ضرورت تجمیع یا حذف خانه‌های محیط‌ زیست غیرفعال‌ 

گروه جامعه ایرنا – محیط زیست مقوله ای است که بدون مشارکت مردم و دولت ها امکان حفاظت از آن وجود ندارد، در این راستا در اصل پنجاهم قانون اساسی موضوع حفاظت از محیط‌زیست یک مساله عمومی عنوان و تاکید شده که تمام افراد حقیقی و حقوقی ملزم به رعایت و حفظ مولفه‌های زیستی هستند، البته قطعا این همکاری بدون ارتقای سطح سواد محیط‌زیستی در آحاد جامعه امکان پذیر نیست.

در کنار آن، بخش مهم‌تر فراهم شدن بستر معیشت پایدار از محیط زیست است که جوامع محلی را ترغیب به حفاظت از آن می کند چون می دانند اگر از آنچه که در طبیعت است محافظت کنند سودش به خودشان و خانواده شان بر می گردد، بر اساس همین اصل است که سالهاست مشارکتی شدن حفاظت از محیط زیست در دنیا رواج یافته و در ایران نیز چند سالیست گام های سازنده ای در این زمینه برداشته شده است، اما اینکه حفاظت کردن از محیط زیست به فرهنگی در یک جامعه تبدیل شود کار یک روز و دو روز نیست نیازمند زمان و برنامه ریزی است که به اعتقاد کارشناسان تنها راه رسیدن به آن، آموزش است.

بر این اساس خانه های محیط زیست در کشور تاسیس شدند تا بستر مشارکت گسترده و همه جانبه تمام گروه های اجتماعی، مسوولان ملی، منطقه ای و محلی را برای رسیدن به حفاظت پایدار فراهم کنند، در کنار این، هویت‌های محلی می توانند تعلق خاطر را در مردم محلی نسبت به آن منطقه تقویت کرده و با ساماندهی روابط و مناسبات اجتماعی، منجر به جلب مشارکت مردم برای مدیریت فرهنگی و اقتصادی شوند.

خانه های محیط‌زیست می‌توانند با ایجاد فضایی فرهنگی و پرنشاط، زمینه حضور آگاهانه، داوطلبانه و موثر مردم در عرصه محیط‌زیست را فراهم و به ایجاد زمینه مدیریت محلی در حفاظت و بهسازی محیط‌زیست کمک کنند، این خانه ها یکی از بسترهای اصلی برای مردمی سازی فعالیت های این حوزه و فضایی برای گفت و گو، بحث، چالش و مطالبه گری است که منجر می شود سواد و دانش محیط زیستی مردم افزایش یابد و در نهایت محیط زیست حفظ شود.

محیط زیست سالم بستر توسعه و حیات پایدار است و مردم با حضور در خانه های محیط زیست و آشنا شدن با اهمیت حفاظت از آن ، نسبت به نگهداشت آن حساس می شوند و این مساله باعث می شود تا به جامعه و شهرهاس سالم تری دسترسی داشته باشیم.

در این راستا اکنون حدود هزار و ۴۰۰ خانه محیط زیست در کشور راه اندازی شده که با توجه به اهمیت موضوع، سازمان حفاظت محیط زیست در صدد ارتقای کیفیت فعالیت ها و توان افزایی مدیران اجرایی و این خانه ها است.

معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست درباره نقش آموزش کودکان در حفظ طبیعت به خبرنگار ایرنا گفته بود: بحث آموزش در سطح کودکان و دانش‌آموزان بسیار جدی است و باید به آن توجه ویژه شود.

هادی کیادلیری افزود: تفاهم‌نامه‌ای هم در این خصوص با وزارت آموزش و پرورش منعقد کردیم تا بحث محیط‌یار را راه‌اندازی کنیم، در گذشته در دوران کودکی با حیوانات ارتباط داشتیم اما به علت عدم آگاهی این ارتباط گاها آزار دهنده بود اما امروز این رفتار فرهیخته‌تر شده است و ما در تلاشیم که این نوع تعامل را بهبود ببخشیم.

وی همچنین درباره خانه های محیط زیست گفته بود: ایده خانه‌های محیط‌زیست بسیار مناسب بود زیرا شبکه‌سازی از الزامات ما برای فعالیت در این حوزه است اما فعالیت این مجموعه‌ها باید از لحاظ کیفی مورد نقد و بررسی قرار گیرد.

