آیت‌الله سید محمدمهدی میرباقری نماینده مجلس خبرگان رهبری دوره پنجم

 سید محمدمهدی میرباقری (زادهٔ ۱۳۴۰ در قم)، روحانی ایرانی، رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم^[۲][۳] و از نظریه‌پردازان در باب نسبت بین علم و دین است. او معتقد به جهت‌داری علوم از نظر معرفت‌شناختی است که براساس آن می‌توان علوم را به دینی و غیردینی تقسیم کرد.^[۴] وی در اسفند ۱۳۹۴ از سوی مردم استان البرز به عنوان نماینده این استان در مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد. او از مدرسان دروس خارج فقه نیز به‌شمار می‌رود.

تحصیلات[ویرایش]

از مهم‌ترین استادان او در فقه و اصول میرزا جواد تبریزی، وحید خراسانی، محمد تقی بهجت، سیدموسی شبیری زنجانی و جعفرسبحانی و در منطق و فلسفه حسن‌زادهٔ آملی، عبدالله جوادی آملی، محمدتقی مصباح یزدی و سید منیرالدین حسینی الهاشمی را می‌توان نام برد.^{[نیازمند منبع]}

فعالیت‌های سیاسی[ویرایش]

میرباقری را مردم به سخنرانی های مذهبی می شناسند اما او یک روحانی فعال در عرصه های سیاسی و فرهنگی نیز هست و برای جوانان طرفدار انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به عنوان یک روحانیِ متفکر اجتماعی که مخالف هاشمی رفسنجانی و سید محمد خاتمی و حسن روحانی است، شناخته می شود. وی در اصل ادامه دهنده راه متفکر دیگری از متفکران انقلاب ۱۳۵۷ ایران به نام سید منیرالدین حسینی الهاشمی و مکتب سیاسی و فرهنگی اوست. اولین بار در سال ۹۱ نسبت به طرح غرب برای «با سواد شدن زنان خاورمیانه تحت یک تعریف خاص» هشدار داد. طی سه دهه گذشته برای مهار تحصیل دختران و «اسلام حداکثری» طرح و ایده داد و در میانه‌ی انقلاب زن‌زندگى‌آزادى به تلویزیون آمد و در برنامه جهان‌آرا گفت: «آنهایی که اسلام حداقلی را پیاده کرده‌اند عامل اتفاقات این روز‌ها هستند» و افزود «ما مخالف تحصیل و اشتغال زنان نیستیم، اما با الگوی غربی آن مخالفیم». میرباقری در سال ۱۳۹۲ از ریاست جمهوری سعید جلیلی و در سال ۱۳۹۶ از ریاست جمهوری سید ابراهیم رئیسی حمایت کرد. میرباقری برای اولین بار در ۱۳۹۵ یک منصب حکومتی را در ایران قبول کرد و از طریق انتخابات، به عنوان نماینده استان البرز در مجلس پنجم خبرگان رهبری انتخاب شده‌است. او در انتخابات بارها اعلام کرد که ماموریت مجلس خبرگان نظارت بر ولی فقیه نیست بلکه باید بازوی تکمیلی برای نهاد ولایت فقیه که نظریه سیاسی شیعه است، باشد.میرباقری از شاگردان محمد تقی مصباح یزدی است و برخی از نزدیکان مصباح او را یکی از گزینه‌های رهبری آینده می‌دانند. وی از ریاست احمد جنتی بر مجلس خبرگان رهبری در برابر هاشمی حمایت کرد.^[۵][۶]

میرباقری مخالف ارتباط منفعلانه با جهان غرب است و معتقد است که انقلاب اسلامی ایران، آغاز احیاء مجدد اسلام از لحاظ اجتماعی و بازگشت آن به عرصه تمدنی است و برای این کار به یک انقلاب فرهنگی و علمی نیازمند هستیم نه مبارزات سیاسی و نظامی.

اندیشه‌شناسی[ویرایش]

او نظرات متنوع خود را دربارهٔ «علم و دین» «دین و تکنولوژی»، «دین و توسعه» و «چگونگی اسلامی سازی علوم» در مقالات، کتاب‌ها، سخنرانی‌ها و مصاحبه‌های مختلف بیان کرده‌است.^{[۷][۸][۹][۱۰]} او دربارهٔ «نسبت بین دین و علم» معتقد است که هماهنگی بین منابع معرفت، به صورت قهری اتفاق نمی‌افتد، لذا برای اسلامیت علوم، نیازمند مقید شدن معارف نقلی، عقلی و تجربی، در منزلت منطق و روش تحقیق هستیم. میرباقری معتقد است این مهم نیز امکان‌پذیر نیست، مگر اینکه مسئله «دلالت» به عنوان عنصر مشترک تمامی عرصه‌های معرفت مورد توجه قرار گیرد و عوامل دخیل در آن شناسایی شود.^[۱۱] نزدیکی آراء او به “ایمن الظواهری” رهبر القاعده مهم است. از جمله اینکه او و الظواهری هر دو وظیفه اصلی خود را مبارزه با «تیار التنازل» می‌دانند؛ یعنی مبارزه با جریانی که در برابر اجرای احکام اسلامی کوتاه می‌آید. مهدی میرباقری از مخالفان اندیشه عرفان‌های مبتنی بر معرفت نفس و منبع قرار دادن کتبی مانند مثنوی است.^[۶] میرباقری و فرهنگستان علوم اسلامی از جمله تلاشگران و پشتوانه‌های مهم برای موضوع اسلامی‌کردن دانشگاه و علوم می‌باشند.^[۶]

