مهدی محقق گفت: یکی از امتیازات فرهنگ اسلامی احترام به علم است. در تاریخ نیز دانشمندان مورد احترام و تکریم بوده‌اند. این احترام به علم باعث ادامه علم می‌شود.
به گزارش ایبنا، آیین نکوداشت ۱۲ چهره نامدار حوزه فقه و ادب و فرهنگ، همراه با مراسم رونمایی از تمبر یادبود آنان پنجشنبه ۲۴ آذر ۱۴۰۱ در تالار وحدت برگزار شد.
در یادبود «تجلیل از نام‌آوران ایران در همایش بین‌المللی مخطوطات مشرق‌زمین» از آیت‌الله احمد حسینی اشکوری، دکترفتح الله مجتبایی، آیت‌الله سیدمحمود مرعشی نجفی، استاد محمدعلی موحد، آیت‌الله سیدمصطفی محقق داماد، استاد سیدعبدالله انوار، دکترغلامحسین ابراهیمی دینانی، دکترمهدی محقق، دکترعلی رواقی، دکترنجفقلی حبیبی، دکترعلی اشرف صادقی و استاداحمد سمیعی گیلانی تجلیل شد.
دکتر محمود شالویی، رئیس هیأت‌مدیره بنیاد رودکی و رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در این مراسم بیان کرد: بنیاد فرهنگی هنری رودکی و تالار وحدت، افتخار می‌کند که میزبان چنین رویداد برجسته‌ای با حضور چنین نخبگان و فرزانگانی از این مرز و بوم است. چهره‌های نام‌آوری که برای جامعه فرهنگ و علم و ادب ما شناخته‌شده هستند. رسالت امروزی ما، معرفی چنین چهره‌هایی به جوانان و نسل نو است. این چهره‌ها، اسوه‌هایی پایدار برای جوانان هستند.
وی افزود: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اهتمام دارد که نسل جدید و نوپای امروزی با چنین شخصیت‌های تأثیرگذاری آشنا شوند. چنین فرزانگانی، نه فقط برای مسلمانان بلکه برای سایر ادیان نیز می‌توانند نشانه ترقی باشند. باید تا جایی که می‌توانیم نور چنین انواری را به جهان برسانیم.
شالویی گفت: امیدوارم در آینده نیز از این دست برنامه‌ها برای معرفی بزرگان، فراوان داشته باشیم. برای معرفی باید از همه ابزارهای موجود، خاصه ابزارهای هنری، بیشتر بهره بگیریم؛ چه سینما، چه حوزه‌های تجسمی و چه موسیقی.
دکترسید مصطفی محقق داماد، فیلسوف برجسته ایرانی، دیگر سخنران این مراسم بود. وی سخنرانی خود را با این ابیات آغاز کرد: «آن را که علم و دانش و تقوا مسلم استر هرجا قدم بنهد، قدمش خیر مقدم استر کس را به مال نیست بر اهل کمال، فضلر علم است آنچه مظهر اولاد آدم است.»
وی، استادان حاضر در مراسم را از بزرگان فرهنگ این کشور معرفی کرد و گفت: هرچه بگویم کم گفته‌ام. به دلیل سن زیادی که بر من گذشته، از تاریخ فرهنگ این کشور در قرن معاصر نسبتا مطلع هستم. روزی را به خاطر دارم که در قم، فقط دو کتابخانه وجود داشت، یکی کتابخانه فیضیه و دیگر آستان مقدسه فاطمه معصومه(س). وقتی این هنگامه بزرگ تأسیس شد، بسان پناهگاهی برای اهل پژوهش درآمد. در کتابخانه مرعشی نجفی نیز، حضرت آیت‌الله مرعشی نجفی زحمات زیادی کشیدند و کتاب‌ها را به رنج و تلاش خود تهیه می‌کردند. این‌ها همه سابقه‌های فرهنگی ماست.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم افزود: بزرگان حاضر در این مراسم پاسداران زبان پارسی هستند و ما باید به این زبان افتخار کنیم. تمدن اسلامی وقتی آگاهی‌سازی می‌کند که ما به آثار این بزرگان مراجعه می‌کنیم. محقق‌داماد با اشاره به آیه «هَلْ یَسْتَوِی الَّذِینَ یَعْلَمُونَ وَ الَّذِینَ لا یَعْلَمُونَ»؛ «آیا دانایان و نادانان با هم برابرند؟» بیان کرد: مخاطب این پرسش، وجدان بشری است. عقل سلیم و خردمند بشر پاسخ آن را می‌دهد: هرگز برابر نیستند. خدا نکند روزی برسد که شاهد پاسخ‌هایی بر خلاف وجدان بشری در جامعه باشیم.