۶۵ درصد خانه‌های محیط‌زیست فعال است

مدیرکل دفتر مشارکت‌های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: ارتقای کیفیت فعالیت ها و توان افزایی مدیران اجرایی خانه های محیط زیست در دستور کار این دفتر قرار دارد، در راستای کیفی سازی فعالیت خانه های محیط زیست، جلسات کارشناسی آسیب شناسی برگزار و با مدیران استانی در این خصوص مذاکره شد و لزوم بازدید از خانه ها به مدیران استانی ابلاغ و بازدیدهای میدانی در راستای پایش و نظارت بر فعالیت خانه ها بصورت مستمر انجام می شود.

محمدحسین بازگیر افزود: تاکنون حدود هزار و ۴۰۰ خانه محیط زیست در سراسر کشور راه اندازی و مجوزهای لازم را دریافت کرده اند که در مجموع حدود ۶۵ درصد آنها فعال است، خانه های محیط زیست در دستگاه های اجرایی و نهادهای عمومی سراسر کشور مانند شهرداری ها و دهیاری ها، واحدهای خدمات جهاد کشاورزی، کانون های پرورش فکری، ادارات آموزش و پرورش و مدارس، کتابخانه های عمومی کشور، مساجد، پژوهش سراها و فرهنگسراها و… راه اندازی و ایجاد شده اند.

وی به اهداف تاسیس خانه های محیطزیست اشاره کرد و گفت: « ایجاد بستری برای حفظ محیط زیست و ارتقای سطح فرهنگ حفاظت از محیط زیست»، « افزایش جلب مشارکت مردمی، دستگاههای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی» و « ایجاد زمینه عمل به مسئولیت اجتماعی محیط زیستی دستگاههای دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی » اهداف کلان تاسیس خانه های محیط زیست است.

بازگیر اظهار کرد: خانه های محیط زیست کارکردهای مختلفی دارند که «بسترسازی و ساختارسازی برای جلب مشارکت همگانی و ایجاد بستر لازم برای حضور و فعالیت گروههای مختلف مردمی در حوزه محیط زیست»، « آموزش همگانی و انتقال دانش به صورت اثربخش، میدانی و مهارتی به منظور نهادینه سازی رفتارها و رویکردهای صحیح محیط زیستی» ، « افزایش جلب مشارکت برای اجرای طرح های مشارکت محور و مهارت پروری بر پایه مسئولیت های اجتماعی محیط زیستی» ، « زمینه سازی برای افزایش سرمایه های اجتماعی کشور در حوزه محیط زیست» و « فراهم آمدن فضای فرهنگی و پرنشاط با حضور آگاهانه و داوطلبانه برای گفتگو و هم اندیشی و دریافت پیشنهادات و ایده پردازی به منظور برون رفت از چالش های محیط زیستی در مناطق مختلف » برخی از این کارکردها است.

وی افزود: « ایجاد همبستگی برای حفاظت و بهسازی محیط زیستی در تمامی بخش های دولتی، نهادهای عمومی، مدارس و دانشگاهها» ، « تربیت نسل محیط زیستی با تمرکز بر آموزش های اثربخش با بهره گیری از ظرفیت فرهنگیان و فرهیختگان بصورت داوطلبانه» ، « شناسایی چالش ها و معضلات محیط زیستی هر محل و منطقه و ایجاد بستر مشورتی برای حل چالش ها» ، « رشد شاخصهای عملکرد محیط زیستی در راستای برپایی عدالت اجتماعی و تقویت هویت محیط زیستی» ، « ایجاد تحول در نظام مدیریت محیط زیستی روستاها و شهرها با هم افزایی ظرفیت های داخلی و مشارکت مردمی، کارآفرینان و صاحبان صنایع در رفع چالش های محیط زیستی توام با رونق اقتصادی و تحقق مسئولیت های اجتماعی» و « تقویت رویکرد و کارکردهای اجتماعی محیط زیست بر پایه مسئولیت های اجتماعی در تمامی سطوح » برخی دیگر از کارکردهای خانه های محیط زیست است.

مدیر کل دفتر مشارکت های مردمی و مسئولیت اجتماعی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اهمیت ارتقای خانه های محیط زیست گفت: اولویت ما در این زمینه، برقراری توازن بین کمیت و کیفیت فعالیت خانه‌های محیط زیست در سراسر کشور و حمایت و تلاش برای نگهداری و استمرار فعالیت خانه های فعال است، در این راستا بحث تجمیع خانه ها و حذف خانه های غیرفعال اجتناب ناپذیر است، امسال علاوه بر این موضوع، به روز رسانی دستورالعمل مدیریت خانه های محیط زیست و برگزاری کارگاه های توان افزایی مدیران اجرایی خانه ها نیز در حال انجام است و تاکنون این کارگاهها در حدود ۲۰ استان کشور برگزار شده است.