین تصاویری از امامخمینی(ره)، مقام معظم رهبری، مرحوم آیتاله طالقانی، مرحوم حجهالاسلام عبدالحسین حجتی و برخی شخصیتها از جمله پاتریس لومومبا از آفریقا، گاندی از آسیا، آلنده از آمریکای جنوبی، پاستور از اروپا و برخی مشاهیر و مفاخر ایران از جمله حافظ، سعدی، فردوسی، مولانا، ابوعلیسینا، استاد شهریار، علی اطهری (شاعر کرمانی)، زنده یاد غلامرضا تختی، استاد علی صوتی (نقاش)، امیرکبیر و دکتر شریعتی به سبکی نو و ابتکاری ساخته است.
یکی از تابلوهای وی با الهام از سورههای مبارکه حمد و توحید شکل گرفته و طی شش ماه روزی حداقل ۵ تا ۷ ساعت روی آن کارکرده است.
او همچنین تابلوی «مولود کعبه تا محراب شهادت» را به اتمام رسانده که ابعاد آن ۱۲۵×۸۰ سانتیمتر است و دعای فرج به ابعاد ۱۶۰×۹۰ سانتیمتر در موزه برج آزادی تهران به همراه ۱۲۴ اثر دیگر از او نگهداری میشود.
استاد اکبر صوتی در تزیین تابلوهای خود از معروفترین خطاطان جهان اسلام از جمله حامدی از ترکیه، عراقی از عراق و استادان ایرانی به نامهای زنجانی، جلیل رسولی، سید محسن مؤمنی، محمد ایازیان و نصرالله افجهای بهره میگیرد.
وی خطوط خوشنویسان مشهور را در کار خود طوری تنظیم میکند تا ضمن حفظ اصالت خط، برای کار مشبک، یکپارچه و قابل استفاده باشد.
او در سال ۱۳۳۴ در یکی از روستاها معلم بود. در آنجا از چوب و نقاشی پشت شیشه و آینه، تخته نرد و شطرنج درست کرد. این اثر، در نمایشگاهی که از طرف اداره فرهنگ کرمان در دبیرستان کیخسرو شاهرخ بر پا شده بود، شرکت داده شد. همچنین اثر وی در کرمان، تهران و سپس در نمایشگاه بینالمللی که در ژاپن برپا بود، رتبه اول را کسب کرد.
در سال ۱۳۷۳ در نگارخانه میثاق تهران از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به طور انفرادی نمایشگاهی از آثار این هنرمند برپا بود و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ آثار استاد صوتی در دهها نمایشگاه ارائه شدند.
استاد صوتی براساس مصوبه مورخه ۱ر۱۰ر۱۳۸۳ شورای ارزشیابی هنرمندان سنتی با کسب ۱۸۰ امتیاز درجه یک هنری مفتخر به دریافت مدرک تحصیلی دکترا شد و مدرک دکترای هنر خود را در تاریخ ۱ر۳ر۱۳۸۵ در تالار وحدت از آقای دکتر احمدینژاد، رئیس جمهوری وقت دریافت کرد.
استاد تاکنون بیش از ۳۰۰ اثر آفریده است که بیشتر این آثار از سال ۱۳۸۱ در موزه هرندی کرمان نگهداری میشوند.
وی در سال ۱۳۹۰، تابلویی به ابعاد ۱۳۰ *۱۴۰ سانتیمتر، مزین به مرغ بسم الله الرحمن الرحیم و ۱۰۳ نام مبارک علی (ع) و ذوالفقار و تصویر شاه نعمت الله ولی تهیه و به آستان آن حضرت در ماهان، هدیه کرد.
همچنین از سوی انتشارات سمت کتاب استاد با تصویر ۲۳۰ اثر به نام (مشبک) به چاپ رسیده که برای دانشجویان رشته هنر در مقطع کارشناسی تدوین شده است و یک واحد درسی محسوب میشود.
استاد به مدت ۸ سال در دانشگاه الزهرا (س) و دانشکده کاربردی و دبیرستان صالح تهران، تدریس کرده و آموزش داده است.
استاد اکبر صوتی از مفاخر دیار کرمان در عرصه هنر تزیینی است که توفیق ایشان را در خلق آثاری دیگر و خدمت به عرصه تعلیم و گسترش فرهنگ و هنر ایران اسلامی آرزو میکنیم.