وی ادامه داد: روزگاری استقبال از کتابخانه‌ها کم بود اما به‌تدریج آن فرهنگ اصیل ایرانی اسلامی همچون تمدنی بزرگ در ایران شکوفا شد. خدایا این نعمت را از ما مگیر.
دکتر مهدی محقق نیز در این مراسم بیان کرد: یکی از امتیازات فرهنگ اسلامی، احترام به علم است. ما در تاریخ ملاحظه می‌کنیم که دانشمندان مورد احترام و تکریم بوده‌اند. این احترام به علم باعث ادامه علم می‌شود. در این ۱۴۰۰ سال، روز به روز شمار دانشمندان بزرگ بیشتر شده است. ما هم باید این سنت را ادامه بدهیم و از علم دانشمندان، احترام و تکریم نماییم.
وی افزود: تقدیر و تکریم علم، باعث می‌شود نسل آینده نیز قدم به جای پای بزرگان بگذارند. از بانیان این مراسم تشکر می‌کنم که این دانشمندان را گرد هم آورده‌اند تا به یاد گذشته پر افتخار این مملکت باشیم. امیدوارم تعداد این گونه مراسم بیشتر شود.
سپس احمد سمیعی گیلانی اظهار کرد: ما حقیقت اسلام را باید بشناسیم و بشناسانیم. حقیقت اسلام، دین و سیره محمدی است. دین دو بخش دارد، طبع و وزن؛ آنچه لایتغیر است طبع است. طبع، سرشت انسانی است که تغییر نمی‌کند. توحید از باب تفعیل است؛ یعنی یگانه‌سازی. دین محمدی یگانه‌ساز است نه تفرقه‌افکن.
او گفت: ما بایستی سیره محمدی را در مدارس و دانشگاه‌ها تعلیم بدهیم. من همیشه پیغمبرمان را رسول خطاب می‌کنم؛ زیرا رسول، فقط پیامبر نیست، رسالت هم دارد. محمد، رسالتش یگانه‌سازی اعراب بود؛ کسانی که هر کدامشان یک بتی داشتند و ۹ ماه در سال را با یکدیگر می‌جنگیدند. محمد، از این‌ها، یگانه ساخت؛ یک ملت ساخت. من فکر نمی‌کنم در تاریخ جهان، کسی متجددتر از رسول اکرم بوده باشد.
سیداحمد حسینی اشکوری هم در ادامه با اشاره به اینکه این گونه مراسم می‌توانند مشوق خوبی برای جوانان باشند، بیان کرد: وقتی از پیرها تقدیر به عمل می‌آید جوانان نیز تشویق می‌شوند که با جدیت بیشتر یک کار حسابی انجام دهند و بهره حقیقی برای دین و کشور و ملت باشند.
وی گله کرد که چرا یک فرد که عمر زیادی را صرف فرهنگ و علم کرده، باید هنوز درگیر مایحتاج زندگی روزمره باشد؟ این نشان می‌دهد که تشویق کلامی برای آن‌ها کافی نیست. آن‌ها نیازمند حمایت‌های بیشتری هستند و به شکل واقعی باید مورد تشویق قرار بگیرند.
حسینی اشکوری نیز داستانی قدیمی درباره حمایت از یک جوان در یکی از کتابخانه‌ها نقل کرد و گفت: رئیس کتابخانه، قدر مواهب این جوان را ندانست و چند وقت بعدش دو نفر از آمریکا آمدند و به او کمک کردند تا پیشرفت کند. آن جوان اکنون استاد دانشگاه پرینستون آمریکا است. ما داریم امکانات و افراد بامواهب را از دست می‌دهیم. آن‌ها ممکن است یک عمری را در انزوا سپری کنند یا از ایران خارج شوند. ما باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشیم.
سخنرانی بعدی با صحبت‌های سیدعبدالله انوار ادامه پیدا کرد. انوار درباره زندگی ابن‌سینا و اعجاب و نبوغ زندگی این دانشمند ایرانی گفت: ابن‌سینا در ۹ سالگی هندسه اقلیدسی را فراگرفت. او نبوغ شگفت‌انگیزی در یادگیری علوم داشت. امیدوارم نسل جوان به این مسائل توجه کنند و بدانند که چیزهای بزرگی در فرهنگ اسلام وجود دارد. روی این فرهنگ، سال‌ها تفکر شده است.
