نامه ۱۱ نفر از نمایندگان کنگره آمریکا به جو بایدن رئیس جمهوری و آنتونی بلینکین، وزیر خارجه آمریکا که در آن ترکیه بهعنوان «خطری برای آمریکا و متحدانش» توصیف شده و خواستار عدم فروش جنگندههای اف-۱۶ به ترکیه شدند یکبار دیگر فضای روابط دو کشور را تیرهتر کرد. این دو نماینده در این نامه با اشاره به اخباری مبنی بر تمایل ترکیه برای خرید کیت جهت مدرنیزاسیون ۴۰ فروند جنگنده اف-۱۶ و ۸ فروند هواپیما، تهدید کردند کنگره از فروش این جنگندهها به ترکیه جلوگیری خواهد کرد. ما نمیتوانیم امنیت ملی خود را با ارسال یک هواپیمای ساخت آمریکا به یک کشور هم پیمانی که مانند دشمن عمل میکند بهخطر بیاندازیم.
همزمان وزارت دفاع آمریکا درباره مذاکرات هیأت آمریکایی در آنکارا جهت بررسی اختلافات ناشی از اخراج ترکیه از برنامه جنگندههای اف-۳۵، وزارت دفاع ترکیه، طی انتشار پیامی در توییتر، اعلام کرد: «نشستی در آنکارا بین وزارتخانههای دفاع ترکیه و آمریکا برای حل اختلافات دو کشور بر سر جنگندههای اف-۳۵ و بررسی مسائل مالی برگزار و بر ادامه مذاکرات توافق شد.» سرهنگ «آنتون تی سمرلات» سخنگوی وزارت دفاع اعتقاد دارد این نشست نشان دهنده تعهد دولت واشنگتن برای پایان دادن به اختلاف و احترام بهمشارکت قبلی ترکیه در برنامه جنگندههای اف-۳۵ است. هیأتها در نظر دارند در ماههای آینده مجدداً در واشنگتن دیدار کنند.
ترکها معتقدند آمریکا که بهدلیل خرید سامانههای دفاع موشکی اس-۴۰۰ از روسیه، ترکیه را تحریم میکند، موضع ریاکارانه اتخاذ کرده. آمریکا بهدلیل رقابت با چین، سامانههای اس-۴۰۰ هند را نادیده گرفته، اما ترکیه بهعنوان بزرگترین مدافع ناتو را از برنامه جنگندههای اف-۳۵ اخراج میکند. آمریکا از یک سو از ناتو میخواهد که در مقابل چین مسئولیت بیشتری را بپذیرد و از طرف دیگر، نه با فروش سامانه دفاع هوایی به ترکیه موافقت کرده و نه جنگندههای نسل پنجمی (جنگندههای اف-۳۵) که آنکارا هزینه آن را پرداخت کرده را تحویل میدهد.
در این راستا سناتور دموکرات ویرجینیا و سناتور جمهوریخواه تگزاس طی ارسال نامهای برای رئیس جمهور آمریکا از او خواستار عدم اعمال تحریمهای ناشی از خرید سامانههای اس-۴۰۰ علیه هند شدند. آنها نگران هستند که تحویل قریبالوقوع سامانههای اس-۴۰۰ منجر به اعمال تحریمهای «کاتسا» علیه هند شود. اعمال تحریمها علیه هند میتواند تأثیر مخربی بر همکاری استراتژیک بین دو کشور داشته باشد. ما بهشدت توصیه میکنیم که هند را که قصد خرید سامانههای دفاع زمین به هوای S-400 Triumf را دارد، از تحریمهای کاتسا معاف کند.