ایشان در مورد نقش حوزه‌های علمیه چنین گفته‌است :« امروز نیز وظیفه و رسالت حوزه های علمیه این است جلوی نفوذ دشمن در دنیای اسلام و جامعه مسلمین را بگیرند».^[۱۲]

تقاریر ایشان از علم، متفاوت از سایر اندیشمندان بوده و ریشه در معارف دینی دارد. همچنین هدفی که ایشان از علم ترسیم کرده‌است نیز دارای نکاتی اختصاصی است. ایشان در یکی از سخنرانی‌های شان اینگونه گفته‌اند :« علم حقیقی را به کسی می دهند که عبد شود، اگر انسان طالب بندگی باشد، علم به او عنایت می شود و می تواند از اسرار و معارف کتاب آسمانی قرآن کریم که نزد امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه) است، بهره مند شود».^[۱۳]

به عقیدهٔ ایشان، انحرافی در صدر اسلام، سبب بازگشتی عظیم به عقب بوده‌است و مانع از ایجاد تمدن عظیم اسلامی، مبتنی بر شاخصه‌های وحیانی، گشته است.

کتاب‌شناسی[ویرایش]

• رویکردی نو در پایگاه وضع و دلالت‌های زبانی (۱۳۸۱)

• جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناختی (مناظره) (۱۳۸۷)

• گفتارهایی پیرامون تحول در علوم انسانی (۱۳۸۹)

• بینش تمدنی، تقریری از کلام اجتماعی سید محمدمهدی میرباقری ۱۳۹۳)

• جستارهایی در معانی ولایت فقیه (۱۳۹۴)

• نسبت اخلاق و فناوری اطلاعات (۱۳۸۶)

• کالبدشکافی فرهنگی فتنه ۸۸ (۱۳۹۲)

• هنر، دین، تجدد (۱۳۹۴)

• مشکات ولاء (۱۳۹۶)

• انقلاب اسلامی و تداول قدرت

• مجموعه «تأملات قرآنی در پرتو معارف اهل بیت» در تفسیر سوره‌های قرآن (۱۳۹۵)

• نهر عظیم 《در رابطه با نحوه حدیث خوانی و ارتباط با حدیث طلاب علوم دینی》

منابع[ویرایش]

1. ↑ «نتایج قطعی انتخابات مجلس خبرگان در استان البرز اعلام شد». خبرگزاری مهر. ۹ اسفند ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۳ بهمن ۱۳۹۶.
2. ↑ فعالیت‌ها برای اسلامی کردن علوم انسانی در حد کفایت نبوده است^{[پیوند مرده]}
3. ↑ «وبگاه فرهنگستان علوم اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
4. ↑ جهت‌داری علوم از منظر معرفت‌شناختی. پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. ۱۳۸۷
5. ↑ http://www.entekhab.ir/fa/news/404683/واکنش-حجت-الاسلام-میرباقری-به-خبر-انتصابش-به-امامت-جمعه-تهران-مطلع-نیستم
6. ↑ ^{پرش به بالا به:۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲} http://aftabnews.ir/fa/news/519728/طرفدار-پر-و-پا-قرص-احمدی%E2%80%8Cنژاد-امام-جمعه-تهران-می%E2%80%8Cشود-گمانه%E2%80%8Cها-درباره-روحانی-طرفدار-رئیسی-و-جلیلی
7. ↑ «رابطه دین و تکنولوژی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
8. ↑ «دین و توسعه». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
9. ↑ «مقدمات و مراحل تاریخی تحقق علم دینی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱.
10. ↑ سید الشهدا(ع) درهای رحمت خاص خدا را بر مؤمنین گشود^{[پیوند مرده]}
11. ↑ http://sccsr.ac.ir/journal/بایگانی/book/فصلنامه-تخصصی-علوم-انسانی-اسلامی-صدرا-۸
12. ↑ «حجت الاسلام والمسلمین میرباقری در بزرگداشت آیت الله حائری شیرازی: حوزه باید جلوتر از زمان حرکت کند | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۳۰.
13. ↑ «حجت الاسلام والمسلمین میرباقری: علوم قرآنی را باید از امامان معصوم(ع) دریافت کنیم | خبرگزاری بین المللی شفقنا». fa.shafaqna.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۱-۳۰.

پیوند به بیرون