پس از صحبت‌های انوار، دکتر سیدمحمود مرعشی نجفی درباره کتابخانه‌ای که مرحوم پدر بنیانگذاری کرده بود، اظهار کرد: زمانی در این کتابخانه فقط دو قفسه کتاب داشتیم. الان ۸۵ هزار عنوان کتاب خطی در چهل و چند هزار مجلد در کتابخانه موجود است. طبق گزارش یونسکو کتابخانه ما بزرگ‌ترین کتابخانه اسلامی شیعی است. وی افزود: این کتابخانه روز به روز فعالیت‌هایش بیشتر شده و در حال حاضر ۶۲ جلد نسخه خطی چاپ شده که هر جلد افزون بر ۸۰۰ صفحه دارد. ما به هر قیمتی که باشد نسخه‌های خطی را حفظ می‌کنیم. این کتابخانه نظر به اهمیتی که دارد، اکنون با حدود ۴۰۰ مرکز فرهنگی در ایران و خارج از ایران در ارتباط است، حتی کتابخانه کنگره آمریکا.
دکتر علی رواقی در این مراسم، به مقوله زبان فارسی پرداخت و گفت: در حوزه زبان فارسی،کارهایی که باید انجام شود بسیار افزون‌تر از کارهایی است که تاکنون انجام شده است. پیش‌تر خیلی درباره زبان فارسی کار شده است. اگر این کارها در ۶۰ تا ۷۰ سال قبل انجام نمی‌شد امروزه ما با چنین تألیفاتی روبه‌رو نبودیم. دکتر نجفقلی حبیبی نیز بیان کرد: بیشترین کار من بعد از اتمام دوره تدریس، تصحیح نسخه‌های خطی بوده است. بسیاری از منابع ما هنوز چاپ نشده‌اند، به همین دلیل تمامی وقتم را برای تصحیح در حوزه فلسفه گذاشته‌ام. در ۱۰ سال گذشته روی کتاب قانون ابن‌سینا کار کرده‌ام. در تمامی دنیا این کتاب تدریس می‌شود؛ حتی در لبنان و مصر هر ساله تجدید چاپ می‌شود.
وی افزود: قانون ۵ جلد دارد. کتاب اول کلیات است که همه می‌خوانند. کتاب دوم در باب داروهای گیاهی و حیوانی و معدنی است. الان مشغول کتاب سوم هستم که به بیماری‌ها می‌پردازد و از ناخن پا تا موی سر همه چیز را شرح می‌دهد. کتاب چهارم و پنجم را هنوز شروع نکرده‌ام. کتاب پنجم، نسخه‌هایی است که ابن‌سینا برای بیماران خود می‌نوشته.
محمد اسفندیاری، اسلام‌پژوه و تاریخ‌شناس در ادامه این مراسم اظهار کرد: علم، معشوقی حسود است. کسی که می‌خواهد علمی فراچنگ بیاورد باید از تمامی عشق‌های دیگرش صرف‌نظر کند. کسی به درجات علمی می‌رسد که واحدالهم و فارغ‌الغم باشد. تازه اگر کسی همه وجودش را وقف علم کند، فقط می‌تواند به بخش اندکی از موجودی علم برسد. ما باید کل وجودمان را وقف کنیم تا به جزئی از علم برسیم.
وی ادامه داد: همه دانشمندان امروز ما با دست و پایی لرزان ستون خیمه‌های فرهنگ و ادبیات ایرانی و اسلامی هستند. فرهنگ این بزرگواران در مشق و مشقت خلاصه می‌شود. این‌ها از آسایش و راحتی گذشته‌اند تا خدمتی به فرهنگ کنند. هنرمند هر جا رود قدر ببیند و بر صدر نشیند. هنر یعنی همان علم و معرفت و فضل و کمال.
اسفندیاری گفت: دانه‌درشت‌ها در تمامی تاریخ، دو گروه بودند؛ یکی عالمان و یکی حاکمان. با این تفاوت که حاکمان، میهمانان تاریخ هستند اما عالمان صاحبخانه‌های تاریخ. عالمان می‌آیند و نمی‌روند اما حاکمان می‌آیند و می‌روند. رازی و ارسطو و شیخ طوسی و غزالی و … همه زنده هستند چون کتاب‌هایشان را هنوز می‌شود خواند. متأسفانه تصویری از این عالمان نداریم اما دستخط آنان می‌تواند همان تصویر آنان باشد.
وی افزود: ویژگی دیگر این عالمان، فضل و فضیلت است. این‌ها هم فضل علمی دارند و هم فضیلت اخلاقی. مراکز علمی ما نباید جعبه ملزومات بپرورند. باید کسانی را بپرورانیم که اخلاقی باشند و روح علمی داشته باشند و عالم باشند. علم و اخلاق جایگزین‌ناپذیرند و هیچ چیزی نمی‌تواند جای آن‌ها را بگیرد.
در انتهای مراسم، ضمن رونمایی از تمبر یادبود نام‌آوران حاضر در برنامه، با اهدای لوح به این چهره‌ها، از آنان تقدیر شد.شنبه ۲۶ آذر ۱۴۰۱ روزنامه اطلاعات