ترکیه بر این باور است قبلاً از آمریکا پاتریوت درخواست شده ولی مورد پذیرش کنگره قرار نگرفته و آنکارا هم بهمنظور تامین امنیت دفاعی خود اس-۴۰۰ خرید و اگر آمریکا اف-۳۵ را تحویل ندهد، میتوان خرید سوخو-۵۷، سوخو-۳۵ و سایر گزینهها را ارزیابی کند. بنابراین هیچ نشانهای از بازگرداندن اس-۴۰۰ دیده نمیشود. ترکیه که یکی از شرکای برنامه اف-۳۵ است اصرار دارد یا هواپیماها را به این کشور تحویل خواهند داد و یا اینکه پول آنها را پس خواهند داد.
اخیرا ابراهیم کالین، سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه طی تماس با جک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا گفتگو داشته است. در این گفتگو علاوه بر روابط دوجانبه، موضوعاتی همچون مسئله جنگندههای اف-۱۶/ اف۳۵ در کنار سایر موضوعات مورد علاقه دو طرف مورد گفتگو قرار گرفته است. یک روز پیش از این مواضع، «ند پرایس»، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا با اشاره به آخرین تحولات در خصوص روابط با ترکیه گفته بود: «دولت بایدن بهدنبال همکاری با ترکیه بر سر اولویتهای مشترک بوده و بهعنوان متحد ناتو به گفتگو برای حل هر گونه اختلافات ادامه خواهیم داد. بهترین راه برای نگاه به آینده، همکاری در زمینههای منافع مشترک است.»
آکار وزیر دفاع ترکیه نیز جداگانه مدعی شده بود «کارهای فنی» مربوط به برنامه خرید جنگندههای وایپر اف ۱۶ از آمریکا و همچنین مدرنسازی هواپیماهای جنگی که ترکیه از قبل داشته، آغاز شده است. آنکارا روند خرید جنگنده های-۱۶ F را در راستای تقویت قدرت نظامی ترکیه و ناتو آغاز کرده است. او توافقنامههای دفاعی یونان با فرانسه و آمریکا را به ضرر ناتو توصیف کرد. بهباور او ائتلاف ناتو که ما عضو آن هستیم قویترین سازمان دفاعی امروز و تاریخ است. بنابراین همه باید بدانند تا زمانی که در داخل این سازمان هستند، پیگیری ائتلافهای دیگر به ناتو و روابط دوجانبه آسیب رسانده و اعتماد را تضعیف میکند.
اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز ادعا میکند آمریکا به ترکیه نسبت به خرید جنگندههای اف-۱۶ جدید و مدرنیزاسیون جنگندههای اف-۱۶ موجود در ناوگان هوایی در ازای ۱.۴ میلیارد دلاری که برای خرید جنگندههای اف-۳۵ پرداخت شده، پیشنهاد داده است. به گفته او ما قبلا یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار برای خرید هواپیماهای F35 پرداخت کرده بودیم و در مقابل این پرداختها، آمریکا چنین پیشنهادی را به ما ارائه داد. برای دفاع از کشورمان هرکاری که لازم باشد، انجام میدهیم. در تلاش هستیم تا ناوگان جنگندههای خود را مدرنسازی کنیم. پولی را که برای F35 پرداخت کردهایم، باید دریافت کنیم. ما مبلغ ۱.۴ میلیارد خود را به هر نحوی شده بهدست خواهیم آورد. وزرای دفاع دو کشور اکنون درباره این موضوعات گفتگو میکنند.
تانجو بیلگیچ، سخنگوی وزارت خارجه ترکیه نیز با اشاره به اینکه در مذاکرات جاری با آمریکا درباره جنگندههای اف-۳۵، سه گزینه پیشنهاد مطرح شده است، اظهارداشت: «یا به برنامه جنگندههای اف-۳۵ بازخواهیم گشت، یا جنگندههایی که به ما وعده داده بودند را تحویل خواهیم گرفت و یا پول خود را پس میگیریم. در این چارچوب استفاده از مبلغی حدود ۱.۴ میلیارد دلار که برای خرید جنگندههای اف-۳۵ پرداخت کرده بودیم برای مدنیزاسیون جنگندههای اف-۱۶ ترکیه بهعنوان یک گزینه در دستور کار قرار دارد.»