امروز تربت حیدریه را میتوان فعالترین شهر استان در زمینهی انجمنهای ادبی به حساب آورد. فعالیتهای انجمنهای ادبی از پایهایترین کارهای فرهنگی هر شهری است و ما در این بخش نه تنها پتانسیل بسیار داریم بلکه فعالیتهای چشمگیری هم داشتهایم و داریم.
از دو سال قبل دبیران انجمنهای ادبی در سراسر کشور از طریق مجمع ادبی انجمنهای ادبی کشور با هم آشنا شدند و هر استان نمایندهای در این مجمع انتخاب کرد. به مناسبت این آشنایی، گروههایی تشکیل شد و دبیران انجمنهای ادبی در این گروهها ضمن تبادل نظر، دعوت از یکدیگر برای برنامههایی که در شهرستانها برگزار میشود، همکاری برای اجرای مراسم مشترک، گزارشی هم از کارهای انجام شده به یکدیگر ارائه میکنند و در جریان کارهایی که در هر استان و شهرستان میشود قرار میگیرند. در خراسان رضوی در دو سال گذشته بیشترین فعالیتها و کارهای انجام شده در زمینهی مراسم و انجمنهای ادبی را باید در تربت حیدریه جستجو کرد.
انجمن شعر و ادب قطب، انجمن مثنویخوانی، انجمن همنشینی شاعرانه و انجمن نویسندگان اوسنه انجمنهایی بودند که اردیبهشتماه سال ۱۳۹۸ در مجمع عمومی انجمنهای ادبی در تهران نماینده داشتند و از آن تاریخ به بعد همواره گزارش کار خود را در معرض دید سایر دبیران انجمنهای استان و کشور قرار دادهاند.
شاید تعجب کنید اما ما در تربت حیدریه بیش ۳۰۰ برنامهی ادبی سالیانه داریم که از طرف انجمنهای ادبی شهرستان برگزار میشود. در این گزارش میخواهم به طور اجمالی به این برنامهها اشاره داشته باشم به چند منظور، اول اینکه گزارشی خدمت همشهریان عزیز داده باشم، دوم: با گزارش فعالیتهای فرهنگی مستمر و دائم، ایشان را به آیندهی فرهنگی شهرشان امیدوار کنم، سوم و از همه مهمتر عزیزانی که در این زمینهها علاقه و استعدادی دارند با انجمنها و برنامههایشان آشنا شوند تا بتوانند وارد انجمنهای ادبی شوند و ضمن تاثیر در آیندهی فرهنگی شهر، استعدادشان را هم بپرورند و شکوفا کنند.
برنامههای ثابت سالیانهی انجمنهای ادبی تربت حیدریه
شعرخوانی و نقد شعر (۶۲ جلسه در سال): برنامهی ثابت انجمن شعر و ادب قطب و انجمن همنشینی شاعرانه است که پنجاه جلسه در سال شنبهها در انجمن قطب و دوازده جلسه در سال سهشنبههای آخر ماه در انجمن همیشینی شاعرانه انجام میشود.
داستانخوانی و نقد داستان (۵۰ جلسه در سال): اعضای انجمن نویسندگان اوسنه هر یکشنبه دور هم جمع میشوند و با برنامهای از پیش تعیین شده به داستانخوانی و نقد داستان میپردازند.
حافظخوانی (۵۰ جلسه در سال): بررسی متون کلاسیک یکی از کارهای ثابت انجمن شعر و ادب قطب است که با گلستان سعدی شروع شد، با گزیدهی دیوان شمس، شاهنامهی فردوسی ادامه یافت به دیوان حافظ رسید. هر شنبه یکی از غزلهای خواجهی شیراز در انجمن شعر و ادب قطب شرح میشود و دوستان حاضر در جلسه شرحهای مختلف را بررسی، بیان و راجع به آن اظهار نظر میکنند.
متنخوانی (۵۰ جلسه در سال): متنخوانی یکی از فعالیتهای ثابت انجمن نویسندگان اوسنه است که با تاریخ بیهقی شروع شد، با تذکرۃ الاولیا ادامه یافت و به سفرنامهی ناصرخسرو رسید. متنهای ماندگار تاریخ ادب پارسی در این جلسات خوانده میشود و مورد نقد و بررسی قرار میگیرند.
مثنویخوانی (۱۲ جلسه در سال): انجمن مثنویخوانی تربت حیدریه شنبهی آغازین هر ماه جلسه دارد و هر جلسه دوستان شرکت کننده در این جلسات شرح یکی از داستانهای مثنوی را میشنوند و راجع به آن سخن میگویند.
معرفی کتاب (۱۲ جلسه در سال): این بخش یکی از بخشهای ثابت انجمن مثنویخوانی است و هر جلسه یکی از شرکتکنندگان کتابی را که از قبل انتخاب شده به جلسه میآورد و در مورد آن سخن میگویند و مطالب کتاب را برای دیگران بازگو میکند.
تفسیر قرآن (۵۰ جلسه در سال): گروهی از مثنویپژوهانِ انجمن مثنویخوانی چهارشنبهها دور هم جمع میشوند و در قالب جلسهای پرسش و پاسخی و بحث گروهی تفاسیر مختلف قرآن را میخوانند و مطالب آن را با هم به اشتراک میگذارند.
بزرگداشت سعدی، فردوسی، مولانا و حافظ: هر کدام از این چهار قلهی رفیع شعر و ادب فارسی روزی را در تقویم جمهوری اسلامی ایران به نام خود دارند. از برنامههای ثابت انجمن شعر و ادب قطب و مثنویخوانی برگزاری جلسه در روز بزرگداشت این ستارگان آسمان ادب است.
بزرگداشت استاد محمد قهرمان: این برنامه هر ساله با مشارکت انجمنها ادبی، خانوادهی قهرمان و نهادهای فرهنگی شهر در روز تولد استاد محمد قهرمان دهم تیرماه در روستای امیرآباد و شهرستان تربت حیدریه برگزار میشود.