مصطفی فرزانه درگذشت:مصطفی فرزانه (۱۳۰۸ – ۲۹ تیر ۱۴۰۱)[۱] نویسندهٔ روشنفکر و متفکر ایرانی مقیم پاریس بود. در ایران او را بیشتر به با نوشتن کتاب «آشنایی با صادق هدایت»می‌شناسند

به گزارش ایسنا، صفحۀ رسمی صادق هدایت در فضای مجازی با اعلام این خبر نوشته است: «متاسفانه مطلع شدیم آقای مصطفی (فری) فرزانه دیروز ۲۸ تیرماه در سن ۹۳سالگی در شهر کن فرانسه چشم از جهان فروبستند.»

مصطفی فرزانه در سال ۱۳۰۸ در تهران متولد شد. او بیشتر با کتاب «آشنایی با صادق هدایت» شناخته می‌شد. او که از پیشگامان سینمای مستند نیز شناخته می‌شود، در سه جشنواره کن، ونیز و لوکارنو نیز حضور داشته است.

از کتاب‌های او می‌توان به «چار درد»، «ماه گرفته»، «دندانها»، «خانه تبعید»، «بن بست: نامه‌های مرتضی کیوان»، «راست و دروغ»، «عنکبوت گویا»، «صادق هدایت در تار عنکبوت»، «زبان سرخ»، «قرنطینه» و… اشاره کرد. همچنین، «مینیاتورهای ایرانی»، «کورش کبیر»، «جزیره خارک»، «خاطرات پارسی» و… عنوان‌های برخی فیلم‌های او هستند.

مصطفی فرزانه (۱۳۰۸ – ۲۹ تیر ۱۴۰۱)^[۱] نویسندهٔ روشنفکر و متفکر ایرانی مقیم پاریس بود. در ایران او را بیشتر به با نوشتن کتاب «آشنایی با صادق هدایت» می‌شناسند. موفقیت‌های او در عرصهٔ سینما نمود بیشتری پیدا کرد. وی اولین سینماگر ایرانی است که با نام فری فرزانه در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو، اولین حضور یک سینماگر ایرانی را با فیلمهایش رقم زده‌است.^[۲] فرزانه در تمام نوشته‌هایش خود را شاگرد صادق هدایت که زمانی با او حشر و نشر داشته معرفی کرده به همین دلیل سه کتاب دربارهٔ هدایت (آشنایی با صادق هدایت، عنکبوت گویا، صادق هدایت در تار عنکبوت) را دربارهٔ او به نگارش درآورده است.^[۳]

زندگی

مصطفی فرزانه در سال ۱۳۰۸ در تجریش به دنیا آمد. پدرش نوه میرزا رحیم فرزانه، از مترجمان دوره قاجار، و مادرش نوه آقارضا اقبال‌السلطنه، نخستین عکاس حرفه‌ای ایرانی، بود.^[۴] از نوجوانی با مطبوعات همکاری می‌کرد. به معرفی دکتر سید صادق گوهرین با صادق هدایت آشنا شد و تا پایان عمر هدایت دوست و مرید او بود. وی رمان چاردرد را که در زمان خود رمان نوینی محسوب می‌شد در سال ۱۳۳۰ در تهران نوشت ولی اجازهٔ چاپ پیدا نکرد. فرزانه سال اول حقوق را در تهران، روان‌شناسی و مردم‌شناسی را در سوربن گذراند و تحصیل حقوق را تا دکتری حقوق بین‌الملل در پاریس و تولوز ادامه داد. سپس با بورس دولت فرانسه فارغ‌التحصیل انستیتوی عالی سینمایی پاریس شد و از آن پس به ساخت فیلم‌های مستند، بیشتر دربارهٔ هنر ایران پرداخت و در سال ۱۳۳۷ با فیلم کوتاه «مینیاتورهای ایرانی» به عنوان محصول فرانسه در جشنواره فیلم ونیز حضور پیدا کرد. پس از «مینیاتورهای ایرانی» در ونیز، فیلم «کورش کبیر» را در بخش مسابقه فیلم‌های کوتاه جشنواره فیلم کن در سال ۱۳۴۰ نمایش داد و بعد با فیلم «زن و حیوان» در سال ۱۳۴۱ در لوکارنو حضور داشت و جایزه بهترین فیلم کوتاه هنری را هم گرفت.^[۲] فرزانه مدتی به ایران آمد، نخستین آموزشگاه فنی سینمایی را تأسیس کرد و از اولین پایه‌گذاران تلویزیون ملی ایران شد. لیکن محیط کاری به‌قدری برایش ناگوار آمد که از شغل سینمایی دست کشید و به عنوان رئیس بانک صادرات به پاریس بازگشت. وی علاوه بر ساخت فیلم و نوشتن داستان ترجمه‌هایی از گوگول، فروید، اشتفان، رنه، گروسه و چخوف را نیز در کارنامه خود دارد.