به بهانه ۲۸اردیبهشت۱۴۰۰ روز گرامی داشت خیام. نوشته همشهری عزیزمان دکتر سید جعفر علمداران معلم ادبیات((افسانه خیام))

فصل گل و طرف جویبار و لب کشت
با یک دو سه اهل و لعبتی حور سرشت

پیش آر قدح که باده نوشان صبوح
آسوده ز مسجدند و فارغ ز کنشت

منشأ این افسانه سازی کجاست؟
ذهن خاطره باز و افسانه ساز شرقی وایرانی برای تسکین درد حمله قوم تاتار و ترک و تازیک و نامردمی های حاکمان داخلی و خارجی آیینه آرزوهای شیرین و دل پذیر خود را در درون شخصیت ها شناخته شده می جوید. او چنان غرق آرزوهای دست نیافتنی است که با افسانه سازی به دو اعتبار گاهی به همین بزرگان و فرهیختگان متفکرش ستم روا می دارد.
۱-گاهی فرهیختگان خود را در هاله ای ازتقدس می پیچد و آنان را چنان دست نیافتی و دور از دسترس می نماید که از هدف و تفکر واندیشه فرهیختگانش روز به روز دور تر می گردد.
۲- با افسانه سازی از فرهیختگان راه را برای سوء استفاده بی خردان وجاهلان و دشمنان هموار می سازد و نقش الگویی این اندیشمندان را برای نسل نو کم رنگ می نماید.( جهت طولانی نشدن بحث به همین ۲مورد بسنده می کنم.)
خیام از همین فرهیختگانی است که با انتساب رباعیات به او و هیاهوی امثال فیتزچرالد، ذهن ایرانی دچار آدرس غلط گردیده و از آیین زندگی و مهارت های کابردی زندگی و تفکر در حال زیستن و شاد زیستن خیام فاصله گرعته است.
حالا چند سؤال مهم:
آیا خیام رباعی دارد؟ چندتا؟ مِی می خورده است؟ به قیامت معتقد است؟
بهشت ودوزخ را باور دارد؟ و….
این سؤالات غلط انسان ایرانی را ازاندیشه های اصیل دانشی(knowledg) به سمت وسوی علم(sciense) و آن گاه به سوی دنیای اطلاعات
(The world of information)
سوق می دهد و او را در اقیانوس متلاطم اطلاعات درست یا غلط فضای مجازی و ااینترنت و…..دچار تحیر وسرگردانی می نماید.
چاره چیست؟
باید
پوسته را رهاکنیم.
خردمندانه به دانش ومحتوا و مغز جریان ها درونی شخصیت ها برسیم.
مواظب آدرس های غلط خوش رنگ ولعاب خودی وبیگانه باشیم.

خیام متفکری است که رباعیات برای او شأن و مقامی نمی آورد(از ۳رباعی تا بیش از۹۰۰رباعی ذکر نموده اند) مقام خیام تفکر ایرانی او یعنی در حال زیستن و از حال لذت بردن و شاد زیستن است. نه خیالات موهومی که همیشه برای گذشته ای نامعلوم سر وسینه بزنیم و برای رسیدن به آینده ای نامعلوم تر، حال کنونی را فدا سازیم زیرا آینده نگری باید منشأ عقلانی داشته باشد.
خیام فیلسوف است و خیلی بعید است که چنان رباعی های بی اساسی را نثار خدای صاحب عقل و اندیشه و تردید در جهان دیگر و….. نماید.
بیاییم با شناخت واقعی اندیشمندان ایرانی به تفکر واقعی آنان نزدیک و نزدیک تر شویم.
نیکی و بدی که در نهاد بشر است
شادی و غمی که در قضا و قدر است

با چرخ مکن حواله کاندر ره عقل
چرخ از تو هزار بار بیچاره‌تر است( خیام)

به بهانه ۲۸اردیبهشت۱۴۰۰ روز گرامی داشت خیام.
سید جعفر علمداران
معلم ادبیات